آموزش استانداردهای حسابداری به زبان ساده

«استانداردهای حسابداری» یکی از کلیدواژه‌های بسیار مهم در علم حسابداری است که خیلی از حسابداران آن را بر زبان می‌آورند؛ در حالی که خیلی از محتوای آن اطلاعی ندارند. ما در این مقاله‌ در صددیم تا توضیحاتی علمی و در عین حال ساده و روان پیرامون آموزش استانداردهای حسابداری برای علاقه‌مندان و فعالان عرصه حسابداری و کسب و کار ارائه دهیم. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک قرار است تا با کلیات و مفاهیم مربوط به «استانداردهای حسابداری به زبان ساده» آشنا شویم و سرفصل‌های کلی استانداردها را به‌صورت فهرست‌وار مرور کنیم.

فهرست مطالب

قبل از آموزش استانداردهای حسابداری اجازه دهید با مثالی درباره‌ی رانندگی مسئله را ملموس تر کنیم:

فرض کنید شما علاقه‌مند به رانندگی هستید و می‌خواهید رانندگی کنید، برای این کار شما باید گواهینامه بگیرید و یکی از فرایندهای اخذ گواهینامه، آشنایی با علائم رانندگی و مفهوم آن‌ها است؛ به‌عبارت‌دیگر شما قبل از رانندگی موظف هستید چارچوب‌ها و استانداردهایی را در فن رانندگی بپذیرید و رانندگی خود را متناسب با آن استانداردها انجام دهید.
همان گونه که می‌دانید، برخی از استانداردهای رانندگی بین‌المللی بوده و برخی بومی شده‌ی کشورها هستند؛ مثلاً علامت ورود ممنوع برای همه‌ی کشورها یکسان است؛ امّا رانندگی در لاین چپ و نه لاین راست، منحصر به بریتانیا است.
تمام مطالب ذکر شده درباره‌ی حسابداری نیز صدق می‌کند. همان گونه که شما می‌دانید، یک حسابدار موظف است داده‌های مالی کسب و کار را تحلیل کرده و خروجی متناسب با آن را ارائه کند. ممکن است هر حسابداری برای انجام این عمل سلیقه خاص خود را داشته باشد و بخواهد داده‌های مالی خودش را باسلیقه‌ی خود تحلیل کند. این امر در نگاه اول هم با آزادی عمل کسب و کارها سازگار است و هم با مزاج حسابدار خوش می‌آید، اما در یک نگاه عمیق‌تر و هنگام مقایسه داده‌های مالی شرکت‌ها و کسب و کارهای مختلف با یکدیگر و یا انجام محاسبات مالی دستگاه‌های حاکمیتی و دولت‌ها، مشکلات زیادی ایجاد می‌شود. از این رو نیاز به وضع قوانینی برای یکسان سازی محاسبه داده‌های مالی بیش از پیش احساس شد. دقیقاً همان چیزی که ما از آن به عنوان «استانداردهای حسابداری» (یا accounting standards ) یاد می‌کنیم.

استاندارد حسابداری چیست؟

به زبان ساده، استاندارد حسابداری مجموعه‌ای از اصول، الگوها و رویه‌های رایج است که اساس سیاست‌ها و رویکردهای حسابداری مالی را تعریف می‌کند. استانداردهای حسابداری باعث بهبود شفافیت گزارشگری مالی در همه کشورها می‌شود. استانداردهای حسابداری به تمام جنبه‌های مالی یک واحد تجاری از جمله دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها، هزینه‌ها و حقوق صاحبان سهام مربوط می‌شود.

در واقع، استانداردهای حسابداری مجموعه‌ای از قواعد و اصول مشخص هستند که نحوه ثبت و گزارش اطلاعات مالی را تعیین می‌کنند. این استانداردها نقش مهمی در ایجاد نظم، شفافیت و قابل‌قبول بودن گزارش‌های مالی دارند و رعایت آن‌ها برای هر حسابدار الزامی است. بدون پایبندی به این قوانین، گزارش‌های مالی فاقد اعتبار بوده و قابل پذیرش نخواهند بود. بنابراین، تسلط بر استانداردهای حسابداری برای انجام صحیح وظایف حرفه‌ای حسابداران کاملاً ضروری است.

تاریخچه استانداردهای حسابداری

تاریخچه استانداردهای حسابداری در ایران به دهه ۱۳۷۰ شمسی بازمی‌گردد؛ زمانی که نیاز به نظم، هماهنگی و شفافیت در گزارش‌های مالی بیش از پیش احساس می‌شد. تا پیش از آن، واحدهای اقتصادی هر کدام بنا بر سلیقه یا تجربه خود اقدام به ثبت و گزارشگری مالی می‌کردند که این موضوع باعث سردرگمی، نبود مقایسه‌پذیری و در نهایت کاهش اعتماد به اطلاعات مالی می‌شد.

در پاسخ به این نیاز، سازمان حسابرسی به عنوان نهاد مرجع و تخصصی کشور در حوزه حسابداری، قدم‌های اساسی برای تدوین استانداردهای حسابداری برداشت. ابتدا با تشکیل کمیته‌ای تخصصی، روند بررسی و تطبیق الگوهای جهانی با شرایط اقتصادی، حقوقی و اجرایی ایران آغاز شد. هدف اصلی، ایجاد مجموعه‌ای بومی‌شده از استانداردها بود که هم با نیازهای داخلی سازگار باشد و هم تا جای ممکن به اصول پذیرفته‌شده بین‌المللی نزدیک باشد.

پس از سال‌ها بررسی، نگارش، نظرخواهی و بازنگری، نهایتاً اولین مجموعه رسمی استانداردهای حسابداری ایران در اواخر دهه ۷۰ منتشر شد. این مجموعه از آن زمان تاکنون به‌روزرسانی شده و همچنان مبنای اصلی تنظیم صورت‌های مالی در کشور به شمار می‌رود. تدوین این استانداردها گامی مهم در حرفه‌ای‌سازی حسابداری در ایران و حرکت به سوی شفافیت مالی بیشتر محسوب می‌شود.

چرا آموزش استانداردهای حسابداری اهمیت دارند؟

آموزش استانداردهای حسابداری بسیار مهم است، زیرا این استانداردها تنها برای یکسان‌سازی داده‌ها و تحلیل صحیح آن‌ها تدوین نشده‌اند، بلکه اهداف گسترده‌تری مانند شفاف‌سازی اطلاعات مالی، کمک به تصمیم‌گیری درست، پیشگیری از تخلفات مالی و امکان مقایسه بین شرکت‌ها و دوره‌های مختلف را نیز دنبال می‌کنند. به علاوه مزایای دیگری از جمله موارد زیر نیز دارند:

• استانداردها قالب یکنواخت برای صورت‌های مالی آماده می‌کنند.
  استانداردها به حسابدار روش انجام کار را نشان می‌دهند.
• برای حسابداران چارچوب مشخص و منسجمی تعریف می‌کنند.
• قالبی یکنواخت برای تهیه صورت‌های مالی فراهم می‌کنند.
• در شرایط خاص مانند داوری یا تدوین نظریه مالی، قوانین و راهکارهایی ارائه می‌دهند.
• در تصمیم‌گیری‌های مربوط به شناسایی درآمد نقش دارند (چه به‌صورت رسمی و چه غیررسمی).
• در ارزش‌گذاری دارایی‌ها تأثیرگذار و راهگشا هستند.

واضع استانداردهای حسابداری کیست؟

در سطح بین‌المللی، بنیادی با نام بنیاد استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS Foundation) وجود دارد که یک سازمان غیرانتفاعی و عام‌المنفعه است. وظیفه اصلی این بنیاد، تدوین و ترویج استانداردهای حسابداری در سطح جهان به‌منظور ایجاد هماهنگی و شفافیت بیشتر در گزارش‌های مالی شرکت‌ها و نهادهای اقتصادی است.

این بنیاد در ابتدا در سال ۱۹۷۳ با عنوان «کمیته استانداردهای حسابداری بین‌المللی» (IASC) در بریتانیا تأسیس شد و سپس در سال ۲۰۰۱ نام آن به IFRS Foundation تغییر یافت و با ساختار و مأموریت جدید به فعالیت خود ادامه داد.

اهداف اصلی این بنیاد عبارت‌اند از:

• ایجاد مجموعه‌ای واحد از استانداردهای حسابداری که دارای ویژگی‌هایی چون کیفیت بالا، قابل‌فهم بودن و الزام‌آور بودن باشند.
• ترویج کاربرد صحیح و دقیق این استانداردها در سراسر جهان.
• پاسخگویی به نیازهای گزارشگری مالی بنگاه‌های اقتصادی، به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط.
• ایجاد همگرایی میان استانداردهای ملی حسابداری با استانداردهای بین‌المللی.

با این حال، بنیاد IFRS به‌تنهایی مسئول تدوین استانداردها نیست؛ بلکه این مسئولیت را با همکاری هیئت استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IASB) انجام می‌دهد. این هیئت در آوریل ۲۰۰۱ تأسیس شده و با ۱۵ عضو، نهاد اصلی در تدوین و به‌روزرسانی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی به‌شمار می‌رود.

منابع تولیدی این بنیاد را می‌توان در قالب چهار گروه اصلی دسته‌بندی کرد:

• استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IASs)
• استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRSs)
• تفسیرهای صادر شده توسط کمیته تفسیر IFRS (IFRICs)
• بیانیه‌های تفسیری کمیته تفسیر استانداردها (SICs)

در حال حاضر، بیش از ۱۰۰ کشور جهان به‌طور کامل از این استانداردهای بین‌المللی پیروی می‌کنند و آن‌ها را مبنای تنظیم گزارش‌های مالی خود قرار داده‌اند.

استانداردهای حسابداری در ایران چگونه تدوین می شود؟

استانداردهای حسابداری در ایران توسط سازمان حسابرسی وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی تدوین، به‌روزرسانی و ابلاغ می شود. این استانداردها با نگاهی به استانداردهای بین‌المللی، اما با در نظر گرفتن شرایط بومی و نیازهای خاص اقتصادی و قانونی کشور طراحی و تدوین می‌شوند. این استانداردها در عین هم‌راستایی با اصول جهانی، متناسب با ساختار مالی و اجرایی ایران بومی‌سازی شده‌اند.

فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری در ایران معمولاً در سه بخش اصلی انجام می‌گیرد:

۱. شرح مسئله:
در این بخش، ابتدا چالش‌ها و مشکلات موجود در حوزه حسابداری به‌طور دقیق شناسایی و مطرح می‌شوند. تمرکز اصلی بر بیان نقاط ضعف یا ابهاماتی است که در فرآیند ثبت و گزارشگری مالی وجود دارد.

۲. بحث مستدل:
در این مرحله، راهکارهای مختلفی که می‌توان برای حل مسائل مطرح‌شده ارائه داد، به‌صورت منطقی و تحلیلی بررسی می‌شوند. مزایا و معایب هر راه‌حل مورد بررسی قرار می‌گیرد تا در نهایت بهترین و کارآمدترین رویکرد انتخاب شود.

۳. ارائه‌ی راهکار:
در پایان، با توجه به مباحث و تحلیل‌های انجام‌شده، راهکاری مشخص و کاربردی برای رفع مشکل ارائه می‌شود. این راهکار در قالب یک استاندارد رسمی تدوین و جهت اجرا به نهادهای مرتبط ابلاغ می‌شود.

انواع استانداردهای حسابداری

استانداردهای حسابداری به‌طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام نقش ویژه‌ای در فرآیند حسابرسی و گزارشگری مالی ایفا می‌کنند. این استانداردها به حسابداران کمک می‌کنند تا وظایف خود را به‌صورت حرفه‌ای، دقیق و مطابق با اصول پذیرفته‌شده انجام دهند.

۱. استانداردهای عمومی:
این دسته از استانداردها به ویژگی‌های حرفه‌ای و رفتاری حسابدار یا حسابرس مربوط می‌شود. داشتن صلاحیت علمی، پایبندی به اصول اخلاقی حرفه‌ای و استقلال کامل در انجام وظایف از موارد کلیدی این گروه است. استقلال نه تنها در عمل، بلکه در ظاهر نیز باید حفظ شود تا اعتماد عمومی به نتایج حسابرسی از بین نرود.

۲. استانداردهای میدانی (اجرایی):
این استانداردها مربوط به نحوه اجرای عملیات حسابرسی در محیط واقعی کاری است. از جمله برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت صحیح تیم حسابرسی، نظارت بر عملکرد افراد و استفاده از سیستم‌های کنترل داخلی برای جلوگیری از تقلب یا تخلفات مالی. این اصول تضمین می‌کنند که فرآیند حسابرسی به‌طور منظم و سازمان‌یافته انجام شود.

۳. استانداردهای گزارشگری:
در این بخش، تمرکز بر نحوه تهیه و ارائه گزارش‌های نهایی است. پس از جمع‌آوری شواهد و اطلاعات کافی، حسابرس باید گزارشی دقیق، شفاف و مبتنی بر واقعیت ارائه دهد. این گزارش‌ها به مدیران، سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان کمک می‌کند تا تصویری روشن از وضعیت مالی شرکت داشته باشند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

فهرست استانداردهای حسابداری مصوب در ایران

در مبحث آموزش استانداردهای حسابداری در وب‌سایت سازمان حسابرسی وزارت اقتصاد و امور دارایی جمهوری اسلامی، 41 استاندارد مصوب وجود دارد که در این جا فهرست‌وار آن‌ها را بیان نموده:

1. ارائه صورت‌های مالی (تجدیدنظرشده ۱۳۹۷)
   هدف اصلی از این استاندارد، یکسان سازی صورت‌های مالی به جهت مقایسه‌ی آن با صورت‌های مالی سال‌های گذشته است.
2. صورت جریان‌های نقدی (تجدیدنظرشده ۱۳۹۷)
   این استاندارد عملکرد واحدهای تجاری در خصوص تولید نقدینگی را ارزیابی می‌کند.
3. درآمد عملياتي
   درآمد به‌دست‌آمده از تجارت مالی را درآمد عملیاتی می‌گویند و این استانداردها در واقع شیوه‌نامه‌ی کسب این درآمدها است.
4. ذخاير، بدهی‌های احتمالي و دارایی‌های احتمالي – تجدیدنظر شده ۱۳۸۴
   سازوکار تحلیل حوادث مثبت و منفی احتمالی به لحاظ حسابداری در این استاندارد تعریف شده است.
5. رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه – تجدیدنظر شده ۱۳۸۴
   سازوکار اتفاقات خوب یا بدی که ممکن است بین تاریخ ترازنامه و تاریخ تأیید صورت‌های مالی رخ دهد، در این استاندارد بررسی می‌شود.
6. گزارش‌ عملكرد مالي
   در این استاندارد واحدهای تجاری موظف هستند تا عملکرد مالی خود را در سازوکاری خاص و با اهدافی تعیین شده گزارش دهند.
7. حسابداري‌ موجودي‌ مواد و کالا
   نحوه ارزیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا در این استاندارد بررسی می‌شود.
8. حسابداري‌ پیمان‌های بلندمدت
   تخصیص درآمدها و هزینه‌ها به دوره‌هایی محاسبات مالی معقولی داشته باشد، سرفصل اصلی این استاندارد را تشکیل می‌دهد.
9. حسابداري‌ کمک‌های بلاعوض‌ دولت‌
   سازوکار کمک‌های دولت و همچنین کمک‌های مردمی در این استاندارد بررسی می‌شود.
10. دارایی‌های ثابت مشهود – (تجدیدنظرشده ۱۳۸۶ و اصلاح شده بر اساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)
    در این جا باید ابتدا دارایی‌های ثابت مشهود را توضیح دهیم: این دارایی‌ها مانند ساختمان، ماشین‌آلات، زمین و … هستند که قابل‌مشاهده و قیمت‌گذاری می‌باشند و قابلیت استهلاک و کاهش ارزش دارایی هم دارند. در این استاندارد باید این دارایی‌ها به‌درستی شناخته شوند و متناسب با آن‌ها اقدامات لازم صورت بگیرد.
11. افشاي اطلاعات اشخاص وابسته – تجدیدنظرشده ۱۳۸۶
    خیلی از معاملات به‌واسطه ی اشخاص وابسته صورت می‌پذیرد. برای اشخاص وابسته ویژگی‌های متعددی ذکر شده است که در این اختصار نمی‌گنجد؛ اما این استاندارد سازوکاری برای افشای اطلاعات اشخاص وابسته فراهم می‌کند.
12. حسابداري‌ مخارج‌ تأمين‌ مالي‌
    مخارج مالی به سود تضمین شده، کارمزد و سایر مخارج واحد تجاری گفته می‌شود و در این استاندارد، سازوکارهای مربوط به آن بررسی می‌شود.
13. نحوه‌ ارائه‌ دارایی‌های جاري‌ و بدهی‌های جاری
    دارایی‌های جاری مجموعه ثروت‌های یک واحد تجاری است که مطلق نیست؛ بلکه برای فهم این مسئله باید در مقایسه با بدهی‌های جاری (مجموعه بدهی‌های یک واحد تجاری که آن هم مطلق نیست و باید در کنار خواهرش بررسی شود) مشخص شود که اگر در مجموع، بدهی‌ها بیشتر بودند، به آن «خالص بدهی جاری» و اگر در مجموع، ثروت‌ها بیشتر بودند به آن «سرمایه در گردش» گفته می‌شود.
14. حسابداري‌ سرمایه‌گذاری‌ها
    در این استاندارد، نحوه سرمایه‌گذاری و افشای آن‌ها بررسی می‌شود.
15. آثار تغییر در نرخ ارز (تجدیدنظرشده ۱۳۹۱ و اصلاح شده ۱۳۹۲)
    این استاندارد بیشتر مناسب کسانی است که معاملات خارجی انجام می‌دهند و علی‌القاعده ارز، پول مبادله شده میان آن‌ها است. در این استاندارد مسائل مربوط به این تجارت و همچنین مواردی مانند تسعیر ارز بررسی می‌شود.
16. دارایی‌های نامشهود (تجدیدنظرشده ۱۳۸۶ و اصلاح شده بر اساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)
    دارایی‌های غیرمشهود، دارایی‌هایی هستند که وجود خارجی ندارند. برای محاسبه‌ی این دارایی سازوکارهایی وجود دارد که در استاندارد دارایی‌های نامشهود بررسی می‌شود.
17. صورت‌های مالي‌ تلفيقي‌ و حسابداري‌ سرمايه‌گذاري‌ در واحدهاي‌ تجاري‌ فرعي‌ – تجدیدنظرشده ۱۳۸۴ و اصلاح شده مهر ۱۳۸۹
18. صورت‌های مالی جداگانه (تجدیدنظرشده ۱۳۹۸)
    منظور از جداگانه، واحدهای فرعی وابسته به واحدهای اصلی هستند که سازوکار مناسب برای افشای اطلاعات حسابداری آن‌ها در این استاندارد بررسی می‌شود.
19. ترکیب‌های تجاری – تجديدنظر شده ۱۳۸۴
    اگر چند تا واحد تجاری مستقل به صورت یکجا بخواهند گزارش مالی داشته باشند، باید از استانداردهای این بند پیروی کنند.
20. سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري وابسته (تجدیدنظرشده ۱۳۸۹)
    همان گونه که چیزی به نام اشخاص وابسته داریم، سرفصلی هم به نام واحدهای تجاری وابسته داریم و همان گونه که برای مسائل مالی اشخاص وابسته چارچوب‌ها و استانداردهایی بود، برای واحدهای تجاری وابسته هم چنین استانداردهایی وجود دارد که محتوای استاندارد شماره 20 را تشکیل می‌دهند.
21. سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته و مشارکت‌های خاص (تجدیدنظرشده ۱۳۹۸)
    این بخش آمیزه‌ای از استانداردهای 20 و 24 است.
22. حسابداري‌ اجاره‌ها (اصلاح شده بر اساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)
    اجاره یعنی فردی در ازای دریافت مبلغ، کار یا خدمتی را برای فردی دیگر انجام دهد (حالا این خدمت می‌تواند دادن خانه باشد یا هر چیز دیگر) (زمان‌دار هم می‌تواند باشد). در این استاندارد، سازوکارهای محاسباتی و حسابداری مربوط به این موضوع بررسی می‌شود.
23. گزارشگري‌ مالي‌ ميان‌دوره‌اي‌ (اصلاح شده بر اساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)
    صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای یعنی همان صورت‌های مالی استاندارد که در یک دوره‌ی میانی آن هم در سال مالی تهیه می‌شود و این استاندارد، سازوکار ارائه‌ی یک صورت مالی میان‌دوره‌ای را نشان می‌دهد.
24. حسابداري‌ مشارکت‌های خاص‌ (اصلاح شده بر اساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)
    مشارکت‌های خاص به مشارکت‌هایی گفته می‌شود که در آن یک فعالیت اقتصادی توسط دو یا چند طرف شکل بگیرد و این استاندارد، مسائل حسابداری آن‌ها اعم از بدهی‌ها، دریافتی‌ها و … را بررسی و تحلیل می‌کند.
25. گزارشگري‌ مالي‌ واحدهاي‌ تجاري‌ در مرحله‌ قبل از بهره‌برداري
    همان گونه که از عنوان این بخش پیدا است، واحدهای تجاری قبل از این که به بهره‌برداری برسند، هزینه‌ها و درآمدهایی ممکن است داشته باشند (هزینه‌ی ساخت و درآمد حاصل از پیش‌فروش واحدها مثلاً)! برای ارائه‌ی این درآمدها سازوکاری وجود دارد که در این استاندارد بررسی می‌شود.
26. گزارشگري‌ بر حسب‌ قسمت‌های مختلف
    یکی از زرنگی‌های واحدهای تجاری، بازار فروش متنوع و همچنین تولید محصولات متنوع است و این مسئله خیلی اوقات مشکل شفافیت را محقق می‌کند؛ از این رو برای فهم این دارایی‌ها و دریافت اطلاعات مربوط به آن، استاندارد شماره 26 تدوین شده است.
27. فعالیت‌های كشاورزي
    استانداردهای مربوط به محاسبات تولیدات زیستی و کشاورزی در این بخش تدوین شده است.
28. طرح‌های مزاياي‌ بازنشستگي و بیمه عمومی
    هرکجا اسمی از بازنشستگی و حقوق بازنشستگی است (مانند سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق‌های شرکت‌ها و …) سازوکارهای حسابداری‌اش را باید با این استانداردها مطابق سازد.
    همچنین مسائل و چالش‌های مربوط به بیمه‌ی عمومی (مسائلی مانند حق بیمه، خسارت‌ها، مخارج تحصیل و …) همه‌وهمه در این استاندارد بررسی می‌شود.
    نکته. برخی این دو استاندارد را از هم جدا بیان کرده‌اند؛ امّا آن چه متناسب با سرفصل‌های جدید سازمان حسابرسی است، ظاهراً این دو با یکدیگر تلفیق شده است.
29. فعالیت‌های ساخت املاک (اصلاح شده بر اساس استانداردهای حسابداری جدید تا مهر ۱۳۸۹)
    ساخت ملک مانند سایر فعالیت‌های اقتصادی از دوره‌های مالی مختلف تشکیل می‌شود و هر دوره‌ی مالی سازوکار حسابداری خودش را نیاز دارند که این استاندارد، به بیان آن سازوکارها می‌پردازد.
30. سود هر سهم
    این استاندارد سازوکارهای محاسبه سودآوری هر سهم و یکسان سازی آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
31. دارایی‌های غيرجاري نگهداري شده براي فروش و عمليات متوقف شده
    یک دارایی غیرجاری زمانی «نگهداری شده برای فروش» محسوب می‌شود از طریق فروش مبلغ دفتری آن برگردد. در این استاندارد، سازوکارهای مالی مربوط به این مسئله بررسی می‌شود.
32. كاهش ارزش دارایی‌ها
    این استاندارد، روش‌هایی را می‌آموزد که شرکت‌ها و واحدهای تجاری را مطمئن سازد که انعکاس دارایی‌ها مساوی با مبلغ بازیافتنی‌ها است و نه بیشتر!
33. مزایای بازنشستگی کارکنان
    معمولاً واحدهای تجاری برای بازنشستگان خود مزایایی را تعریف می‌کنند که این مزایا بایستی تابع استانداردهای شماره‌ی 33 باشند.
34. رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
    قوانین حسابداری وحی منزل نیستند و نیاز به اصلاح و به‌روزرسانی دارند؛ منتهی اصلاحات در این زمینه نباید بدون چارچوب باشد و باید از چارچوب‌هایی پیروی کند که در این استاندارد، سرفصل‌های آن بیان شده است.
35. مالیات‌بردرآمد
    مالیات‌ها (به‌خصوص مالیات‌بردرآمد) از جمله سرفصل‌های مهم در سود و زیان شرکت‌های تجاری است و محاسبه‌ی آن نیازمند قوانینی است که در استاندارد 35 مسائل مربوط به آن بررسی شده است.
36. ابزارهای مالی – ارائه
    قبل از توضیح این استاندارد باید با مفهوم ابزارهای مالی آشنا شویم.
    ابزارهای مالی به قراردادهایی گفته می‌شود که به‌موجب آن، شرکت یا شرکت‌هایی واجد دارایی مالی شده و شرکت‌هایی را به لحاظ مالی بدهکار می‌کند.
    در استاندارد شماره 36، اصولی برای ارائه ابزارهای مالی در قالب بدهی یا دارایی ارائه می‌شود.
37. ابزارهای مالی – افشا
    ممکن است بین برخی واحدهای تجاری ابزارهای مالی وجود داشته باشد که هنوز آشکار نشده است. استاندارد 37 آن‌ها را ملزم به افشاسازی ابزارهای مالی نموده و چگونگی افشای آن را توسط ایشان مشخص می‌کند.
38. ترکیب‌های تجاری (مصوب ۱۳۹۸)
    در این استاندارد سازوکارهای محاسبات مالی ترکیب‌های تجاری به‌روزرسانی شده و سعی شده درباره‌ی آن‌ها رفع ابهام صورت پذیرد.
39. صورت‌های مالی تلفیقی (مصوب ۱۳۹۸)
    صورت‌های مالی تلفیقی، به صورت‌های مالی گفته می‌شود که در آن دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها و هزینه‌های شرکت‌های گروه با یکدیگر جمع می‌شوند. در این استاندارد، سازوکارهای مربوط به آن صورت‌گرفته است.
40. مشارکت‌ها (مصوب ۱۳۹۸)
    مشارکت به توافقی گفته می‌شود که به‌موجب آن، دو یا چند طرف کنترل مشترکی به یک کار یا شیء دارند. این استاندارد متولی بیان سازوکارهای مشارکت است.
41. افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر (مصوب ۱۳۹۸)
    همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، مدیران واحدهای تجاری معمولاً بسیار زرنگ هستند و منافع خود را محدود به واحدهای تجاری خود نمی‌سازند و با روش‌های مختلفی از سایر واحدهای تجاری کسب منفعت می‌کنند. این استاندارد موظف است تا به آن‌ها سازوکارهایی برای افشای این منافع بدهد.

برای دانلود جزئیات هرکدام از استانداردهای مصوب به آدرس زیر مراجعه کنید:

جهانی‌شدن در استانداردهای حسابداری

یکی از سرفصل‌های بسیار مهم در مقوله‌ی استانداردهای حسابداری، جهانی‌شدن یا پیوستن به معاهدات جهانی در استانداردهای حسابداری است که موافقان و مخالفان خودش را دارد. در این بخش قرار است تا مزایا و معایب جهانی‌شدن در حوزه‌ی استانداردهای حسابداری را بررسی کنیم:

موافقان جهانی‌شدن استانداردهای حسابداری دلایل زیر را برمی‌شمرند:

1. پذیرش استانداردهای حسابداری بین‌الملل مقایسه‌ی اطلاعات حسابداری بین‌المللی را بهینه ساخته و در نتیجه مراودات بین‌المللی آسان‌تر می‌شود.
2. فراگیری آموزش استانداردهای حسابداری بین‌المللی فرایند جهانی‌شدن کشور را تسهیل نموده و در نتیجه بستر مناسبی برای جذب سرمایه‌های خارجی ایجاد می‌شود.
3. پذیرش استانداردهای حسابداری بین‌المللی باعث هم‌افزایی حسابداران عضو این بنیاد شده و تدوین نسخه‌های مترقی و جدیدتر این قالب را فراهم می‌آورد.
4. پذیرش این استانداردها کارایی بازارهای بین‌المللی را افزایش می‌دهد.
5. پذیرش استانداردهای بین‌المللی حسابداری هزینه‌های تبدیل اطلاعات را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

مخالفان جهانی‌شدن استانداردهای حسابداری نیز دلایل خود را دارند که به شرح زیر است:

1. پذیرش این استانداردها مانع از شکل‌گیری رقابت در تدوین استانداردهای حسابداری می‌شود و در نتیجه کیفیت فرایند تدوین استانداردها کاهش می‌یابد.
2. پذیرش این استانداردها به سبب به‌کارگیری روش‌های یکسان در برخورد با مبادلات گوناگون علی‌رغم تفاوت‌های موجود بین چارچوب‌های قانونی و حقوقی کشورهای مختلف باعث گمراه‌کنندگی اطلاعات می‌شود.
3. پذیرش این استانداردها مقوله‌ی ارزش منصفانه را با یک چالش جدی مواجه می‌سازد.
4. پذیرش این استانداردها باعث توجه کمتر به شرکت‌های کوچک و متوسط شده که معمولاً در عرصه بین‌الملل رقابت ندارند و هزینه‌ی اعمال استانداردها در این شرکت‌ها بیش از فایده‌های آن‌ها می‌باشد.
5. پذیرش این استانداردها باعث خدشه‌دار شدن عزت‌نفس حرفه حسابداری در هر کشور شده و این مسئله مانع توسعه‌ی کشورها است.

سخن پایانی

علی‌رغم اهمیتی که استانداردهای حسابداری برای کسب و کارها دارند، متأسفانه خیلی از مدیران و حسابداران از این استانداردها بی‌اطلاع‌اند. البته می‌شود به آن‌ها حق داد؛ چون استانداردها معمولاً با زبانی خشک و بدون هیچ‌گونه انعطاف بیان می‌شوند و این مسئله افراد را نسبت به یادگیری استانداردها بی‌رغبت می‌سازد. به همین دلیل آموزش استاندارد های حسابداری با مثال می تواند در حل این مشکل کمک کند.

شرکت مشاور نرم‌افزار حسابداری محک علاقه‌مند است تا با ارائه‌ی محتوای استانداردها به زبانی ساده و گویا، گامی در جهت آشنایی دانشجویان، حسابداران و مدیران شرکت‌ها با استانداردهای حسابداری بردارد و گامی در جریان‌سازی و گفتمان‌سازی استانداردهای حسابداری در میان جامعه فعالین این عرصه بردارد.

سوالات متداول در زمینه استاندارهای حسابداری به زبان ساده

منابع: audit.org.ir