مالیات پنهان چیست؟ | انواع + نحوه دریافت آن

مالیات پنهان یا Hidden Taxes نوعی مالیات غیر مستقیم است که محاسبه آن در بسیاری از کشورها رواج دارد. قیمت بسیاری از کالاهای مصرفی در اثر محاسبه این مالیات، افزایش پیدا می‌کند. هرچند هزینه مالیات اضافی بر فروش کالاها اعمال می‌شود، ولی بسیاری ‌از خریداران از اینکه مالیات‌های پنهان تا چه حد بر روی قیمت نهایی کالاهای مصرفی تأثیر دارد، اطلاعی ندارند.
در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به تعریف مالیات پنهان، انواع مالیات پنهان، مزایا و معایب مالیات پنهان و تأثیر مالیات پنهان بر اقتصاد جامعه خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

مالیات پنهان چیست؟

مالیات پنهان یکی از انواع مالیات است که بدون اطلاع مصرف‌کننده، بر روی کالاهای مصرفی که خریداری می‌شود، اعمال می‌شود. دلیل پنهان نگه‌داشتن مالیات‌پنهان،آن است که مصرف‌کننده از آن اطلاع نداشته باشد و تغییری در رفتار خرید او ایجاد نشود. در حال حاضر سیستم‌های تراکنشی پیشرفته، مالیات‌های پنهان را در موارد مختلفی مخفی می‌کنند. نمونه‌های آن را می‌توان در دریافت عوارض بزرگراه‌ها تا مالیات اعمال شده بر روی سیگار مشاهده کرد.

نکته اصلی درباره مالیات پنهان، مخفی بودن دریافت آن می‌باشد. برای مثال مالیاتی که روی قبض های تلفن می آید، نوعی از این مالیات‌های پنهان است. شرکت‌های مخابراتی که خدمات خطوط همراه را ارائه می‌دهند، موظف‌اند که تمامی مبالغ را در قبض مربوط به آن درج کنند. اما به‌این‌علت که اکثر مصرف‌کنندگان مطالب روی قبوض را به‌دقت نمی‌خوانند، از جزئیات قبوض علی‌الخصوص مالیات‌های درج شده اطلاعی ندارند.
هدف از دریافت مالیات پنهان، افزایش درآمد دولت بدون ایجاد تأثیر منفی بر تقاضای محصول می‌باشد. این روش یک عمل متقاعدکننده است که مصرف‌کننده‌ها با اینکه هزینه بیشتری برای محصولات می‌پردازند اما نسبت به بالاتر بودن قیمت اعتراضی ندارند.

انواع مالیات پنهان کدام‌اند؟

همان‌طور که مقاله انواع مالیات در ایران گفته شد؛ دو نوع دریافت مالیات وجود دارد: مالیات مستقیم و غیر مستقیم.

مالیات پنهان یکی از انواع مالیات غیر مستقیم است. از دیگر مالیات هایی که رفتاری شبیه به مالیات پنهان دارند، می‌توان به مالیات بر درآمد شرکت‌ها، مالیات بر واردات، مالیات بر اقلام اعتیادآور، مالیات سفر، مالیات اقلام ضروری، مالیات ناشی از تورم، اقدامات دولتی و سود شرکت‌های دولتی اشاره کرد.در ادامه به شرح هر کدام می‌پردازیم:

مالیات بر درآمد شرکت‌ها

پرداخت این مالیات، باعث کاهش سود سهام برای سهام‌داران و دریافت حقوق کمتر برای پرسنل می‌شود. این مالیات در قیمت تمام شده کالا و خدمات پنهان شده و پرداخت آن از جانب مصرف‌کننده می‌باشد.

مالیات بر واردات (تعرفه گمرکی)

بدیهی است که قیمت محصولات با نرخ خرید آنها رابطه مستقیم دارد. سیاست اعمال این نوع از مالیات بدین شکل است که با افزایش قیمت واردات، استفاده از محصولات خارجی نیز کاهش می‌یابد.

مالیات بر اقلام اعتیادآور

یک نوع دیگر از مالیات پنهان، مالیات بر اقلام اعتیادآور مانند سیگار می‌باشد. مالیات بر سیگار در بسیاری از کشورها مرسوم است.

مالیات سفر

مسافران سفرهای داخلی در پرداخت عوارض بزرگراهی و مسافران سفرهای خارجی در پرداخت عوارض خروج از کشور این مالیات‌ها را پرداخت می‌کنند.

مالیات اقلام ضروری

مالیات‌های مندرج در قبوض آب، تلفن، گاز و برق یا اقلامی که مصرف‌کنندگان به آن توجه ندارند، شامل این نوع از مالیات می‌شود. به‌عنوان‌مثال طبق برخی از مطالعات انجام شده، 48 درصد از قیمت بنزین را مالیات تشکیل می‌دهد.

مالیات ناشی از تورم

اگر انواع دیگر مالیات به نحوی قابل رویت باشند، این مالیات از دید جامعه کاملاً پنهان است. ازآنجایی‌که درآمد کسب شده توسط دولت به‌وسیله چاپ پول، با کاهش ارزش پول و قدرت خرید دارندگان با یک فرایند تورمی همراه می‌شود، این موضوع به‌عنوان مالیات تورمی معروف شده است. زیرا درآمدی که دولت به دست می‌آورد مانند مالیاتی است که بی‌سروصدا بر صاحبان پول تحمیل می‌شود.

اقدامات دولتی

اقدامات دولتی به مجموعه‌ای از عملیات که دولت برای کاهش بدهی خود به سازمان‌ها در پیش می‌گیرد گفته می‌‌شود.

سود شرکت‌های دولتی

سودهای زیادی که شرکت‌های دولتی از انحصار قانونی برخی کالاها مانند سیگار، آب و برق دریافت می‌کنند، به‌عنوان مالیات پنهان در نظر گرفته می‌شود.

نحوه دریافت مالیات پنهان چگونه است؟

سیگار، بنزین و کرایه اتاق‌های هتل از اقلامی است که  مالیات پنهان بر آنها اعمال می‌شود. معمولاً این مالیات‌ها در قالب بخشی از قیمت کالاها پنهان ‌شده است که قابل تشخیص نیست.

یک مثال دیگر از نحوه دریافت مالیات پنهان، عوارضی است که از طریق تعرفه‌های گمرکی بر کالاهای وارداتی اضافه می‌گردد. در زمانی که کشوری با رکودهای بزرگ اقتصادی مواجه است، این تعرفه‌ها جزو هزینه‌هایی محسوب می‌شود که بازرگانان در هنگام ارسال کالا به خارج از کشور یا واردات کالا موظف به پرداخت آنها می‌باشند.

ازآنجایی‌که اخیراً، اقتصاد جهانی کشورها به‌هم‌وابسته شده است، بیشتر تأمین‌کنندگان کالاها مجبورند سهم خود را در بازار بین‌المللی حفظ کنند. در نتیجه، این هزینه‌های جدید را بین هزینه‌های دیگر یک کالا پنهان می‌کنند تا تقاضای آن کاهش پیدا نکند. افزایش‌ هزینه‌های پنهان توسط عمده‌فروشان و توزیع‌کنندگان، به هدف تأمین نیاز‌های حاشیه‌ای کارها انجام می‌شود؛ اما پرداخت آنها توسط مصرف‌کننده نهایی صورت می‌گیرد.

 تورم، بدترین حالت در مالیات پنهان است. مالیات‌ها باعث افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید اشخاص می‌گردند. تورم به‌گونه‌ای قیمت‌ها را افزایش می‌دهد که لزوماً افراد جامعه قابلیت مشاهده آن را ندارند. به همین دلیل تورم یکی از انواع مالیات پنهان است. پرداخت مالیات توسط مردم و افزایش تورم به نفع دولت‌ها تمام می‌شود.

مزایا و معایب مالیات پنهان کدام‌اند؟

هیچ‌کدام از شهروندهای یک جامعه علاقه‌ای به پرداخت مالیات بیشتر ندارند. در حال حاضر بحث‌های زیادی در مورد اینکه آیا اعمال مالیات پنهان بر برخی اقلام منصفانه است یا خیر، وجود دارد. به‌عنوان نمونه افراد سیگاری بیشتر از غیرسیگاری‌ها، از خدمات اجتماعی استفاده نمی‌کنند، ولی مجبور به پرداخت این مالیات اضافی هستند.

برخی معتقدند که با گران کردن این‌گونه محصولات توسط مالیات پنهان، مصرف آنها کاهش می‌یابد. اما این نکته لازم به ذکر است که برای اینکه افزایش مالیات باعث کاهش مصرف شود، استفاده‌کننده باید آن را لمس کرده و از دریافت شدن آن اطلاع داشته باشد. درصورتی‌که با بالارفتن نرخ مالیات پنهان این کار به‌راحتی مشهود نیست.

برخی نیز بر این باورند که در جامعه آزاد، مردم باید بتوانند بهای منصفانه‌ای برای کالای مصرفی خود بپردازند. درحالی‌که در مورد محصولات اعتیادآور، رفتار افراد سیگاری با بالاتر رفتن قیمت، تغییر چندانی نمی‌کند.

مالیات پنهان و تأثیرات آن بر جامعه!

تا به اینجا با مفهوم مالیات پنهان آشنا شدید و با انواع و مزایا و معایب آن آشنا شدید. حال زمان آن رسیده است تا متوجه تأثیر مالیات پنهان در جامعه شوید. مالیات پنهان نوعی مالیات غیر مستقیم است که مالیات دهنده متوجه پرداخت آن نمی‌شود. ازاین‌رو این مالیات باعث افزایش قیمت کالاها شده و بر کاهش قدرت خرید مردم به میزان قابل‌توجهی اثر می‌گذارد.

در ادامه به خلاصه‌ای از مطالب گفته شده پرداخته می‌شود:

• تورم از انواع مالیات پنهان بوده و درآمد دولت‌ها با دریافت مالیات‌های پنهان و افزایش تورم بیشتر می‌شود.
• در صورت اعمال مالیات‌های پنهان، رفتار خرید مصرف‌کنندگان تغییر نمی‌کند.
• مالیات بر درآمد شرکت‌ها، مالیات سفر، مالیات بر سیگار، مالیات بر روی قبوض آب و برق و گاز از انواع مالیات‌های پنهان محسوب می‌شوند.
• خرید آنلاین از طریق تلفن همراه و پرداخت با سیستم‌های هوشمند هزینه‌های اضافی بر روی قیمت کالا را از نظر کاربران مخفی می‌سازد.
• برخی مشاغل برای فرار از مالیات، فعالیت‌های اقتصادی خود را پنهان می‌کنند. مالیات پنهان یکی از عوامل تأثیرگذار بر جلوگیری از مخفی‌کاری‌های مشاغل می‌باشد.

در این مقاله سعی شد تا به طور کامل به زوایای مالیات پنهان پرداخته شود.امید است بهره کافی را برده باشید.

منبع:

investopedia