گزارشات مالی چیست؟ چگونه تهیه می‌شود و رایج‌ترین انواع آن کدام است؟

مقدمه

گزارشات مالی جزء اسناد مهمی به شمار می‌رود که نشان‌دهنده سلامت یک شرکت در طی یک دوره زمانی خاص است. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری در مورد آینده شرکت بسیار مهم است و اطلاعاتی را در مورد سودآوری و ثبات مالی شرکت در اختیار تأمین‌کنندگان سرمایه مانند طلبکاران و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.

فهرست مطالب

همانگونه که از نام این نوع گزارشات مشخص است، در هر سازمان یا شرکتی بخش مالی و حسابداری وظیفه تهیه آن را برعهده دارد. اگر به اهمیت آن واقف نیستید و یا با روش تهیه آن آشنایی ندارید، بهتر است ادامه این مطلب از سایت محک را از دست ندهید.

می‌توانید فایل صوتی «نحوه تهیه گزارشات مالی» را گوش کنید

گزارشات مالی چیست و چگونه تهیه می‌شود؟

در یک نگاه کلی، گزارشات و صورت‌های مالی به اسنادی اشاره دارد که جزئیات اطلاعات مالی واحد تجاری شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها، حقوق صاحبان سهام، درآمد و هزینه‌ها، سهم سهامداران، جریان وجوه نقد و سایر اطلاعات مربوط به آن را در طول یک بازه زمانی ارائه می‌‍دهد. این موارد معمولاً نیاز به حسابرسی سالانه دارد.

تهیه این نوع گزارشات از مهمترین وظایف حسابداران محسوب می‌شود. با این کار گزارشات مفاهیم مهم و اطلاعات دقیق مالی به اطلاعات آسان و قابل فهم تبدیل می‌شود. گزارش‌های مالی به صورت کلی یا بخش بخش تهیه می‌شود و به مدیران، طلبکاران و بدهکاران یک مجموعه یا سازمان، سهام‌دارن و سرمایه‌گذران ارائه می‌شود.

با این تفاسیر مشخص است که گزارشات مالی جزء مهمترین اسناد در یک سازمان و سیستم حسابداری آن به شمار می‌رود. از آنجایی هم این اسناد در دفاتر قانونی ثبت و ضبط می‌شود، باید در تهیه آن نهایت دقت را به خرج داد. به همین دلیل است که از نرم‌افزارهای مختلفی برای تهیه آن استفاده می‌شود تا درصد خطای انسانی کاهش پیدا کند. پکیج‌های حسابداری شرکتی که توسط سایت محک ارائه می‌شود برای این کار بسیار مفید خواهد بود.

عناصر تشکیل دهنده گزارش های مالی کدام است؟

هر گزارش یا صورت مالی دارای عناصر خاصی است که بدون آنها نمی‌توان یک گزارش کامل داشت و اصلاً گزارش مالی بدون آن وجود خارجی نخواهد داشت. این عناصر مهم عبارتند از:

• انواع دارایی از جمله: دارایی‌های ثابت، داراهایی‌های نامشهود و در نهایت دارایی‌های جاری
• میزان بدهی‌های یک مجموعه اعم از بدهی‌های جاری و بدهی‌های غیرجاری یعنی آنهایی که در بازه مالی یک ساله و یا کمتر از آن مطرح هستند.
• حقوق صاحبان سرمایه
• میزان درآمد‌های یک مجموعه
• میزان آورده و ستانده صاحبان سرمایه (سهامداران)

رابطه گزارشات مالی و گزارشات مدیریتی

هدف از تهیه گزارش از بخش‌ها و عملکردهای مختلف سازمان این است که اطلاعات دقیق و درست در خصوص کارهای جاری و داده‌های گذشته جمع‌اوری شود و در اختیار مدیران قرار گیرد تا آن‌ها بتوانند در فرایندهای تصمیم گیری‌ از این اطلاعات کمک بگیرند. این گزارشات امکان ارزیابی و اندازه‌گیری تک تک فعالیت‌ها را ایجاد می‌کنند و در قالب‌های مختلف شفاهی، متنی، اعداد، نمودارها و غیره به دست مدیریت می‌رسند.

گزارشات مالی به مدیران کمک می‌کنند تا نحوه عملکرد، میزان رشد، سود یا زیان کسب و کار را سنجیده و برنامه‌های مالی، استراتژی‌های بازاریابی و فروش و رویکردهای کلی سازمان را تعیین و برای نیل به اهداف اصلی سازمان اقدامات و تمهیدات مناسب اتخاذ کنند.

اهمیت و مزایای تهیه گزارش مالی در چیست؟

همانگونه که اشاره شد در این نوع گزارشات به اطلاعات مالی یک شرکت توجه ویژه می‌شود، از آنجایی هم که با سود و زیان شرکت در ارتباط است بهتر است تا نهایت دقت در تهیه آن به عمل بیاید. اهمیت این نوع گزارشات را به طور خلاصه در موارد زیر می‌توان خلاصه کرد:

مشخص کردن وضعیت سهام یک شرکت

یکی از موارد مهمی که تهیه گزارشات مالی برای آن اهمیت زیادی دارد مشخص کردن وضعیت مالی شرکت برای سهامداران است. اگر شرکت در بازار بورس حضور داشته باشد یا سرمایه شرکت متعلق به سهامداران باشد این گزارشات به سهامداران نشان خواهد داد که وضعیت سود و زیان شرکت در چه حالتی است. در صورت نیاز در روند و سیاست‌های مالی شرکت اثر خواهد گذاشت.

تسهیل حسابرسی قانونی

یکی از کاربردهای اصلی گزارشات مالی برای حسابرسی قانونی به ویژه برای رسیدگی برای وضعیت مالیاتی است. از آنجایی که شرکت‌ها هر ساله باید مالیات خود را تسلیم دولت کنند، به همین دلیل گرازشات مالی در محاسبه دقیق مالیات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند.

ارائه چشم‌انداز مالی برای برنامه‌ریزی دقیق

یکی از مهمترین فاکتورهایی که برای برنامه‌ریزی مالی نیاز است، تهیه گزارشات مالی است. در واقع چون جریان نقدینگی و میزان بستانکاری و بدهی شرکت را مشخص می‌کند، مدیران می‌توانند، سریع‌تر در مورد سیاست‌های مالی خود و یا تغییر آنها تصمیم بگیرند.

در نظر بگیرید که یک شرکت در وضعیت بحرانی است و نیاز به تصمیم‌گیری سریع است، مطالعه این گزارشات به دلیل اینکه اطلاعات دقیق مالی در آن درج شده، امکان تصمیم‌گیری سریع را برای مدیران فراهم خواهد کرد.

آماده کردن مقدمات پیشرفت یک مجموعه

گزارش‌های مالی به یک شرکت و یا سازمان کمک می‌کند تا نقاط ضعف و قوت خود را بشناسد. این امر برای پیشرفت یک مجموعه ضروری است. علاوه بر این امکان آن را فراهم می‌کند تا مجموعه‌ای را برای جذب سرمایه‌گذاری آماده کند.

در کنار این موارد گزارشات مالی به عموم مردم و سهامداران خرد عرضه می‌شود تا بتوانند عملکرد مدیران و رند مالی یک مجموعه را ارزیابی کنند. همچنین هنگامی که سازمان یا شرکتی قصد برگزاری مزایده یا مناقصه را دارد، ارائه این گزارشات دارای اهمیت بسیار زیادی است.

انواع گزارشهای مالی کدام است؟

گزارشات و صورتهای مالی را می‌توان به 4 دسته کلی ترازنامه، صورتحساب سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع تقسیم کرد که در ادامه هرکدام از آنها را توضیح داده‌ایم.

ترازنامه

ترازنامه به آن دسته از گزارشات مالی گفته می‌شود که در آن وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و البته حقوق مالکان و سهامداران یک شرکت آمده است. ترازنامه‌ها باید به طور حتم به شکلی تنظیم و تهیه شوند که دارایی یک مجموعه با میزان بدهی و حقوق مالکان و صاحبان سهم برابر باشد.

به ترازنامه‌ها گزارش وضعیت مالی نیز گفته می‌شود؛ زیرا ترازنامه‌ها بیان‌کننده میزان دقیق دارایی یک مجموعه هستند و بدهی‌ها را هم مشخص می‌کنند. با این تفاسیر عناصر اصلی که در تنظیم و تهیه ترازنامه به کار می‌روند عبارتند از: دارایی‌هایی که سمت راست ترازنامه درج می‌شود، در سمت چپ نیز میزان بدهی‌ها درج می‌شود و در نهایت حقوق صاحبان سرمایه و سهام که آن هم در سمت چپ یک ترازنامه درج می‌شود.

صورت سود و زیان

یکی دیگر از گزارشات مالی مهم صورت سود و زیان محسوب می‌شود. این گزارشات از آن جهت دارای اهمیت زیادی است که سودآور و زیان‌ده بودن شرکت را مشخص می‌کند. این امر به ویژه در بازار سرمایه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است زیرا سرمایه‌گذران در بورس بر اساس این اصل اقدام به خرید سهام یک شرکت می‌کنند.

 در واقع صورت سود و زیان نشان دهنده ارزنده بودن یا نبودن سهام یک شرکت است و هرچه میزان سوددهی بیشتر باشد خریداران بیشتری برای سرمایه‌گذاری بر روی آن سهم ترغیب می‌شوند. این گزارش‌ها اغلب در پایان یک سالی مالی ارائه می‌شوند و در صورت حضور یک شرکت در بورس ارائه آن اجباری است.

 در اینگونه گرازش‌ها اغلب مواردی چون میزان فروش شرکت، هزینه‌های جاری، دارایی‌ها و مواردی از این دست آورده می‌شود. طبق همین گزارشات هم تحلیل‌گران خبره بورس برای یک سهم میزان سودی را پیش‌بینی می‌کنند که به پی بر ای فوروارد شهرت داشته و ملاک بسیاری برای خرید و فروش در بازار بورس است.

اینگونه صورت‌های مالی شامل اجزای زیر است:

درآمدها: این بخش صورت مالی شامل مواردی چون درآمدهای عملیاتی،غیر عملیاتی و…. می‌شود. در محاسبه آن وجوه نقد، دارایی‌های غیر نقدی چون ماشین‌آلات، تجهیزات، بناها و مواردی از این دست لحاظ می‌شود.

هزینه‌ها: این بخش صورت مالی شامل مواردی چون بهای تمام شده کالاها و خدمات فروش رفته یک مجموعه، هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی و هزینه‌های مالی می‌شود.

میزان سود: این بخش صورت مالی شامل سود ناخالص، سود هر سهم، سود ویژه و سود عملیاتی می‌شود.

صورت جریان وجوه نقد

یکی از مهمترین گزارشات مالی که تهیه آن برای هر مجموعه دارای اهمیت زیادی است؛ صورت جریان وجوه نقد نام دارد. این صورت به صورت دقیق نشان‌دنده گردش نقدینگی یک مجموعه در بازه یک ساله است. از مهمترین خصوصیات این صورت‌ها این است که مصارف مختلف وجوه نقد در یک شرکت و منابعی که از آن به دست می‌آید را نشان‌ می‌دهد.

این گزارش مهم بر اساس اطلاعاتی تدوین می‌شود که در صورت‌های سود و زیان و ترازنامه آمده است. از آنجایی که وجه نقد و منابع به دست آوردن آن مانند خون در یک بدن زنده است، تنظیم دقیق آن دارای اهمیت بسیاری زیادی است. به همین خاطر است که باید علاوه بر حسابداران حرفه‌ای از نرم‌افزارهای مهم در این زمینه بهره برد. سایت محک، یکی از این مراجع مهمی است که می‌توانید نرم افزارهای لازم را برای این کار خریداری کنید.

در نهایت اینکه این صورت مالی برای بستانکاران هم دارای اهمیت بسیار زیادی است، زیرا نشان می‌دهد که قدرت یک مجموعه با بازپرداخت‌ها چقدر است. در واقع با بررسی این گزارش‌های مالی به عبارت قدرت یک مجموعه برای پرداخت دیون و انعطاف‌پذیری یک مجموعه را نشان می‌دهد.

صورت سود و زیان جامع

در نهایت آخرین نوع گزارشات مالی که تهیه آن توسط حسابداران یک مجموعه انجام می‌شود، صورت سود و زیان جامع است. هدف اصلی از تهیه این نوع گزارش و صورت‌های مالی ارائه دقیق درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده در طی یک دوره مالی است. البته تمرکز اصلی این گزارش بر روی درآمد‌ها و هزینه‌های عملیاتی است.

نکته دیگر در مورد صورت سود و زیان جامع این است که درآمدها و هزینه‌ها تنها در صورتی در این گزارش درج می‌شوند که به حساب صاحبان سهم منظور نشده باشد. این نوع گزارشات مالی بیشتر برای تعیین عملکرد یک مجموعه و در صورت نیاز اقدام برای اصلاح آن است.

گزارشات مالی را چگونه باید خواند؟

از آنجایی که گزارشات و صورتهای مالی برای نشان دادن وضعیت دارایی یک مجموعه به کار می‌رود، آگاهی از سود زیان و مالی برای سهامداران و صاحبان یک مجموعه دارای اهمیت بسیار زیادی است. به همین دلیل هم گزارشات و صورتهای مالی باید از شفافیت بالایی برخوردار باشند تا همه از پس خواندن آن بر بیایند.

برای همین نباید اعداد و ارقام یک گزارش مالی شما را برای خواندن آن دچار وحشت کند. شما می‌توانید به راحتی میزان وجوه نقد، دارایی‌ها و بدهی‌ها را در ردیف‌های خاصی که در این گزارشات آمده توجه کنید. سود و زیان نیز کاملاً در این صورت‌های مالی مشخص است و برای اطلاع از آن دچار مشکل خاصی نخواهید شد.

البته به دلیل اینکه این نوع گزارشات دارای مفاهیم حسابداری است بهتر است تا به یک دانش مقدماتی برای خواندن آنها داشته باشید. در واقع حسابداران با فرض اینکه شما به صورت کلی با یک سری از این مفاهیم آشنا هستید این گزارشات را تهیه می‌کنند.

همچنین در انتها باید گفت که در مواجهه با این گزارشات ممکن است یک فایل عظیم را پیش روی خود ببینید. برای همین توصیه می‌شود قبل از خواندن گزارشات مالی آنچه که اهمیت بیشتری برای شما دارد را مشخص کنید و دقیقاً به سراغ همان بروید تا دچار سردرگمی نشوید.

سخن پایانی

با توجه به تمام مواردی که در این متن به توضیح آنها پرداختیم، کاملاً مشخص است که گزارشات مالی برای یک مجموعه اعم از هر گونه شرکت یا سازمانی، دارای اهمیت بسیار زیادی است. یه همین دلیل بهتر است حسابداران مجربی برای این کار استخدام شوند. البته شرط استخدام حسابدار مجرب به تنهایی کافی نیست و باید از ابزارهای مختلفی چون نرم افزارهای مالی استفاده شود.

همانگونه هم که در این مطلب اشاره شد، شرکت محک در زمینه ارائه نرم افزارهای حسابداری شرکتی، فروشگاهی و … در کنار شماست. با کمک نرم افزارهای مختلف این سایت و البته مشاوره گرفتن از کارشناسان مجرب، مناسب‌ترین نوع نرم‌افزار را برای اهداف مالی خود اانتخاب کنید. گروه نرم افزاری محک نیز با تکیه بر اصل اعتماد متقابل مشاوره‌های لازم را به شما ارائه می‌دهد تا در پیشبرد اهداف مالی و مدیریتی خود با استفاده از محصولات ما موفق باشید و یک قدم از رقبای خود جلوتر باشید.

منبع: https://www.investopedia.com/

Podcast: Play in new window | Download