روز جهانی کتاب توسط یونسکو در ۲۳ آوریل نام‌گذاری شده است. در سال ۱۹۹۵ یونسکو تصمیم گرفت که روز جهانی کتاب و حق نشر را سالانه در این روز برگزار کند. این روز مصادف با سالگرد درگذشت ویلیام شکسپیر و سروانتس است. ایران در سال ۱۳۷۲ خورشیدی، ۲۴ آبان را به‌عنوان روز کتاب و کتابخوانی نام‌گذاری کرد.
فهرست مطالب
امروزه با افزایش فناوری‌های مدرن، اگرچه کتاب جایگاه خود را از دست نداده است اما دیگر وقتی برای کتاب خواندن نمی‌گذاریم. به‌جای آن‌که در جستجوی کتاب مناسب در کتابخانه‌ها باشیم و زمانی را برای یافتن آن در کتاب‌فروشی‌های مختلف صرف نماییم و مدت‌زمانی را هم برای خواندن آن در نظر بگیریم؛ پشت میز رایانه می‌نشینیم و در سایت‌های متنوع وب گردی می‌کنیم، چند مطلب کوتاه می‌خوانیم و به خیال آن‌که به اطلاعاتی مهم و به‌روزی دست‌یافته‌ایم و دیگر از دنیا عقب نیستیم؛ به دنبال کارمان می‌رویم … .
گاهی هم آن‌قدر از روش افزایش دانش خود اطمینان داریم که اگر ببینیم اطرافیانمان به خواندن کتاب مشغول هستند اگر حتی آن‌قدر مؤدب باشیم که چیزی به آن‌ها نگوییم، در ذهنمان آن‌ها را انسان‌های عقب‌مانده می‌بینیم که از دنیای پرسرعت فناوری امروزی جامانده‌اند!
فایل صوتی مقاله «روز کتاب و کتابخوانی» را می‌توانید گوش کنید.
البته نباید منکر خدماتی که پیشرفت و فناوری در اختیار انسان‌ها قرار داده، شد؛ یکی از مزایای تکنولوژی این است که می‌توان با کمترین هزینه، محتوای چندین کتاب را به‌سرعت در پیش رو داشت؛ اما نمی‌توان لذت کتاب در دست گرفتن، ورق زدن صفحات، جستجوی صفحه به صفحه در کتاب‌ها و … را با ساعت‌ها نشستن و جستجو در رایانه مقایسه کرد!
کتاب وسیله‌ای است که دانش بشری به کمک آن از تباه شدن در امان می‌ماند و به نسل‌های آتی منتقل می‌شود. کتاب محصول تجربه‌ها، خلاقیت‌های ذهن و آموخته‌های درازمدت بشر است. سهم کتاب در انتقال دانش از نسلی به نسل دیگر، به‌مراتب بیشتر و فراتر از دیگر ابزارهای آموزشی است.
کتاب‌ها همچون آدم‌ها هستند:
ساده لباس می‌پوشند و گاهی لباس‌های عجیب‌وغریب و رنگارنگ به تن می‌کنند.
بعضی از کتاب‌ها برای ما قصه می‌گویند تا به خواب برویم و بعضی قصه می‌گویند تا بیدار شویم.
بعضی از کتاب‌ها گاهی تقلب می‌کنند و بعضی از آن‌ها دزدی.
بعضی از کتاب‌ها به پدر و مادر خود احترام می‌گذارند و بعضی حتی نامی از پدر و مادر خود نمی‌برند.
بعضی از کتاب‌ها پرحرف هستند، اما حرف‌هایشان بی‌معناست ولی بعضی ساکت و آرام هستند و حرف‌های گفتنی زیادی در دل دارند.
بعضی از کتاب‌ها بیمار هستند، تب دارند و هذیان می‌گویند.
بعضی از کتاب‌ها دوقلو یا چند قلو هستند، خواهران و برادرانی دارند. بعضی از کتاب‌ها پیش از تولد می‌میرند و بعضی تا ابد زنده می‌مانند.
کتاب و فرهنگ
برای نابودسازی یک فرهنگ نیازی نیست کتاب‌ها را سوزاند فقط کافی است کاری کنید که مردم آن‌ها را نخوانند. (ری بردبری)
کتاب در گسترش فرهنگ جامعه و سرعت بخشیدن به پیشرفت آن، تأثیر بسزایی دارد و نمی‌توان توسعه و رشد جامعه را، بدون در نظر گرفتن مطالعه و کتاب خوانی موردبحث و نظر قرارداد. ازاین‌رو، کتاب و کتاب خوانی، از اهداف قابل‌توجه فرهنگی است که ترویج آن در جامعه امری ضروری است. کتاب باعث آرایش و پاکی و گسترش فرهنگ در همه سطوح و برای تمام قشرهای جامعه می‌شود. تلاش و هم‌بستگی همگانی یک جامعه نیاز است تا فرهنگ بدون پیرایش از زاویه‌های زیان‌آور از نسلی به نسل دیگر منتقل شود.
کتاب و پیشرفت
صعود به قلّه‌های بلند پیشرفت و کمال و ارزش‌های والای انسانی، در حضور علم و دانش در زندگی انسان صورت می‌گیرد. ازاین‌رو، جایگاه کتاب و مطالعه به‌عنوان ابزار انتقال علم بایستی حفظ شود و گرایش جامعه به آن رشد یابد. درنتیجه، نویسندگان و ناشران کتاب برای برطرف ساختن نیازهای افراد جامعه، ناچار به تولید و توزیع گسترده‌تر کتاب‌های مفید خواهند شد و تحوّل عظیمی در فرهنگ و فکر جامعه رخ می‌دهد. در این صورت، حرکت به‌سوی تمدّن و پیشرفت، به‌خوبی شکل می‌گیرد.
کتاب و کودکان
کودکان و نوجوانان، سرمایه‌های عظیم و آینده‌سازان و پاسداران ارزش‌های فرهنگی میهن اسلامی ایران هستند. چاپ و نشر کتاب‌های مفید برای کودکان و نوجوانان، اهمیت ویژه‌ای دارد. در روز کتاب و کتاب خوانی با پریایی مراسم‌های شاد و شورانگیز می‌توانیم کودکان خود را با کتاب و کتاب خوانی انس دهیم.
علاقه به کتاب و کتابخوانی، باید از سن کودکی به وجود آید. بزرگ‌ترها می‌توانند در حضور کودکان به مطالعه کتاب بپردازند. آثار کودکانه‌ای را انتخاب کنند و در فرصت‌های مطلوب به فرزندان خود هدیه دهند و برای آن‌ها بخوانند. این کار باعث می‌شود علاقه به کتاب و کتاب خوانی در کودک پرورش یابد و به‌تدریج در وجودش نهادینه شود.
کتاب و تحوّل
در روزگاری که روزبه‌روز پیشرفت‌های چشم‌گیری در عرصه زندگی بشر رخ می‌دهد، در راه دانش و نوآوری و فرهنگ کتاب نه‌تنها اهمیت خود را از دست نداده، بلکه روزبه‌روز گسترده‌تر و تازه‌تر شده است. بی‌شک آنانی که گام‌های بلندی در پیشرفت‌های گوناگون برداشته‌اند، با کتاب و کتاب خوانی آشنا بوده‌اند. آن‌ها مطالعه را به‌عنوان جز اصلی و ضروری در زندگی خود دانسته و کتاب را برای بازتاب نور، جلوه و جمال فرهنگ و تحول روح و روان مناسب دانسته‌اند.
Podcast: Play in new window | Download
