در قوانین مالیاتی ایران، تمامی شرکتها و اشخاص حقوقی، حتی اگر هیچ گونه تراکنش مالی، درآمد، خرید، فروش یا فعالیت اقتصادی نداشته باشند، موظفند وضعیت مالی خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند. این وضعیت، «عدم فعالیت» نام گذاری شده است و در قالب اظهارنامه عدم فعالیت یا نامه رسمی عدم فعالیت شرکت ثبت میشود. عدم اعلام این موضوع میتواند برای شرکتها جریمههای سنگین مالیاتی به همراه داشته باشد، زیرا از نگاه اداره مالیات، شرکتی که اظهارنامه ارائه نکرده است، فعال تلقی میشود.
به همین دلیل، آشنایی با مفهوم عدم فعالیت، نحوه ثبت آن و الزامات قانونی برای تمامی شرکتها ضروری است. در این مقاله سایت نرم افزار حسابداری محک، به بررسی صفر تا صد عدم فعالیت میپردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
منظور از عدم فعالیت شرکت چیست؟
منظور از عدم فعالیت شرکت، شرایطی است که در آن شرکت هیچگونه فعالیت اقتصادی، اعم از درآمدزایی، انعقاد قرارداد، خرید و فروش کالا یا خدمات، برداشت و واریز تجاری، صدور فاکتور یا هزینه اجرایی نداشته باشد. این مفهوم در قانون مالیاتها بهعنوان «عدم وقوع عملیات اقتصادی» شناخته میشود.
به بیان سادهتر، شرکتی که هیچ تراکنش مالی نداشته و نه درآمد کسب کرده و نه هزینه کرده باشد، میتواند اظهارنامه عدم فعالیت خود را ارائه کند.
شرکتهای تازه تاسیس در سال اول فعالیت خود، شرکتهایی که به دلایل اداری توقف فعالیت دارند، یا شرکتهایی که هنوز وارد مرحله عملیاتی نشدهاند، معمولا مشمول وضعیت عدم فعالیت میشوند.
دلایل عدم فعالیت شرکت چیست؟
حساب و کتاب خود را محک بزنید
نرم افزار حسابداری محک ویژه +200 گروه شغلی
دریافت دمو و مشاوره رایگان
در صورت تمایل به دریافت مشاوره رایگان و مشاهده دمو نرم افزار حسابداری محک، لطفا فرم زیر را تکمیل نمایید.
دلایل متعددی وجود دارد که باعث میشود یک شرکت در یک دوره مالی اعلام عدم فعالیت کند. در ادامه، لیستی از مهمترین دلایل عدم فعالیت شرکتها آورده شده است. در هر یک از این شرایط، شرکت باید «عدم فعالیت» خود را اعلام کرده تا مشمول جریمه نشود:
- عدم شروع فعالیت پس از ثبت شرکت: بسیاری از شرکتها در سال اول هنوز قرارداد، نیروی انسانی یا محل مناسب نداشته و با یک تا نهایت سه نفر در حال فعالیت هستند.
- توقف فعالیت به دلیل تغییرات مدیریتی: عوض شدن مدیرعامل، تغییر سهامداران، یا اصلاح اساس نامه ممکن است فعالیت شرکت را متوقف کند.
- رکود اقتصادی و نبود درآمد: در برخی از کسب و کارها، شرایط بازار باعث میشود تا فعالیت برخی شرکتها به طور کامل متوقف شود.
- عدم وجود پروژه یا قرارداد: شرکتهای پیمانکاری یا خدماتی، ممکن است در دورهای هیچ پروژه فعالی نداشته و عملا درآمدی نیز ندارند.
- دلایل حقوقی و اداری: تعویق در دریافت مجوزها، اختلافات مالی و موارد مشابه آن ممکن است موجب توقف فعالیت شود.
نحوه اعلام عدم فعالیت شرکت چگونه است؟
برای اعلام عدم فعالیت، شرکت باید اسناد مشخصی را تهیه و به صورت رسمی به سازمان امور مالیاتی ارائه کند. این فرآیند شامل سه مرحله اصلی است:
- تهیه نامه رسمی عدم فعالیت شرکت
- ثبت اظهارنامه مالیاتی عدم فعالیت
- ثبت وضعیت عدم فعالیت در سامانه مودیان
در نظر داشته باشید که اعلام شفاهی یا غیررسمی هیچ اعتباری نداشته و اعلام عدم فعالیت شرکت تنها زمانی معتبر است که مدارک در سامانه سازمان مالیات ثبت شده و کد رهگیری صادر شود.
مراحل ثبت عدم فعالیت شرکت در اداره مالیات
برای عدم ثبت عدم فعالیت شرکت، مراحل زیر باید طی شوند. این مراحل باید دقیق انجام شوند تا شرکت با رد اظهارنامه یا جریمه رو به رو نشوند:
- ورود به سامانه امور مالیاتی: سامانه tax.gov.ir تنها مرجع معتبر ثبت عدم فعالیت است. در ابتدا باید به این سایت وارد شوید.
- تکمیل فرم اظهارنامه عدم فعالیت: گزینه «عدم فعالیت» را انتخاب کرده و مشخصات شرکت را وارد کنید.
- بارگذاری نامه رسمی عدم فعالیت: برای اعلام عدم فعالیت شرکت، باید یک نامه رسمی تنظیم نمایید. این نامه باید روی سربرگ شرکت، و همراه با مهر و امضا باشد.
- ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری: اظهارنامه خود را ارسال کرده و کد رهگیری را دریافت نمایید. در نظر داشته باشید که بدون کد رهگیری، ثبت عدم فعالیت شما انجام نشده و معتبر نمیباشد.
- نگهداری مدارک برای سال آینده و حسابرسی: تمامی اسناد شرکت خود را تا حداقل ۱۰ سال بایگانی کنید تا در صورت انجام حسابرسی در آینده، با مشکلی مواجه نشوید.
نامه عدم فعالیت شرکت
نامه عدم فعالیت شرکت، یک نامه رسمی است که باید روی سربرگ شرکت تنظیم شده و در آن به صراحت اعلام شود که شرکت در سال مالی مورد نظر هیچ فعالیت اقتصادی نداشته است. این نامه باید به امضای مدیرعامل رسیده و مهر شرکت را نیز داشته باشد.
نامه عدم فعالیت شرکت برای اشخاص حقیقی
نامه عدم فعالیت اشحاص حقیقی برای کسب و کارهای کوچکی مانند مغازهها یا اشخاصی که پروانه کسب دارند تهیه میشود. در این نامه باید اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی، شماره اقتصادی، توضیح عدم فعالیت، و مهر و امضا قرار داده شود.
در کسب و کارهای کوچک، مانند مغاز داران و اشخاص حقیقی که پروانه کسب دارند، اعلام «عدم فعالیت» کمی سادهتر است اما همچنان از نظر قانونی ضروری محسوب میشود. طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیاتهای مستقیم، عدم اعلام توفق فعالیت میتواند منجر به جریمه، عدم پذیرش معافیتها و حتی بدهی مالیاتی شود.
به همین دلیل، اداره دارایی از صاحبان واحدهای صنفی میخواهد که در صورت تعطیلی کامل و نداشتن هیچ نوع تراکنش اقتصادی، نامه عدم فعالیت خود ارائه کرده و اظهارنامه مالیاتی سال مربوطه را نیز به صورت عدم فعالیت ثبت کنند. این اقدام مانع از ایجاد بدهی ساختگی، جرایم سیستمی و مشکلات بازرسی میشود.
در این نامه باید اطلاعاتی مانند مشخصات فردی، شماره پروانه کسب، نشانی واحد صنفی، توضیح وضعیت تعطیلی کامل، عدم صدور فاکتور و نبود هرگونه تراکنش مالی ذکر شود تا اداره مالیات بتواند وضعیت فرد را در سامانه مؤدیان بهصورت رسمی ثبت کند.
یک نمونه نامه عدم فعالیت اشخاص حقیقی به شکل زیر است:
روی سربرگ یا روی کاغذ معمولی با مهر صنفی
تاریخ:
شماره:
ریاست محترم اداره امور مالیاتی منطقه …………………
با سلام
احتراما، اینجانب ………………………. دارای شماره ملی …………….. و صاحب پروانه کسب شماره …………….. مربوط به واحد صنفی …………………… به نشانی ………………………………….. بدین وسیله اعلام مینمایم:
در سال مالی ………… هیچگونه فعالیت شغلی، معاملاتی، خرید و فروش، ارائه خدمات یا درآمدزایی توسط اینجانب انجام نشده است. همچنین:
- فاکتور خرید یا فروش صادر نشده
- تراکنش مالی مرتبط با فعالیت صنفی وجود نداشته
- واحد صنفی در مدت مذکور تعطیل بوده و فعالیت اقتصادی انجام نداده
- هیچ گونه قرارداد یا عملیات مالی صورت نپذیرفته
لذا خواهشمند است دستور فرمایید وضعیت عدم فعالیت در سیستم مالیاتی برای اینجانب ثبت شود. سایر توضیحات در دفاتر قانونی و اظهارنامه و سایر ضمائم به حضورتان اعلام میگردد.
با تشکر
نام و نام خانوادگی
امضاء
مهر واحد صنفی (در صورت وجود)
نامه عدم فعالیت شرکت برای اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی شامل شرکتهای سهامی خاص، مسئولیت محدود، تعاونیها، موسسات و مارد مشابه هستند که نسبت به اشخاص حقیقی، ساز و کار پیچیدهتری برای اعلام عدم فعالیتخود دارند.
قانون، شرکت را یک شخصیت مستقل میداند؛ یعنی حتی اگر شرکت هیچ نوع درآمد، گردش مالی یا تراکنش اقتصادی نداشته باشد، باز هم «فعال» محسوب میشود مگر آن که صورتجلسه عدم فعالیت آن تنظیم، و نامه رسمی آن صادر شده و در سامانه مالیاتی ثبت گردد. در این نامه باید جزئیات مربوط به عدم فعالیت شامل عدم صدور فاکتور، عدم خرید و فروش، نبود قرارداد، نبود نیروی انسانی و عدم تراکنش بانکی مرتبط با کسب و کار به صورت شفاف بیان شود.
علاوه بر آن، شرکت باید تعهد دهد که در صورت آغاز فعالیت اقتصادی، مراتب را فورا اعلام خواهد کرد. بسیاری از کارفرمایان تصور میکنند شرکتهای غیرفعال نیازی به ارائه اظهارنامه ندارند، اما بر اساس ماده ۱۱۰ قانون مالیاتهای مستقیم، حتی شرکتهای بدون فعالیت نیز باید اظهارنامه سالیانه را با عنوان «عدم فعالیت» ارسال کنند؛ در غیر این صورت مشمول جریمه غیرقابل بخشش خواهند بود.
برای شرکتها، نامه رسمی باید شامل موارد مهم مانند نام شرکت، شناسه ملی، شماره ثبت، سال مالی، دلیل عدم فعالیت، مهر و امضای مدیرعامل باشد.
یک نمونه نامه عدم فعالیت اشخاص حقوقی به شکل زیر است:
روی سربرگ رسمی شرکت
تاریخ:
شماره:
پیوست: دارد
مدیر کل محترم اداره امور مالیاتی …………………………..
با سلام و احترام
بدین وسیله به استحضار میرساند:
شرکت ……………………………. (سهامی خاص/با مسئولیت محدود) به شماره ثبت ………….. و شناسه ملی ……………… در سال مالی منتهی به …………… هیچگونه فعالیت اقتصادی، مالی، معاملاتی و اجرایی نداشته است.
به استناد ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم و دستورالعملهای اجرایی مربوطه، این شرکت در دوره فوق:
- هیچ فاکتور خرید یا فروش صادر یا دریافت نکرده است.
- هیچ قرارداد پیمانکاری، خدماتی یا تجاری منعقد نکرده است.
- فاقد هرگونه تراکنش بانکی مرتبط با فعالیت اقتصادی بوده است.
- هیچگونه عملیات مرتبط با تولید، فروش، ارائه خدمات یا فعالیت عملیاتی انجام نداده است.
- فاقد هرگونه درآمد مشمول مالیات یا هزینه قابل ثبت در دفاتر مالی بوده است.
لذا خواهشمند است دستور فرمایید وضعیت عدم فعالیت شرکت در سیستم امور مالیاتی ثبت گردد و اظهارنامه مربوطه با عنوان عدم فعالیت مورد پذیرش قرار گیرد.
این شرکت متعهد است در صورت شروع فعالیت اقتصادی، موضوع را طبق قانون و در مهلت مقرر اعلام و نسبت به ارائه دفاتر و اظهارنامههای مالیاتی مربوطه اقدام نماید.
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی
شماره ملی
امضاء مدیرعامل
مهر شرکت
اظهارنامه مالیاتی عدم فعالیت چیست؟
اظهارنامه مالیاتی عدم فعالیت، یکی از مهمترین بخشهای فرآیند قانونی و یک فرم رسمی است که شرکت در آن اظهار میکند در دوره مالی هیچ گونه درآمد، هزینه، خرید، فروش، قرارداد یا تراکنش مالی نداشته است.
این اظهارنامه از نظر ساختار مشابه اظهارنامه فعال است، اما ستونها و جداول آن با صفر یا عبارت «عدم فعالیت» تکمیل میشوند. ارسال اظهارنامه عدم فعالیت نه تنها اجباری است، بلکه شرط اصلی جلوگیری از جرایم مالیاتی است. اداره مالیات طبق اطلاعات سامانه مودیان، صحت تراکنشهای بانکی و سوابق گزارشات فصلی را بررسی میکند. همچنین مطابق بخشنامههای جدید، هیچ شرکتی حق ارسال نکردن اظهارنامه را ندارد. بدون ثبت اظهارنامه، اداره مالیات شرکت را فعال تلقی کرده و جریمه عدم ارسال اظهارنامه را برای آن صادر میکند.
نحوه ثبت اظهارنامه مالیاتی عدم فعالیت در سامانه مودیان
برای ثبت اظهارنامه عدم فعالیت در سامانه مودیان، ابتدا شرکت یا شخص حقیقی باید وضعیت خود را در «پروفایل مالیاتی» تکمیل کرده باشد. پس از آن با ورود به بخش اظهارنامه، نوع اظهارنامه «عدم فعالیت» انتخاب میشود. با انتخاب این گزینه، جداول درآمد، فروش، هزینهها، حقوق، استهلاک و سود ویژه به صورت خودکار غیر فعال یا صفر میشوند.
در این مرحلع شرکت باید تایید کند که هیچ فاکتور خرید یا فروشی ثبت نشده، هیچ صورتحساب الکترونیکی صادر یا دریافت نشده، هیچ تراکنش بانکی مرتبطی با کسب و کار صورت نگرفته، و شرکت فعالیت عملیاتی یا درآمدی نداشته است.
در پایان، سامانه یک رسید ثبت و کد رهگیریرا صادر میکند که برای اثبات وضعیت عدم فعالیت در بازرسیها بسیار ضروری است.
تفاوت اظهارنامه عدم فعالیت با فرآیند انحلال رسمی شرکت
بسیاری از مدیران تصور میکنند اعلام عدم فعالیت مشابه انحلال شرکت است، اما این دو موضوع کاملا با یکدیگر متفاوت هستند. در عدم فعالیت شرکت، این شرکت وجود داشته و در حال حاضر هیچ فعالیتی ندارد. در حالی که در حالت انحلال، شرکت مورد نظر عملا دیگر وجود ندارد.
موضوع | عدم فعالیت | انحلال |
وضعیت شرکت | فعال ولی بدون فعالیت | پایان شخصیت حقوقی |
الزام به دفاتر قانونی | دارد | تا زمان پایان تسویه |
ارسال اظهارنامه | اجباری | تا آخرین سال مالیاتی |
پایان مسئولیت مدیرعامل | خیر | پس از تسویه کامل |
نحوه اعلام عدم فعالیت شرکت به تامین اجتماعی
در صورتی شرکت هیچ فعالیت اقتصادی نداشته اما کد کارگاهی گرفته باشد، موظف است به سازمان تامین اجتماعی نیز عدم فعالیت خود را اعلام کند. این اعلام از طریق یک نامه رسمی روی سربرگ، تکمیل فرم عدم فعالیت شعبه، ارائه آخرین لیست بیمه، و ثبت درخواست در واحد تامین اجتماعی انجام میشود. نادیده گرفتن این موضوع باعث ایجاد بدهی سنواتی بیمه میشود، حتی اگر شرکت هیچ کارگری نداشته باشد.
روش استعلام عدم فعالیت شرکت توسط اداره مالیات
اداره مالیات برای صحت سنجی عدم فعالیت شرکت، با استفاده از روشهای مختلفی انجام میشود. اگر کوچکترین تراکنش مالی ثبت شده باشد، اظهارنامه عدم فعالیت پذیرفته نمیشود. رایجترین روشهای استعلام عدم فعالیت شرکت توسط اداره مالیات به شرح زیر است:
- گزارشات سامانه مودیان
- استعلام تراکنشهای بانکی
- لیست بیمه و سوابق بیمهای
- گزارشات فصلی خرید و فروش
- بررسی وضعیت شرکت در سامانه جامع انبارها
- سوابق اظهارنامه سالهای قبل
جریمه اعلام نکردن عدم فعالیت شرکت
طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیاتهای مستقیم، شرکتهایی که اظهارنامه عدم فعالیت خود را در موعد قانونی ثبت نکنند، مشمول جریمه غیر قابل بخشش میشوند. این جریمهها شامل موارد زیر است:
- جریمه عدم تسلیم اظهارنامه (۳۰٪ مالیات متعلقه، حتی اگر فعالیت صفر باشد)
- جریمه عدم ارائه دفاتر قانونی (۲۰٪ مالیات)
- ثبت بدهی ساختگی برای شرکت
- مسدود شدن پرونده در سازمان امور مالیاتی
- ایجاد سابقه تخلف مالیاتی برای مدیرعامل
نکته مهم این است که حتی شرکتهای غیرفعال نیز باید دفاتر پلمب شده را تهیه و سفید تحویل دهند. بسیاری از مدیران تصور میکنند که از آن جایی که شرکت فعالیتی ندارد، نیازی به دفاتر نیز نمیباشد؛ اما قانون این موضوع را رد میکند. از این رو، صدها شرکت هر سال بدون داشتن فعالیت واقعی، بدهکار مالیات میشوند.
جمعبندی
عدم فعالیت شرکت، یک فرآیند ساده و بسیار مهم است. تمامی شرکتهایی که حتی برای یک روز فعالیت نداشتهاند موظف به ارسال اظهارنامه عدم فعالیت، سغید تحویل دادن دفاتر قانونی، و اعلام عدم فعالیت به تامین اجتماعی با استفاده از نامه رسمی روی سربرگ هستند. در غیر این صورت، با جرایم سنگین و غیرقابل بخشش مواجه خواهند شد.شناخت کامل مراحل قانونی، ثبت صحیح در سامانه مودیان، و ارائه نامههای رسمی و تکمیل مدارک میتواند از بسیاری از مشکلات مالیاتی جلوگیری کند.
در انتها، امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت بروز هر سوالی، آن را در بخش دیدگاهها با ما به اشتراک بگذارید. همچنین، در صورت تمایل به مطالعه مقالات دیگر در حوزه کسب و کار میتوانید به بخش مقالات کسب و کار مراجعه نمایید.
