رشته حسابداری و مالی حوزه بسیار گسترده‌ای است و مشاغل مرتبط با این حوزه، در تمام دنیا جزو پرتقاضاترین و پولسازترین حرفه‌ها هستند. تمامی کسب و کارها، شرکت‌ها و سازمان‌ها به متخصصانی نیاز دارند تا به مدیریت امور مالی و حسابداری آنها کمک کنند. یکی از محبوب‌ترین مشاغل مرتبط با حوزه مالی و حسابداری، تحلیل ریسک است. در این مطلب در خصوص اهمیت تحلیل ریسک و مهارت‌ها و خصوصیات یک تحلیلگر ریسک بیشتر صحبت می‌کنیم.
فهرست مطالب
منظور از تحلیل ریسک چیست؟
تحلیل ریسک یک فرایند است که در آن احتمال بروز اتفاقات ناخوشایند و نامطلوب در یک شرکت، سازمان و یا بخشی از محیط کاری ارزیابی می‌شود. تحلیل ریسک به شناسایی و تجزیه و تحلیل مسائل بالقوه‌ای می‌پردازد که می‌توانند بر طرح‌ها یا پروژه‌های تجاری بزرگ تأثیر منفی بگذارند. این فرآیند به سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا از خطرات احتمالی اجتناب کرده یا اثرات آنها را کاهش دهند.
فرایند تحلیل ریسک نقاط نامعلوم و غیرقطعی یک فعالیت را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهد و به عدم قطعیت جریان‌های نقدی پیش بینی شده، واریانس بازده پرتفوی یا سهام، احتمال موفقیت یا شکست یک پروژه و وضعیت‌های اقتصادی آینده اشاره دارد.
همه شرکت‌ها و افراد با خطرات و ریسک‌های خاصی روبرو هستند. از طرف دیگر، بدون ریسک، احتمال پاداش نیز کمتر می‌شود. مشکل این است که ریسک بیش از حد می‌تواند منجر به شکست شود. تحلیل ریسک اجازه می‌دهد تا بین پذیرش ریسک و کاهش اثرات ریسک تعادل ایجاد شود.
در تحلیل ریسک احتمال وقوع رویدادهای نامطلوب ناشی از فرآیندهای طبیعی، مانند طوفان، زلزله یا سیل، یا رویدادهای نامطلوب ناشی از فعالیت‌های مخرب یا سهوی انسانی در نظر گرفته می‌شود. بخش مهمی از تحلیل ریسک به شناسایی عوامل احتمالی مخرب و آسیب ساز ناشی از اتفاقات مختلف و همچنین میزان احتمال وقوع آنها مربوط می‌شود.
تحلیل ریسک چه اهمیتی دارد؟
در عصر کرونا و به دلیل اثرات منفی زیادی که این همه‌گیری بر روی کسب و کارها و سازمان‌های مختلف در سراسر جهان داشت، اهمیت تحلیل ریسک بیش از هر زمان دیگری مشخص شد. تمامی سازمان‌ها و کسب و کارها از تحلیل ریسک استفاده می‌کنند تا:
- حوادث نامطلوب را پیش بینی کرده و اثرات منفی و مضر آنها را کاهش دهند.
- ارزیابی کنند که آیا منافع یک پروژه به خطرات احتمالی مرتبط با آن می‌ارزد، یا راهی برای ایجاد توازن بین خطرات و منافع یک پروژه وجود دارد.
- در صورت بروز هر نوع اتفاق ناگواری، اعم از وقایع طبیعی یا مواردی که به خاطر قصور انسانی رخ می‌دهند، برای از بین رفتن یا خرابی تجهیزات آماده باشند و برنامه ریزی کنند.
- برای تغییرات محیط تجارت، از ظهور رقبای جدید در بازار گرفته تا تغییر سیاست‌های نظارتی دولت یا قوانین، آماده باشند و اثرات آن را شناسایی کنند.
در عصر دیجیتال، سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ باید ریسک‌ها و خطراتی که سیستم اطلاعاتی آنها را تهدید می‌کنند درک کرده و به نحوی موثر و کارآمد از دارایی‌های اطلاعاتی خود محافظت کنند. در این موارد، تحلیل ریسک به سازمان‌ها کمک می‌کند تا امنیت اطلاعات خود را از طرق مختلف بهبود ببخشند. سازمان‌ها می‌توانند با کمک تحلیل ریسک به این نتایج دست یابند:
- شناسایی، رتبه‌بندی و مقایسه تأثیر کلی ریسک‌ها بر سازمان، اعم از تأثیرات مالی و تاثیرات سازمانی
- شناسایی شکاف‌های امنیتی و تعیین گام‌های بعدی برای رفع نقاط ضعف و تقویت امنیت
- بهبود و تسهیل فرآیندهای ارتباطی و فرآیندهای تصمیم گیری مرتبط با امنیت اطلاعات
- بهبود سیاست‌ها و رویه‌های امنیتی و توسعه روش‌های مقرون‌به‌صرفه برای اجرای این سیاست‌ها و رویه‌ها
- افزایش آگاهی کارکنان در مورد اقدامات امنیتی و خطرات با برجسته کردن بهترین شیوه‌ها در طول فرآیند تحلیل ریسک
- درک آثار و عواقب مالی ناشی از خطرات و ریسک‌های امنیتی بالقوه
تحلیلگر ریسک کیست و چه وظایفی دارد؟
طبق قانون موسسات مالی و اعتباری و بانک‌ها موظفند به طور مداوم ریسک‌های بازار و ریسک‌های اعتباری را مدیریت کنند. تحلیلگران ریسک خطرات بالقوه‌ای را که موفقیت سازمان‌های سرمایه گذاری و بانک‌های تجاری را تهدید می‌کنند، شناسایی و تجزیه و تحلیل می‌کنند. آنها مسئول پیش بینی تغییرات و روندهای آینده و همچنین پیش بینی هزینه‌ها هستند. تحلیلگران ریسک معمولاً در بخش مالی کار می‌کنند و به شرکت‌ها و سازمان‌ها در مورد عوامل خطرساز مشاوره می‌دهند.
تحلیلگران ریسک با تعیین اینکه آیا ایده‌های تجاری بر اساس میزان ریسکی که سهامداران شرکت می‌خواهند بپذیرند قابل اجرا هستند یا خیر، با سازمان و سهامداران کمک می‌کنند. آنها برای تعیین ضررها و سودهای احتمالی مربوط به عملیات جاری شرکت یا پروژه‌های جدید، داده‌های لازم را جمع آوری می‌کنند. همچنین در مورد نحوه کاهش ریسک در زمان انجام یک معامله به مدیران و صاحبان کسب وکارها مشاوره می‌دهند. آنها نوسانات عوامل کلیدی را زیرنظر گرفته و مطابق با این تغییرات و نوسانات خطرات احتمالی آتی را پیش بینی می‌کنند.
تحلیل ریسک نیاز به تخصص بالایی دارد. تحلیلگران ریسک ممکن است در بخش‌های فروش، بازرگانی و تجارت، بازاریابی، خدمات مالی یا بانکداری خصوصی کار کنند و در حوزه‌های مختلف اعتباری، بازار، عملیاتی و نظارتی تخصص داشته باشند.
به طور کلی، وظایف یک تحلیلگر ریسک را می‌توان در این موارد خلاصه کرد:
- تحلیل و پیش بینی روندهای بازار
- انجام تحقیقات برای ارزیابی خطرات
- محاسبه ریسک‌های موجود در معاملات و پیشنهادات تجاری
- استفاده از برنامه‌های کامپیوتری آماری
- تدوین و تنظیم برنامه های اضطراری
- توصیه اقدامات پیشگیرانه یا بهبود و اصلاح تمهیدات امنیتی
تحلیلگر ریسک وظیفه‌ای را که از سوی مدیران به او محول شده می‌پذیرد و در خصوص تصمیمات احتمالی، اطلاعات لازم را از مدیران می‌گیرد. سپس عواملی را که می‌توانند بر این تصمیمات تاثیر بگذارند تعیین کرده و اثرات مالی آنها را تجزیه و تحلیل می‌کند. او داده‌ها را جمع آوری می‌کند و تحقیقات مستقلی را برای شناسایی روندهای احتمالی انجام می‌دهد. تحلیلگر ریسک یافته‌های خود را در چارچوب عوامل خارجی و روندهای کلی اقتصادی در نظر می‌گیرد و تعیین می‌کند که یک شرکت تا چه مدت می‌تواند در شرایط مختلف از نظر مالی دوام بیاورد.
او گزارش‌ها را تایپ و به مدیران ارائه می‌کند و به سؤالات مربوط به سناریوهای مختلف و تصمیم ایده‌آل در هر موقعیت پاسخ می‌دهد. تحلیلگر ریسک در جلسات شرکت می‌کند و در مورد ریسک‌های مربوط به پذیرش معاملات بحث می‌کند، نتیجه آن موقعیت‌ها را ثبت می‌کند تا بعدها و به مرور زمان، تحلیل‌های خود را اصلاح کند.
موسسات مالی و اعتباری، بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه گذاری، صرافی‌ها و واحد خزانه داری سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ بیش از همه به دنبال استخدام و کمک گرفتن از متخصصان تحلیل ریسک هستند.
تحلیلگر ریسک چه مهارت هایی دارد؟
یک تحلیلگر ریسک باید از مهارت‌ها و صلاحیت‌های خاصی برخوردار باشد. این مهارت‌ها عبارتند از:
تجزیه و تحلیل قوی: برخورداری از مهارت‌های تحلیلی قوی برای یک تحلیلگر ریسک ضروری هستند. یک تحلیلگر ریسک باید بتواند به سرعت حجم زیادی از داده‌ها را تجزیه و تحلیل کند، سپس گزارش تهیه کرده و به جمع بندی برسد.
تصمیم گیری: تحلیلگران ریسک اغلب مسئول تصمیم گیری‌های تجاری و مالی مشتریان خود هستند. توانایی تجزیه و تحلیل سریع داده‌ها و تصمیم گیری، مثلا در خصوص اینکه کدام سهام برای صدور اعتبار یا عدم صدور اعتبار ارزش دارد، بسیار مهم است.
برقراری ارتباط: مهارت‌های ارتباطی نوشتاری و کلامی برای تحلیلگران ریسک مهم هستند. آنها باید به طور واضح و موثر با مشتریان و اعضای تیم در تمام سطوح ارتباط برقرار کنند.
مدیریت پروژه: تحلیلگران ریسک اغلب روی چندین پروژه به طور همزمان کار می‌کنند، بنابراین باید بتوانند زمان خود را برای تکمیل تمام پروژه‌ها سازماندهی و مدیریت کنند.
تحلیلگران ریسک خوب و حرفه‌ای از سروکله زدن با مفاهیمی مانند علت و معلول، احتمالات، آمار و تحلیل رفتار لذت می‌برند. یک تحلیلگر ریسک خوب حکم مشاور مالی را دارد و باید بتواند مفاهیم را به وضوح برای دیگران توضیح دهد و سطوح ریسک شرکت را با استفاده از گزارش‌های کتبی و شفاهی به طور دقیق به اطلاع دیگران برساند.
تحلیلگران ریسک روی جزئیات دقیق هستند، منطقی فکر می‌کنند و می‌توانند برای پیش بینی‌های خود شواهد و داده‌هایی ارائه دهند که فرآیند فکری آنها را برای رسیدن به ارزیابی نهایی توضیح می‌دهند. آنها باید خود را وقف کار کنند و بسیار منضبط و سازمان یافته باشند تا بتوانند همزمان چندین خطر را ردیابی کنند. برای موفقیت، تحلیلگران ریسک باید به مهارت های خود اعتماد داشته باشند و مهارت‌های رهبری خود را به تیم مالی نشان دهند.
سطح تحصیلات و آموزش
معمولاً برای کار کردن به عنوان یک تحلیلگر ریسک حداقل مدرک کارشناسی الزامی است. یک تحلیلگر ریسک با مدرک کارشناسی ارشد می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد و فرصت‌های شغلی بیشتری نیز داشته باشد. زمینه تحصیلی تحلیلگران ریسک معمولاً در حوزه‌های تجارت، حسابداری، مالی یا آمار می‌باشد. دانشجویان تحلیلگر ریسک ممکن است یک دوره کارآموزی در طول تحصیل خود بگذرانند که به آنها امکان می‌دهد مهارت‌های کلیدی خود را توسعه دهند. اکثر اوقات، تحلیل گران ریسک تازه کار تحت نظارت یک تحلیلگر ریسک با تجربه‌تر کار می‌کنند و به این ترتیب خود را برای رسیدن به مدارج بالاتر آماده می‌کنند.
تجربه و سابقه کار مرتبط
برخی از مدیران ترجیح می‌دهند تحلیلگران ریسک مجرب و با سابقه کار مرتبط با حوزه یا صنعت خود استخدام کنند. برخی نیز یک تحلیلگر ریسک مبتدی استخدام می‌کنند و در حین کار آموزش‌های لازم را برای او فراهم می‌کنند.
رزومه کاری یک کارشناس تحلیل ریسک چه مواردی را دربردارد؟
رزومه یک کارشناس تحلیل ریسک باید دانش مالی، دانش اقتصادی و اعتبار او را منعکس کند. گزینه‌های خوب افرادی هستند که تجربه خود را با تجزیه و تحلیل داده‌ها شرح می‌دهند و انواع نرم افزار مدل سازی داده یا پیش بینی ریسک را که با آن آشنا هستند فهرست می‌کنند. آنها باید نشان دهند که تجربه آنها چه تأثیری بر موفقیت مالی کارفرمای قبلی و فرایندهای تصمیم گیری مدیران داشته است و نتایج آن تصمیمات چه بوده است.
درآمد تحلیلگران ریسک چقدر است؟
درآمد تحلیلگران ریسک بسته به میزان تحصیلات، تجربه، مهارت‌ها، شرکت یا سازمانی که درآن مشغول هستند و همچنین جغرافیا متفاوت است. برای مثال، در ایالات متحده بازه درآمد تحلیلگران ریسک از 19000 دلار تا 171000 دلار متغیر است و متوسط درآمد یک تحلیلگر ریسک را چیزی حدود 76000 دلار در سال تخمین می‌زنند.
حوزه‌های تخصصی تحلیل ریسک
همان طور که گفتیم، یک تحلیلکر ریسک می‌تواند در حوزه‌های مختلف مثل ریسک بازار، ریسک اعتباری، ریسک عملیاتی و ریسک نظارتی تخصص داشته باشد. در هر صورت، وظیفه اصلی کارشناس تحلیل ریسک این است که از منابع سازمان یا شرکت محافظت کند، خطرات احتمالی را کاهش دهد و سازمان را از شرایط پرخطر و چالش برانگیز به سلامت عبور دهد.
تحلیلگر ریسک بازار
تحلیلگر ریسک بازار با این موضوع سروکار دارد که عوامل خارجی مانند نرخ بهره و هزینه کالا را بررسی کرده و بفهمد این عوامل چگونه برعملکرد شرکت یا سازمان تأثیر می‌گذارند. این متخصصان از نزدیک با شرکت‌های مالی همکاری می‌کنند تا به ارزیابی ریسک و میزان بازدهی بپردازند. آنها از یک رویکرد تحلیلی برای تجزیه و تحلیل ریسک‌های بازار استفاده می‌کنند و تیم را برای نظارت و کنترل ریسک‌ها راهنمایی می‌کنند.
تحلیلگر ریسک نظارتی
تحلیلگر ریسک نظارتی نحوه تأثیر قوانین بر عملکرد سازمان را در نظر می‌گیرد. او باید آمادگی داشته باشد تا در هر بحثی به نمایندگی از شرکت پاسخگو باشد.
تحلیلگر ریسک عملیاتی
ریسک‌های عملیاتی در یک سازمان عمدتاً به دلیل عوامل داخلی مانند مشکلات کارکنان و کنترل و نظارت ضعیف بروز می‌کنند. تحلیلگران ریسک عملیاتی انواع خطرات و ریسک‌های درون سازمانی را شناسایی کرده و آنها را به مقامات بالا و اعضای ارشد سازمان گزارش می‌دهند.
چگونه تحلیلگر ریسک شویم؟
برای تبدیل شدن به یک تحلیلگر ریسک ماهر و موفق، ترکیبی از دانش، آموزش و تجربه نیاز است. می‌توان از فرصت‌های شغلی کوچک و ابتدایی شروع کرد و در کنار کارشناسان خبره تجربه به دست آورد. ابتدا باید تصمیم بگیرید که به چه حوزه و یا صنعتی علاقمند هستید و باید اخذ مدرک کارشناسی در رشته بازرگانی، امور مالی یا یکی از رشته‌های مرتبط با علوم رایانه‌ای، ریاضیات، آمار یا هر رشته دیگری که توانایی شما در درک و کار با اعداد و اطلاعات مالی را نشان می‌دهد، مدنظر قرار دهید. ممکن است لازم باشد در زمینه زبان‌های برنامه نویسی یا خدمات مالی تجربه کسب کنید.
بعد از آن باید تحصیلات خود را در یک رشته فنی یا تحلیلی، مانند مدرک کارشناسی ارشد در مدیریت ریسک یا بازارهای مالی تکمیل کنید. همچنین، اخذ مدرک کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی (MBA) را مدنظر داشته باشید. دوره‌های MBA معمولاً شامل دوره‌های تجاری و مرتبط با کامپیوتر می‌شوند و به افزایش مهارت‌های یک تحلیلگر ریسک کمک شایانی می‌کنند.
و در نهایت باید در این حوزه تجربه کسب کنید و با اثبات صلاحیت و به رخ کشیدن دستاوردهای خود، به مدارج بالاتر دست یابید.
منابع: https://www.indeed.com/ – https://www.seek.com.au/
