روز جهانی زبان مادری (احیای فرهنگ‌های مختلف)

زبان مادری، این یادگار شیرین، مسئله‌ای است که توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. زیبایی بی حد و اندازه زبان مادری از نگاه هر فرد تا آنجایی است که گاهی آن را به زبان ملی خود ترجیح داده و در زمان خوشی یا ناراحتی بی‌اختیار از آن بهره می‌برد. بازگشت به اصل خویش، این مسئله‌ای است که سازمان ملل متحد از سال 1999 به آن توجه داشته و روز 21 فوریه را به نام روز جهانی زبان مادری نام‌گذاری کرده است.

فهرست مطالب

تاریخچه نام‌گذاری روز جهانی زبان مادری

در سال 1952 اختلافات قومی و زبانی افراد مقیم پاکستان موجب کشته شدن برخی از دانشجویان شد. این دانشجویان که ریشه بنگالی داشته و سعی کردند تا با راهپیمایی مسالمت‌آمیز، زبان بنگالی را در پاکستان رواج داده و خواهان به رسمیت شناختن این زبان به عنوان زبان دوم در پاکستان بودند، مورد هدف گلوله قرار گرفته و جان خود را از دست دادند. پس از استقلال بنگلادش از پاکستان، این کشور به همین بهانه از سازمان ملل درخواست کرد تا به این مسئله توجه کرده و یک روز را به این موضوع اختصاص دهد.

باید توجه داشته باشیم که اهمیت این موضوع تا آنجایی است که بسیاری از این افراد تمام زندگی خود را صرف اینگونه مسائل می‌نمایند. از جمله حکیم ابوالقاسم فردوسی که تمام زندگانی خود را صرف زنده نگاه داشتن زبان فارسی نمود تا با هجوم فرهنگ‌های بیگانه، این زبان شیرین دستخوش تغییرات نگردد.

متأسفانه وارد شدن فرهنگ‌های بیگانه و زبان‌های خارجی در فرهنگ و ادب فارسی موجب شده است تا بسیاری از افراد، لغات خارجی را استفاده کرده و اشتباهاً آن را فارسی می‌پندارند. اما هنوز هم ریشه‌های قوی زبان مادری، در خاک بوده و درخت تنومند ادب و فرهنگ کهن پارسی توانایی مقابله با هجوم فرهنگ‌های بیگانه را دارا است.

فایل صوتی مقاله را در زیر میتوانید گوش کنید.

 

[dt_default_button link=”https://www.mahaksoft.com/wp-content/uploads/2020/02/international-day-of-Mother-tongue.mp3″ button_alignment=”default” animation=”fadeIn” size=”medium” default_btn_bg_color=”” bg_hover_color=”” text_color=”” text_hover_color=”” icon_align=”center”] دانلود فایل صوتی مقاله [/dt_default_button]

روز جهانی زبان مادری از نگاه سازمان ملل

قانون زبان مادری یونسکو که در سال 1996 تصویب شد، حقوق زبانی افراد را این‌گونه توصیف کرده است: همه دانش آموزان باید تحصیلات رسمی خود را به زبان مادری آغاز کنند و دولت‌ها موظف‌اند که تسهیلات آموزش به زبان مادری را فراهم کنند.

متأسفانه در ایران به دلیل فراهم نبودن امکانات، در برخی از مناطق امکان تدریس به زبان مادری وجود ندارد اما در برخی از نقاط کشور از جمله مناطق کردنشین همچنان تدریس به زبان مادری صورت می‌پذیرد. دولت موظف است از تمامی امکانات خود برای زنده نگه‌داشتن زبان مادری افراد مختلف در جای جای این دیار کهن استفاده کند.

باید توجه داشت که زبان مادری به عنوان بخشی از هویت افراد دارای ارزش بالایی بوده و انسان در مهم‌ترین لحظات زندگی، به اصل خویش بازگشته و به زبان مادری تکلم می‌نماید. همیشه اشعار و موسیقی‌هایی که با زبان مادری، سروده و نواخته می‌شوند، در نزد افراد دارای اهمیت و ارزش بالاتری بوده و ارتباط بیشتری با روح و روان برقرار می‌کنند. به همین دلیل توجه به روز جهانی زبان مادری از اهمیت زیادی برخوردار است.

مشکلات استفاده از زبان مادری

استفاده از زبان مادری تا حد زیادی می‌تواند ذهن افراد را خلاق نموده و آن‌ها را در یادگیری زبان‌های مختلف یاری نماید. متأسفانه بسیاری از خانواده‌های ایرانی به دلیل غیر عرفی انگاشتن صحبت کردن با زبان دیگری غیر از فارسی، سعی دارند تا کودکان خود را از یادگیری زبان بومی و مادری منع نمایند.

این یکی از عمده دلایل کمرنگ شدن زبان مادری در ایران و به فراموشی سپردن بخش زیادی از آن است. تدریس به زبان فارسی در اکثر مدارس، صحبت به زبان فارسی در خانه‌ها و استفاده از زبان فارسی در محله‌های کوچک موجب شده است تا زبان مادری در مناطق مختلف رو به فراموشی بگذارد.

بهتر است تا برای حفظ هویت فرزندانتان، بدون هیچ گونه ترس و یا خجالتی، در خانه با آن‌ها به زبان مادری سخن بگویید. استفاده از کلماتی غیر از آنچه فرزندانتان در طول روز می‌شنوند، باعث جلب توجه آنان و در نتیجه افزایش خلاقیت و توجه آنان خواهد شد.

حفظ زبان مادری

حفظ زبان مادری مساوی با حفظ هویت افراد است. به فرزندانتان بیاموزید که خود را با هر شکل ظاهری، قیافه، زبان و هر قومیتی دوست بدارند و برای هویت خود ارزش قائل باشند. این بهترین روش برای رشد صحیح شخصیت کودکانتان است.

زبان مادری تا آن درجه دارای اهمیت بود که سازمان ملل علاوه بر نام‌گذاری روز جهانی زبان مادری ، سال 2008 را نیز سال جهانی زبان‌ها نامید. مراسم روز جهانی زبان مادری به صورت رسمی در مقر یونسکو و در شهر پاریس آغاز شده و شرکت‌کنندگان از تمام نقاط جهان برای نشان دادن فرهنگ غنی و زبان شیرین مادری خود به اجرای برنامه می‌پردازند.

متأسفانه حدود نیمی از زبان‌های دنیا در معرض نابودی قرار داشته و از بین رفتن هریک از زبان‌های مادری، نشانگر از دست دادن بسیاری از فرهنگ‌ها، تاریخ‌ها و آداب و سنن عده زیادی از افراد این کره خاکی خواهد بود.

زبان مادری در ایران

ایران، این دیار کهن و با اصالت دارای زبان‌های بسیاری است. مردم مناطق مختلف ایران به انواع زبان‌های ترکی، لری، کردی، گیلکی، طبری (مازندرانی)، ترکمنی، عربی، تالشی، بلوچی، لکی و تاتی صحبت می‌کنند. بسیاری از زبان‌های مادری در ایران نیز به دلیل اقلیت موجود و عدم فراگیری جمعیتی، معروف نبوده و در این تقسیم‌بندی قرار ندارند.

خوشبختانه بسیاری از افراد با قومیت ترک، لر، عرب، کرد و مازنی هنوز هویت خود را حفظ کرده و بیشتر از سایر افراد توانسته‌اند زبان مادری را به فرزندان خود انتقال دهند. زبان مادری، برگی از تاریخ یک قومیت بوده که در کلمه به کلمه آن می‌توان فرهنگ غنی را یافت.

متأسفانه امروزه بسیاری از خانواده‌ها در پی آموزش زبان بین‌المللی و خارجی به فرزندان خود هستند تا بتوانند ذهن کودک خود را به وجود زبان‌های دیگر جلب نمایند اما غافل از این مطلب که بهترین زبان برای یادگیری برای کودک خردسال، زبان مادری است.

بهتر است در فضای خانه از زبان مادری استفاده شود تا کودک علاوه بر یادگیری زبان رسمی کشور یعنی زبان فارسی در بیرون از فضای خانه و در اجتماع، هم‌زمان زبان شیرین مادری را نیز در حریم خانه آموزش ببیند. پس از آن می‌توان به سراغ یادگیری زبان‌های خارجی رفت.

خلاصه مطلب

زبان مادری به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل هویتی افراد، مورد توجه سازمان یونسکو و دیگر ارکان سازمان ملل متحد بوده است. این مسئله تا جایی حائز اهمیت بوده که هر ساله در روز 21 فوریه، به‌پاس گرامی داشت زبان مادری افراد مختلف در سراسر جهان، مراسمی برگزار شده و این روز نیز به روز جهانی زبان مادری نام‌گذاری گردیده است.

توجه به زبان‌های مادری در حال فراموشی و سعی در احیای آن یکی از مهم‌ترین اهداف یونسکو می‌باشد که با روش‌های مختلف سعی در رسیدن به آن دارد. یکی از این روش‌ها، استفاده از زبان مادری در حین تدریس در مدارس است. استفاده از زبان مادری در مدارس این حس را به کودک منتقل می‌نماید که زبان مادری دارای اهمیت فراوانی است و باید در حفظ آن مانند دیگر مسائل هویتی کوشا بود. همان‌طور که ملیت یک فرد، در تمام طول عمر او همراه او است، زبان مادری نیز دارای اهمیتی فراوانی بوده و نیازمند مراقبت و محافظت توسط افراد و دولت‌ها است.

Podcast: Play in new window | Download