منظور از میثاق های حسابداری چیست ؟

در مورد میثاق‌ های حسابداری چقدر اطلاعات دارید ؟ آیا می‌دانید میثاق های حسابداری اثر تعدیل کننده‌ای بر حسابداری و گزارشگری مالی دارند؟ در این مقاله قصد داریم پیرامون میثاق های حسابداری یا اصول محدودکننده در مفروضات و اصول حسابداری توضیحاتی ارائه کرده و درباره تسلط پیدا کردن روی این موارد به مطالبی اشاره خواهیم کرد. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

اصول و میثاق های حسابداری چیست ؟

میثاق‌ های حسابداری، اصول محدود کننده حسابداری یا محدودیت‌های حسابداری، اصول یا محدودیت‌هایی را بیان می کنند که در کنار مفروضات حسابداری به روشن شدن و شفاف کردن ثبت و گزارشگری مالی کمک های شایان توجهی می‌کنند.
اصول محدود کننده یا میثاق‌های حسابداری در قیاس با مفروضات و اصول، جنبه کاربردی و اجرایی بیشتری داشته و کاربرد مفروضات و اصول حسابداری را در چارچوب خاصی محدود میکند. ذکر این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است که میثاق‌ های حسابداری اثر تعدیل کننده‌ای بر حسابداری و گزارشگری مالی دارند. محدودیت‌های حسابداری، قواعدی را بیان می کنند که توصیف کننده یک محدوده خواهد بود.

میثاق های چهارگانه حسابداری

بعد از آشنایی با مفهوم میثاق های حسابداری، در این بخش به میثاق‌های چهارگانه حسابداری اشاره خواهیم کرد که عبارتند از:

• فزونی منافع به مخارج
• اهمیت
• محافظه کاری
• خصوصیات صنعت

در ادامه به شرح و بررسی هر یک از این میثاق ها خواهیم پرداخت :

1- فزونی منافع به مخارج

اصل فزونی منافع بر مخارج یا کارایی هزینه، یک اصل فراگیر در کل چارچوب محسوب می شود که یکی از میثاق های حسابداری به شمار می رود. لازم به توجه است که شرکت‌ها برای تهیه گزارشات مالی، هزینه و زمان زیادی صرف می‌نمایند. میزان دقت گزارشات و خروجی مورد نیاز، به هدف و توانایی شرکت بستگی دارد. چراکه بر اساس اهداف شرکت و روند زمان‌بر و هزینه‌بر تهیه گزارشات مالی ( که شامل: جمع آوری اطلاعات، پردازش و تجزیه و تحلیل می‌گردد) پول و هزینه یک اصل محدود کننده در این موضوع به شمار می آید.

بسیار طبیعی به نظر می رسد که مدیران و سرمایه‌گذاران شرکت علاقه مند به اطلاع از تمامی گزارشات و صورت‌ها باشند اما با توجه به موارد بیان شده محدودیت هزینه‌ای تهیه گزارشات می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد. علاوه بر این گزارش برخی موارد و تجزیه‌ و تحلیل آن‌ها امکان دارد برای هیچ یک از ذی نفعان سودمند نبوده و بار مالی بی نتیجه‌ای را بر شرکت تحمیل نماید.
بر این اساس شرکت باید فاکتورها و محدودیت‌های هزینه‌ خود را مورد بررسی قرار دهد. با توجه به فاکتورهای مالی شرکت گزارشات مالی بایستی صرفا شامل موارد ضروری باشد و از ارائه اطلاعات بدون استفاده اجتناب گردد. برای روشن شدن مطلب به مثالی در این زمینه توجه کنید: صرف هزینه برای بررسی و تحلیل تفاوت هزار تومانی دفتر ثبت و اظهارنامه موضوعیتی نخواهد داشت.

همانطور که اشاره کردیم هدف گزارشگری مالی فراهم کردن اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری می باشد اما مخارج تهیه این اطلاعات نباید بر منافع آن فزونی پیدا کند. اگر بخواهیم به شکل دیگر این موضوع را بیان کنیم باید اشاره کرد که : فراهم کردن اطلاعات حسابداری باید مقرون به صرفه باشد. البته به این نکته هم توجه داشته باشید که تعیین منافع و مخارج تهیه اطلاعات حسابداری تا حدودی یک امر ذهنی بوده و سنجش و اندازه‌گیری دقیق آن‌ها به سادگی میسر نخواهد بود؛ بنابراین، براساس اصل فزونی منافع بر مخارج، مخارج تهیه اطلاعات حسابداری نباید بر منافع آن فزونی پیدا کند.

2 – اهمیت

بدون شک یکی از موضوعات مهم در تهیه گزارشات مالی ، توجه به میزان اهمیت اطلاعات جمع‌آوری شده می باشد. شرکت‌ها و سازمانها باید با بررسی‌های لازم، اطلاعات موثر را شناسایی کرده و برای جمع آوری سایر اطلاعات تلاش خود را بیهوده صرف نکنند. کسب و کارها برای کم کردن هزینه‌های نامتعارف بهتر است با استفاده از روش‌های عملی تر، کم هزینه تر و راحت‌تر نسبت به روش‌های تئوریک به بررسی داده‌های با اهمیت‌تر اقدام کنند.

بر اساس اصل اهمیت، در مورد مبالغ و اقلامی که بنابر وضعیت، محیط و عملکرد مؤسسه، جزئی و ناچیز به حساب می آیند، می‌توان از اعمال دقیق اصول حسابداری خودداری نمود. لازم به یادآوری می باشد که اصل اهمیت هرگز به معنی عدم ثبت اقلام جزئی و کم اهمیت نخواهد بود. بعنوان مثال یک کالا که بیش از یک سال عمر مفید دارد را از لحاظ نظری باید هنگام خرید به عنوان دارایی ثبت کرد و هرساله مبلغی از آن را مستهلک نمود. اما به موجب اصل اهمیت قادر خواهیم بود هنگام خریدن این کالا، کل بهای تمام شده اش را به عنوان هزینه در نظر گرفته و ثبت کرد.

پس نتیجه می‌گیریم، به موجب اصل اهمیت، در مورد مبالغ و اقلامی که بنابر وضعیت، محیط و عملکرد مؤسسه، جزئی و ناچیز به حساب می‌آیند، می‌توان از اعمال دقیق اصول حسابداری خودداری نمود.

3- محافظه کاری

در محافظه کاری آنچه اهمیت دارد این است که شرکت‌ها از روش‌هایی درآمدها و دارایی‌ها را بیشتر از واقعیت و هزینه‌ها و بدهی‌ها را کمتر از واقع نمایش می‌دهند، به هیچ عنوان استفاده نکنند.
معمولا حسابداران معاملات را تخمین زده و بعد از آن تصمیم می‌گیرند که معاملات را ثبت کرده یا رد نمایند و این روند براساس قضاوت آن‌ها پیش می‌رود.
شاید این سوال برای شما ایجاد شود که محافظه کاری چرا برای حسابداران مفید است ؟ این موضوع از این جهت برای حسابداران مفید خواهد بود که کمک می‌کند تا از بین دو گزینه موجود که مشابه هستند، گزینه با خوش‌بینی کمتر را انتخاب نمایند. بر این اساس حسابداران باید این وضعیت را برای ذی نفعان شرکت واضح و شفاف کنند. همچنین، به این نکته هم توجه داشته باشید که محافظه‌کاری، محدودیت کمتری داشته و این مطلب بدان معنا خواهد بود که شرکت‌ها در هنگام گزارش صورت‌های مالی بایستی بخش بیشتر تمرکزشان را روی اخبار بد قرار دهند.

شرکت‌ها زمان مواجهه با موضوعات حسابداری بایستی روشی را برگزینند كه كمترین احتمال کاهش بیش از حد دارایی و درآمد یا نادیده گرفتن بدهی‌ها و ضررها را داشته باشد. برای مثال، چنانچه حسابداران معتقد باشند که 3٪ بدهی از لحاظ تاریخ وصول مغایرت دارد و همچنین تعدادی دیگر از حسابداران معتقد باشند 6٪ بدهی‌ها از این نظر مغایرت دارند، در این صورت، سازمان هنگام تهیه صورت‌های مالی بایستی نظر گروه دوم را در نظر گرفته و در محاسبات لحاظ نمایند.

بنابراین، محافظه کاری ‌به این معنی است که در شرایط ابهام، اعمال قضاوت برای انجام برآورد باید به نحوی صورت گیرد که درآمد‌ها یا دارایی‌ها بیشتر از واقع و هزینه‌ها یا بدهی‌ها کمتر از واقع ارائه نگردد.

4 – خصوصیات صنعت

خصوصیات و رویه‌های عملکرد در صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است. این رویه‌ها بر روی استفاده از اصول و رویه‌های حسابداری تأثیر خواهد گذاشت و استثنائاتی بر آن اعمال می‌نماید.

هر صنعت با توجه به خصوصیات خودش از رویه‌های حسابداری مربوط به خود بهره می‌برد. یک صنعت هنگامی قادر است از روشی مغایر با اصول حسابداری استفاده کند که روش جدید، اطلاعات سودمندتری نسبت به شیوه قبلی به استفاده‌کنندگان ارائه نماید.

همانطور که اشاره شد با توجه به زمینه کاری، می‌توان اقدام به تعدیل یا اصلاح روش‌های حسابداری مطابق با ویژگی‌های خاص آن صنعت کرد. همچنین می‌توان از روش‌های جدید(به شرط بهینه‌ و سودمند بودن نسبت به روش‌های پذیرفته شده) حسابداری استفاده کرد.
خصوصیت های صنعت در قیاس با هزینه، روابط و اهمیت محدودیت کمتری در گزارشگری مالی خواهند داشت. علت برقرار کردن این محدودیتها در برخی صنایع، سخت بودن محاسبه هزینه‌های تولید و هزینه‌زا بودن این فرایند است. بنابراین معمولا شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند که فقط قیمت‌های فعلی بازار را در عوض هزینه‌های تولید گزارش نمایند.

میثاق های حسابداری ، موضوعاتی مهم برای بهبود روند حسابداری

در این مقاله سعی کردیم شما را با موضوعات مهم و کلی میثاق های حسابداری آشنا کنیم. فرآیند حسابداری در هر شرکت یا سازمان موضوع مهمی است که اگر طبق اصول و چهراچوب های مشخص پیش نرود، در آینده دور یا نزدیک میتواند سازمان یا شرکت مربوطه را دچار چالش های جدی و بعضا غیرقابل جبران نماید. گروه نرم افزار حسابداری محک امیدوار است با ارائه این مطلب کمکی برای درک بهتر از میثاق های حسابداری به شما کرده باشد.