استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی یا IFRS چیست؟

آبان ماه سال 1395 بود که ابلاغیه سازمان بورس و اوراق بهادار تمامی شرکت‌ها، بانک‌ها و موسسات تجاری را که در بازار بورس ثبت و پذیرفته شده بودند موظف کرد تا تهیه و ارائه صورت‌های مالی سالانه را بر اساس استانداردهای حسابداری ایران و استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) انجام دهند. از همان زمان استانداردهای حسابداری و مالی بین المللی بیشتر موردتوجه قرار گرفتند. اما استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی یا همان IFRS چه هستند و چه اهمیتی دارند؟ در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی این موضوع می پردازیم.

فهرست مطالب

استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی یا IFRS چیست؟

IFRS مخفف عبارت International Financial Reporting Standards می‌باشد و در زبان فارسی به استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی ترجمه شده است. IFRS مجموعه‌ای از قوانین مرسوم حسابداری است که جهت انسجام، یکپارچگی، قیاس‌پذیری و شفاف‌سازی صورت‌های مالی وضع شده‌اند و از سوی بیشتر کشورهای جهان پذیرفته شده هستند. استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی توسط هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB) وضع شده است. در این استانداردها مشخص شده است که شرکت‌ها چطور باید حساب‌ها و هر رویدادی را که تاثیرات مالی دارند گزارش، حفظ و نگهداری کنند و همچنین، انواع تراکنش‌ها را تعریف کنند.

در واقع، IF‌RS یک چهارچوب حسابداری است که طبق آن اطلاعات مالی گزارش و سازماندهی می‌شوند. در حال حاضر، این چهارچوب حسابداری در بیش از 120 کشور جهان، از جمله کشورهای اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای آسیایی و امریکای جنوبی لازم الاجرا است. استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها را ملزم می‌کند که گزارشات و وضعیت مالی خود را با استفاده از قوانین یکسان تهیه و ارائه کنند. این یعنی اینکه برای جلوگیری از هر گونه تقلب و دستکاری، یک وفاق و تفاهم عمومی بین تمامی شرکت‌ها و سازمان‌ها وجود دارد که امر بررسی و مقایسه گزارشات مالی را ساده‌تر می‌کند.

هدف استانداردهای IFRS این است که یک زبان حسابداری مشترک ایجاد کند تا بر طبق آن امور تجاری و صورت‌های مالی از انسجام و اعتبار بین المللی برخوردار باشند، بدون اینکه بین شرکت‌های مختلف از کشورهای مختلف تمایزی قائل باشد.

چرا استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی مهم هستند؟

IFRS به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تحلیل‌های درستی داشته باشند و تصمیمات آگاهانه اتخاذ کنند. استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی برای این وضع شدند که شفافیت، مسئولیت‌پذیری و بهره‌وری را برای بازارهای مالی جهان به ارمغان آورند و اطمینان، ترقی و ثبات مالی بلندمدت را برای اقتصاد جهانی تضمین کنند.

شرکت‌ها از استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی سود می‌برند چرا که سرمایه‌گذاران میل بیشتری به سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی دارند که رویه‌های تجاری خود را شفاف‌سازی می‌کنند. استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی مهم است چرا که به حفظ شفافیت و اعتماد در بازارهای مالی جهانی کمک می‌کند. اگر این اعتماد و شفاف‌سازی نباشد، سرمایه‌گذاران صورت‌های مالی و سایر اطلاعات مالی را که شرکت‌ها ارائه می‌کنند باور نمی‌کنند و میلی به سرمایه‌گذاری در آن‌ها نخواهند داشت. اگر این اتفاق رخ دهد، تراکنش‌های مالی کم می‌شود و هزینه تراکنش‌ها افزایش می‌یابد، در نتیجه اقتصاد تضعیف می‌شود. ضمن اینکه IF‌RS امکان مقایسه بین شرکت‌های مختلف را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی اساسا برای گزارشگری مالی شرکت‌ها در تمام دنیا، به جز ایالات متحده، استفاده می‌شوند. در ایالات متحده از چهارچوب حسابداری دیگری با نام اصول پذیرفته شده همگانی حسابداری (GAAP) استفاده می‌شود. GAAP قانون‌محورتر از IF‌RS است، اما IF‌RS بیشتر از GAAP روی قواعد عمومی تمرکز دارد. به همین دلیل، IF‌RS کوتاه‌تر، شفاف‌تر و قابل‌فهم‌تر از GAAP است.

در ایران نیز استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IF‌RS) توسط سازمان حسابرسی ایران ترجمه و در اختیار عموم قرار گرفته است. در حال حاضر، بیش از 70 بانک و موسسه مالی و اعتباری، شرکت های بیمه و شرکت های بورسی و فرابورسی ملزم به تهیه و ارائه گزارشات مالی خود بر مبنای اصول IFRS هستند. گروه نرم افزاری محک نیز به تازگی ای استاندارد های IFRS را در نرم افزار خود پیاده سازی نموده است.

IFRS چه موضوعاتی را شامل می‌شود؟

استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی طیف وسیعی از حوزه‌های مربوط به حسابداری را پوشش می‌دهند. جنبه‌های معینی از رویه‌های تجاری هستند که IFRS درخصوص آن‌ها قوانین اجباری تنظیم کرده است.

صورت وضعیت مالی

صورت وضعیت مالی را با نام ترازنامه نیز می‌شناسیم. IF‌RS روی نحوه گزارشگری اجزای ترازنامه تاثیر می‌گذارد.

صورت سود و زیان جامع

این مورد می‌تواند هم به صورت یک صورتحساب واحد باشد و هم در قالب صورت سود و زیان و صورت درآمدهای دیگر، از جمله درآمد حاصل از املاک و تجهیزات، به طور مجزا ارائه شود.

صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام

این مورد که با عنوان صورت سود و زیان انباشته نیز شناخته می‌شود، تغییراتی که در یک دوره زمانی مشخص در میزان سود و عایدی‌های شرکت رخ می‌دهد ثبت می‌کند.

صورت جریان نقدینگی

این گزارش تراکنش‌های مالی شرکت در یک دوره زمانی معین را خلاصه کرده و به بخش‌های جریان نقد عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی تقسیم می‌کند.

علاوه بر موارد بالا که صورت‌های مالی پایه محسوب می‌شوند، یک شرکت باید خلاصه‌ای از سیاست‌های حسابداری خود را نیز ارائه دهد. اصولا گزارش کامل در کنار گزارش‌های قبلی قرار می‌گیرد تا تغییرات در سود و زیان مشخص شود. یک شرکت مادر باید گزارش صورتحساب جداگانه‌ای برای هر یک از شرکت‌های تابعه خود ارائه کند.

لیست استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی

لیست استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی را در جدول زیر مشاهده خواهید نمود.

تاریخچه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS)

در سال 1973 کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری (IASC) در لندن تاسیس شد که استانداردهای بین المللی حسابداری (IAS) را وضع کرد. این استانداردها مورد توافق کشورهای استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن، هلند، ایرلند، ایالات متحده آمریکا و بریتانیا قرار گرفتند. سال‌ها بعد، با رشد و تغییر تجارت بین الملل و جریان‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، نیاز به اصلاح این استانداردها حس شد. IASC به این نتیجه رسید که باید راهی برای همگرایی بیشتر استانداردهای حسابداری هر کشور با استانداردهای بین المللی پیدا کند.

در سال 1997 کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری (IASC) هیئتی را موظف به تعریف استراتژی و استانداردهای جدید کرد که نتایج آن در سال 1998 منتشر و در نوامبر 1999 نهایی گردید. در سال 2001 کمیته استانداردهای بین المللی حسابداری (IASC) تغییر نام داد و وظایف و مسئولیت‌های خود را تحت عنوان هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB) ادامه داد.

سپس IASB مسئولیت تدوین استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی (IFRS) را بر عهده گرفت و هدف آن ایجاد مجموعه‌ای واحد، با کیفیت بالا، فهم‌پذیر و لازم‌الاجرا از استانداردهای جهانی بود. این تغییرات بخشی از تلاش‌های جهانی برای همگرایی استانداردهای حسابداری ملی و بین‌المللی بوده است تا گزارشگری مالی شفاف‌تر و قابل مقایسه‌تری در سطح جهانی فراهم آورد.

از اینجا به بعد، استانداردهای جدید که تحت نظر IASB تعریف شده بود با نام استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IF‌RS) منتشر شد. هرچند استانداردهای IASC همچنان مورد تایید IASB بود، اما در صورت اختلاف بین این دو استاندارد، حق تقدم با استانداردهای IF‌RS می‌باشد.

در حال حاضر 17 استاندارد بین المللی گزارشگری مالی و 41 استاندارد بین المللی حسابداری وجود دارد که برخی از آن‌ها ملغی و در برخی موارد، استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی جایگزین استانداردهای بین المللی حسابداری شده‌اند.

اجرای IF‌RS از اتحادیه اروپا شروع شد و به سرعت در بین کشورهای مختلف جهان پذیرفته شد. با اینکه استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی در برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا اجرا نمی‌شود، اما باز هم مهم‌ترین و مرسوم‌ترین استاندارد حسابداری در سطح جهان محسوب می‌شود.

تفاوت IFRS با GAAP

تفاوت‌های اصلی بین استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) و اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) عبارتند از:

• رویکرد مبتنی بر قواعد در مقابل اصول: GAAP بیشتر قانون‌محور است و دستورالعمل‌های مشخصی ارائه می‌دهد، در حالی که IFRS بر اصول مبتنی است و اجازه بیشتری برای قضاوت و تفسیر می‌دهد.
• تعریف موجودی: IFRS استفاده از روش LIFO را ممنوع می‌کند، اما GAAP به شرکت‌ها اجازه می‌دهد بین روش‌های FIFO یا LIFO انتخاب کنند.
• گزارشگری درآمد: IFRS به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا درآمد را زودتر اظهار کنند، در حالی که GAAP سختگیرانه‌تر است و اغلب نیاز به تأیید بیشتری دارد.
• هزینه‌ها و مخارج: IFRS الزامات متفاوتی برای هزینه‌ها و مخارج دارد و اغلب اجازه می‌دهد برخی از هزینه‌ها به عنوان سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی شوند.

این تفاوت‌ها می‌توانند بر نحوه محاسبه نسبت‌های مالی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارند. برای مثال، شرکت‌هایی که از IFRS پیروی می‌کنند ممکن است جریان نقدی بالاتری نسبت به شرکت‌هایی که از GAAP استفاده می‌کنند نشان دهند، زیرا IFRS اجازه می‌دهد برخی درآمدها زودتر شناسایی شوند. همچنین، IFRS ممکن است به شرکت‌ها اجازه دهد برخی از هزینه‌ها را به عنوان سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی کنند، که می‌تواند بر ارزیابی‌های مالی تأثیر بگذارد.

تفاوت استاندارد IFRS با IAS

IFRS و IAS دو مجموعه استاندارد حسابداری هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند، اما تفاوت‌های مهمی نیز دارند:

• IAS (استانداردهای بین‌المللی حسابداری): این استانداردها توسط IASC از سال 1973 تا 2001 تدوین شدند و شامل 41 استاندارد بودند.
• IFRS (استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی): این استانداردها توسط IASB پس از تغییر نام IASC در سال 2001 تدوین شده‌اند و به‌روزرسانی‌ها و استانداردهای جدید را شامل می‌شوند.

تفاوت اصلی بین IFRS و IAS در این است که IFRS استانداردهای جدیدتری هستند که برای پاسخگویی به نیازهای مدرن تجارت و حسابداری طراحی شده‌اند. IFRS پوشش گسترده‌تری از موضوعات را ارائه می‌دهد و برخی از موضوعات مهم مانند ارزش عادله (IFRS 13) و ابزارهای مالی (IFRS 9) را شامل می‌شود.

در صورتی که استاندارد خاصی در IFRS وجود نداشته باشد، استانداردهای IAS همچنان معتبر هستند و می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، در صورت وجود تضاد بین IFRS و IAS، استانداردهای IFRS اولویت دارند.

این تغییرات و به‌روزرسانی‌ها به منظور افزایش شفافیت و یکپارچگی در گزارشگری مالی بین‌المللی انجام شده‌اند تا اطمینان حاصل شود که صورت‌های مالی در سراسر جهان قابل مقایسه و فهم هستند.

پیاده سازی استانداردهای IFRS در نرم افزار حسابداری محک

گروه نرم افزاری محک، با سابقه‌ای درخشان در ارائه راهکارهای نوآورانه در حوزه مالی و حسابداری در ایران، همواره در تلاش است تا همگام با استانداردهای روز دنیا گام بردارد. در همین راستا، نسخه 9700 نرم افزار حسابداری محک که قرار است در خردادماه 1403 منتشر شود، براساس استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) طراحی و کدنویسی شده است. این استانداردها به منظور ایجاد شفافیت و یکپارچگی در گزارش‌های مالی شرکت‌ها در سرتاسر جهان تدوین شده‌اند و امروزه به عنوان معیاری استاندارد برای ارزیابی عملکرد مالی مورد توجه قرار گرفته‌اند.

با پیاده‌سازی IFRS در نرم افزار حسابداری محک، کاربران این امکان را خواهند داشت تا گزارش‌های مالی خود را مطابق با الزامات و استانداردهای جهانی تهیه و ارائه نمایند. این موضوع نه تنها منجر به افزایش دقت و کارایی در فرایندهای حسابداری می‌شود، بلکه اطمینان می‌دهد اطلاعات مالی قابل مقایسه و قابل اعتمادی برای سرمایه‌گذاران، مدیران و سایر ذینفعان فراهم خواهد شد. این گام بزرگ نشان‌دهنده تعهد محک به پیشرفت و نوآوری مستمر است و به کاربران این اطمینان را می‌دهد که می‌توانند با اتکا به استانداردهای بین‌المللی، تصمیمات مالی بهتر و مطمئن‌تری اتخاذ نمایند.

سخن آخر

استانداردهای بین‌المللی مثل IFRS و IAS استانداردهایی هستند که توسط سازمان‌های بین‌المللی تدوین شده‌اند تا رشد تجارت بین الملل را تضمین کنند. ایجاد اعتماد و شفاف‌سازی در مورد امور مالی و حسابداری شرکت‌های مختلف در کشورهای مختلف، هدف اصلی استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی است. استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی معتبرترین و مرسوم‌ترین استانداردهای حسابداری هستند، از این‌رو در بیشتر کشورهای دنیا مورداستفاده قرار می‌گیرند.

I‌FRS به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تحلیل‌های درستی داشته باشند و تصمیمات آگاهانه اتخاذ کنند. IFRS باعث شفاف‌سازی صورت‌های مالی شرکت‌ها و درنتیجه، جلب اعتماد مشتریان و سرمایه‌گذاران می‌شود و همین موضوع باعث رونق تجارت و تقویت چرخ اقتصاد می‌گردد. با توجه به اهمیت این استانداردها گروه نرم افزاری محک تا در جدید ترین نسخه از نرم‌افزار حسابداری خود، الزامات IFRS را به طور کامل پیاده‌سازی نماید.

منبع:

https://www.ifrs.org

https://www.investopedia.com