مالیات مکسوره چیست؟ | نحوه محاسبه مالیات مکسوره

از مالیات مکسوره چه می‌دانید؟ چه کسانی موظف به پرداخت مالیات مکسوره هستند؟ نحوه محاسبه مالیات مکسوره چگونه است؟ در یک نگاه کلی، مالیات به آن دسته از درآمدهایی گفته می‌شود که دولت و سیستم اجرایی در یک کشور برای رفع هزینه‌های خود در امور جاری مملکت از مشمولان دریافت می‌کند. مالیات انواع بسیار مختلفی دارد که یکی از آنها، مالیات مکسوره نام دارد. دولت با دریافت این نوع مالیات بخشی از هزینه اداره کشور را تأمین خواهد کرد. در واقع به درصدی از مبلغ کالا یا خدمات که توسط فرد مشمول مالیات از اصل مبلغ کسر می‌شود و به عنوان پیش پرداخت به حساب سازمان مالیاتی واریز می‌گردد مالیات مکسوره می‌گویند. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی چیستی این نوع از مالیات و نحوه محاسبه آن می‌پردازیم.

فهرست مطالب

تعریف مالیات مکسوره

مالیات مکسوره همان مالیات تکلیفی است که وظیفه پرداخت و کسر آن بر عهده افراد پرداخت کننده و مشمول این مالیات است. بر اساس قوانین مالیاتی، مالیات مکسوره مبلغی است که کارفرما در زمان پرداخت مبلغ صورت حساب از اصل مبلغ کالا کسر می‌کند و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌نماید. مالیات مکسوره همان مالیات تکلیفی است.

اشخاص حقوقی و حقیقی برای توسعه و ساخت زیرساخت‌های کشور، مکلف به پرداخت مالیات مکسوره هستند. این نوع مالیات خود به چند دسته تقسیم می‌شود. در مورد مفهوم مالیات مکسوره، نحوه محاسبه و پیامدهایی که پرداخت نکردن آن برای مودیان مالیاتی به همراه خواهد داشت، در ادامه صحبت خواهد شد. نکته قابل توجه آن است که پرداخت کننده مالیات موظف است ، رسید پرداخت صورت‌حساب را همراه با مشخصات هویتی و اقامتی کامل صاحبان صورت‌حساب به اداره سازمان امور مالیاتی ارسال نماید.

مالیات مکسوره چه نوع مالیاتی است؟

به زبان ساده و بسیار شفاف، مالیات‌ مکسوره از انواع مالیات‌ بر درآمد است که اخذ آن از طریق خود سازمان مالیات انجام نخواهد شد و دریافت آن برعهده اشخاص حقیقی و حقوقی است. برای مثال مالیات حقوق از انواع مالیات مکسوره است که میزان آن در فیش حقوقی افراد درج شده است. تمامی شرکت‌ها در پایان سال موظف به پرداخت مالیات مکسوره حقوق به سازمان امور مالیاتی هستند.

از انواع مالیات مکسوره چه می‌دانید؟

به عنوان یک حسابدار آشنایی با هر کدام از انواع مالیات مکسوره برای محاسبه و پرداخت دقیق آن  ضروری خواهد بود. در ادامه به بررسی انواع مالیات مکسوره می‌پردازیم:

1. مالیات بر اجاره

هر ساله کلیه مالکان واحدهای تجاری موظف‌اند مالیات ملکی که اجاره داده‌اند را بپردازند. مالیات بر اجاره قوانین خاصی دارد اما ممکن است برخی املاک بر اساس قوانین تصویب شده سازمان امور مالیاتی معاف از مالیات باشند.

طبق ماده 53 قانون مالیات، هرگونه شخص حقوقی، نهاد، مؤسسه، شرکت‌های دولتی وظیفه دارند که مالیات بر اجاره را از مبلغ اجاره بها خود کم کرده و تا یک ماه بعد از آن به ‌اداره امور مالیاتی پرداخت کنند.

به طور مثال اگر یک شرکت باید 10 میلیون اجاره دهد، ابتدا باید میزان مالیات بر اجاره را کسر کرده و مابقی آن را به مالک پرداخت کند.

2. مالیات‌ حقوق و دستمزد

مالیات حقوق و دستمزد یکی از انواع مالیات مکسورهاست که از حقوق افراد شاغل (اعم از کارمند، کارگر و …)  که دارای بیمه تامین اجتماعی باشند کسر می‌شود و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می گردد. در واقع کارفرما وظیفه دارد که مالیات‌ حقوق و دستمزد را محاسبه ، کسر و پرداخت کند .

همه ساله سقفی از درآمد از سوی وزارت اقتصاد و دارایی اعلام می‌شود که معاف از این مالیات است. این سقف حقوقی در سال 1401 معادل 5,600,000 تومان در ماه است. یعنی کارکنانی که تا این حد حقوق گرفته و بیمه تأمین اجتماعی نیز داشته باشند از پرداخت این مالیات معاف هستند. کارکنانی که بیشتر از این میزان درآمد دارند باید درصدی از حقوق خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند. کارفرماها باید این مبلغ را از فیش حقوقی کلیه کارمندان خود کم کنند و تا یک ماه بعد از آن مالیات را به سازمان مالیاتی پرداخت کنند.

بسیاری از شرکت‌ها مالیات بر حقوق و دستمزد را به کمک نرم افزارهای حسابداری انجام می‌دهند. نرم افزار حسابداری محک و افزونه حقوق و دستمزد آن نیز شما را در انجام راحت این فرایند یاری می‌نماید. افزونه حقوق و دستمزد محک به شما کمک می‌کند که به راحتی روند صدور فیش حقوقی را در کم‌ترین زمان تعریف کرده و انجام دهید و امکان نگهداری آن‌ها را برای ماه‌های بعد داشته باشید.

3. مالیات بر حق‌الوکاله

مالیات بر حق‌الوکاله نوعی از مالیات مکسورهاست. در واقع هر نوع وکالتی (شامل وکالت دادگستری یا حق وکالت که  برای انجام امور خاص را دریافت می‌شود) مشمول مالیات تکلیفی مکسوره خواهند شد. طبق قوانین مالیاتی، وکلا وظیفه دارند تا در قراردادهای خود میزان 5 درصد از حق‌الوکاله را به عنوان مالیات بر حق‌الوکاله به سازمان مالیات پرداخت کنند.

4. مالیات قرارداد با مؤسسات بیمه

در مورد مالیات‌  مکسوره مؤسسات بیمه به طور شفاف در قانون مالیاتی آمده است که بیمه‌ها و مؤسسات بیمه ایرانی مکلف‌اند در موقع تخصیص حق بیمه به نام بیمه گر اتکایی خارجی باید  2 درصد حق بیمه را  به عنوان مالیات مکسوره به اداره امور مالیاتی مربوطه  ارسال کنند. البته وظیفه دریافت این مبلغ بر عهده بیمه ایرانی است که در حال همکاری با مؤسسات خارجی است. مهلت پرداخت آن هم یک ماه بعد از دریافت این میزان مالیات است.

5. مالیات‌ بر نقل و انتقال سهام

یکی از معروف‌ترین نوع مالیات‌ مکسوره ، مالیات نقل و انتقال سهم است. برای این وضعیت هم پیش‌بینی‌های لازم در قانون به عمل آمده است. طبق قوانین مالیاتی، تکلیف اخذ مالیات از سوی قانون ‌گذار برعهده شخصی گذاشته شده است که  انتقال سهام را انجام می‌دهد. طبق این قانون انتقال دهنده سهم تحت هر عنوانی باید حدود 4 درصد از ارزش سهم را به عنوان مالیات کم کرده و بعد حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.

6. مالیات‌ حق الزحمه پزشکان

مالیات‌ مکسوره برای پزشکان به تازگی و از زمان تدوین و ارائه قانون بودجه سال ۹۸ روی کار آمده است. بعد از بررسی‌های لازم هم سامانه مالیات مکسوره پزشکان در سایت سازمان امور مالیاتی راه‌اندازی شد.

طبق قانون مالیات همه مراکز درمانی چه دولتی باشند و چه خصوصی، چه وابسته به نهاد خاصی باشند یا به صورت خودگردان اداره شوند باید 10 درصد از حق‌الزحمه را که به کادر پزشکی خود اختصاص دهند و به عنوان مالیات‌های مکسوره در نظر بگیرند و در مهلتی مشخص به اداره امور مالیاتی پرداخت کنند.در نهایت اینکه انواع مختلف دیگری از مالیات‌های مکسوره نیز مشخص شده است چون مالیات بر مزایده، مالیات بر ارزش افزوده و مواردی از این دست که میزان دقیق آن و شرایط حاکم بر آن در قانون به صورت شفاف درج شده است. ما در این مطلب به ذکر مرسوم‌ترین و رایج‌ترین مالیات‌های مکسوره اکتفا کرده‌ایم.

نحوه محاسبه مالیات مکسوره اجاره چیست؟

بر اساس قوانین مالیات مستقیم ، در صورتى که مستأجر شخصی حقوقى (اعم از دولتى ، خصوصى ، عمومى و غیردولتی) باشد، هنگام پرداخت اجاره بها باید مبلغی را تحت عنوان مالیات از آنها کسر و ظرف مدت ده روز پس از کسر، به حساب اداره مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت کرد و رسید آن را به صاحب ملک تحویل داد.

نکته قابل توجه آن است که در قرارداد اجاره به صورت رهن کامل بسته شده باشد ، مالیات مکسوره به مستأجر تعلق نمی‌گیرد. اما اگر قرارداد اجاره به صورت رهن و اجاره  باشد ، مستأجر باید به میزان اجاره پرداختی‌اش ، مالیات مکسوره را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند.

مالیات مکسوره مشاغل پزشکی چگونه محاسبه می‌شود؟

به استناد قوانین بودجه سال 1401 و همچنین طی دستورالعمل ابلاغی توسط سازمان امور مالیاتی کشور، کلیه مراکز درمانی مشمول مالیات مکسوره ،  موظف‌اند 10% از حق‌الزحمه یا حق‌العمل پزشکی  پزشکان را که به موجب دریافت وجه صورت‌حساب‌های ارسالی به بیمه‌ها و یا نقداً که از طرف بیمار پرداخت می‌گردد، به عنوان علی‌الحساب مالیات کسر و به نام پزشک مربوط تا پایان ماه بعد از وصول مبلغ به صورت‌حساب به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند.

مراکز درمانی مشمول مالیات مکسوره عبارت‌اند از:

• دولتی
• خصوصی
• سازمان‌های وابسته به نهادهای عمومی، نیروهای مسلح خیریه‌ها و یا شرکت‌های دولتی

نکته مهم اینکه مالیات علی‌الحساب این بند، شامل کلیه پرداخت‌های که مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند نظیر حقوق و کارانه دریافتی، نخواهد بود.

در صورتی که پزشکان در مراکز درمانی استخدام شده باشند، مشمول مالیات مکسوره برای حق‌الزحمه یا حق‌العمل خود نخواهند بود. در واقع کلیه وجوه دریافتی آن‌ها، مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد حقوق است.

نحوه پرداخت مالیات مکسوره

در توضیح انواع مالیات‌های مکسوره گفته شد که اشخاص حقیقی و حقوقی مسئول پرداخت این نوع از مالیات‌ها هستند و یک ماه زمان برای پرداخت این نوع از مالیات‌ها در نظر گرفته شده است. برای واریز این نوع از مالیات مکسوره ، باید به نزدیک‌ترین حوزه مالیاتی مراجعه کرده و فیش مربوط به مالیات مکسوره خود را دریافت کنید. پس از تکمیل فیش می‌توانید برای پرداخت آن اقدام کنید. البته  طراحی یک سامانه مجزا برای پرداخت مالیات مکسوره از اهداف دولت است.

جرائم مالیاتی عدم پرداخت مالیات مکسوره

عدم پرداخت انواع مالیات مکسوره نوعی جرم است و مجازات مختص به خود را دارد. در صورت عدم پرداخت مالیات مکسوره فرد واسط مقصر است. چه شخص حقیقی باشد و چه حقوقی، چه برای دریافت مالیات مکسوره اقدام کرده باشد و چه اقدام نکرده باشد ، مقصر شناخته می‌شود و باید جریمه‌های مربوط به آن را بپردازد.

جریمه‌ای که برای عدم پرداخت مالیات مکسوره در نظر گرفته شده است، معادل 10 درصد از میزان مالیاتی است که پرداخت نشده است، در صورتی خود مالیات بسیار کمتر از این درصد است و برای همین پرداخت خود آن بسیار به‌صرفه‌تر خواهد بود.

همچنین باید گفت در ازای هر ماه  پرداختی که انجام نشود، میزان 2.5 درصد به مالیات شما اضافه خواهد شد. این عدد برای رقم‌های بسیار بالا، قابل ملاحظه است و ممکن است شخص حقیقی و حقوقی متحمل هزینه‌های زیادی شود. در صورت شکایت سازمان مالیات جرائم نقدی ممکن است به حبس تعزیری از شش ماه تا 2 سال تبدیل شود.

اهمیت ثبت حسابداری مالیات‌ مکسوره

از آنجایی که سهل انگاری در پرداخت مالیات مکسوره دارای جرائم خاص به خود و در برخی موارد بسیار سنگین خواهد بود؛ روش‌های بسیار مختلفی برای ثبت حسابداری مالیات‌ مکسوره وجود دارد. این روش‌ها اغلب به کمک نرم‌افزارهای مربوط در این زمینه به سرعت انجام می‌شود و برای حسابرسی سالانه دارای اهمیت بسیار زیادی است.

در واقع این نوع مالیات یکی از ردیف‌های بسیار مهم در انواع صورت‌ها و گزارشات مالی به شمار می‌رود که در پایان هر دوره مالی برای برآورد دقیق عملکرد یک مجموعه باید آن را در نظر گرفت؛ بنابراین به حسابداری دقیق نیاز دارد. تیم حسابداری شما علاوه بر آشنایی با قانون و میزان مالیات‌های مکسوره باید به علوم یارانه‌ای در این زمینه نیز آشنا باشد تا محاسبه به شکل درست انجام شود.

سخن پایانی

نرم افزار حسابداری محک برای اینکه محاسبه مالیات مکسوره برای شما راحت‌تر شود و بعد به  اسناد مربوط به آن راحت‌تر دسترسی داشته باشید، نرم افزار حسابداری را عرضه کرده است. در صورتی که علاقه دارید با این نرم افزار و امکانات آن آشنا شده و از مزایای استفاده از آن اطلاع داشته باشید، با مجموعه محک در تماس باشید و از طریق چت یا تماس تلفنی با کارشناسان این مجموعه از راهنمایی‌های لازم برخوردار شوید.

منبع: investopedia