مالیات عملکرد چیست؟| روش محاسبه و نحوه پرداخت مالیات عملکرد

زمان مطالعه این مقاله: 6 دقیقه

مقدمه

مالیات بر درآمد مشاغل یکی از رکن‌های اساسی برای توسعه هر کشوری است، زیرا بخش مهمی از هزینه خدمات عمومی از طریق همین مالیات پرداخته می‌شود. ماه پایانی فصل بهار ماهی است که اغلب عملکردهای مالیاتی از طرف شرکت‌ها، کسب و کارهای مختلف و سازمان مالیات برای این کار انجام می‌شود. یکی از مهمترین نوع مالیات‌ها که تیرماه برای پرداخت آن باید اقدام کرد، مالیات عملکرد است.

این نوع مالیات که گاه به آن مالیات بر عملکرد نیز گفته می‌شود، دارای روش خاصی برای محاسبه است و بعد از محاسبه باید به سازمان امور مالیاتی ارسال شود. همچنین می‌توان از طریق فرم خوداظهاری نیز برای پرداخت این نوع مالیات داوطلب شد. برای روشن‌تر شدن این بحث و جزئیات مربوط به آن در ادامه بیشتر صحبت شده است.

مالیات عملکرد چیست؟

در پاسخ به این سوال که مالیات بر عملکرد چیست باید گفت بدون شک هر کسب و کاری به شکل شخصی یا به صورت یک مجموعه تجاری، فعالیت خود را به دلیل کسب درآمد و سودآوری ادامه می‌دهد. این سودآوری باید به توسعه کشور و زیرساخت‌های مربوطه هم منجر شود.

در نظر بگیرید که یک کسب و کار در زمینه حمل و نقل یا باربری به فعالیت مشغول است. یکی از مواردی که در کیفیت خدمات این شرکت اثر دارد و به درآمدزایی بیشتر آن هم منجر خواهد شد، وجود جاده‌های هموار و بدون ایرادات زیربنایی است. بخش مهمی از بودجه مورد نیاز برای این کار، از محل مالیات هایی که شرکت‌های مختلف پرداخت می‌کنند، تأمین می‌شود.
بنابراین یک شرکت حمل و نقل برای موفقیت در کار خود موظف به پرداخت مالیات است. یکی از انواع آن، مالیات عملکرد است. مالیات عملکرد نوعی از مالیات بر درآمد به شمار می‌رود.

همانگونه که از نام مالیات عملکرد مشخص است، به عملکرد یک شرکت، کسب و کار شخصی، یا مجموعه و بنگاه اقتصادی تعلق می‌گیرد. در واقع هر کدام از مجموعه‌های تجاری که گفته شد، موظف هستند تا کلیه مدارک مربوط به درآمد و داد و ستد خود را در بازه‌های زمانی مشخص به صورت رسمی در یک دفتر مالی ثبت کنند.

با ثبت این نوع مراودات مالی، محاسبه مالیات عملکرد آسان‌تر می‌شود، زیرا از درآمد هر مجموعه تجاری میزان هزینه‌های جاری از جمله هزینه مورد نیاز برای مواد اولیه، هزینه استهلاک ابزارآلات، دستمزد و …. کم می‌شود و عدد باقی مانده سود خالص است. مقداری از این سود خالص به عنوان مالیات بر درآمد یا عملکرد گرفته می‌شود. بررسی میزان سود واقعی و میزان مالیاتی که به آن تعلق می‌گیرد هم اغلب از طریق اظهارنامه‌های مالیاتی و اسنادی که پیوست با آن ارائه شده، برآورد می‌ شود.

تفاوت مالیات تکلیفی با مالیات عملکرد چیست؟

شاید این نکته برای شما حائز اهمیت باشد که علاوه بر این نوع مالیات، کسب و کارها برای پرداخت مالیات تکلیفی نیز باید اقدام کنند اما تفاوت مالیات تکلیفی با مالیات عملکرد را ندانید و اینطور فکر کنید که یکی هستند. در صورتی که اصلاً اینگونه نیست و از لحاظ ماهیتی با هم تفاوت بسیار زیادی دارند.

در مالیات تکلیفی کلیه افراد و مجموعه‌های تجاری مکلف به پرداخت آن هستند و به همین خاطر تکلیفی نام گرفته است. دارای انواع مختلفی چون مالیات بر حقوق، بر ملک و مواردی از این دست است که غیر مستقیم از درآمد فرد کسر می‌شود. در صورتی که مالیات عملکرد به سود خالص مجموعه‌ها و اشخاص حقیقی شاغل در تجارت خاص تعلق می‌گیرد که کسب و کار سودآوری داشته باشند و مستقیماً باید پرداخت شود.

نحوه محاسبه مالیات بر عملکرد چگونه است؟

نحوه محاسبه مالیات بر عملکرد چگونه است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مالیات عملکرد اشخاص حقوقی و حقیقی به سود آنها در یک دوره مالی مشخص بستگی دارد. برای همین مرحله باید مقدار دقیق آن مشخص شود تا برای پرداخت اقدام کنید. برای محاسبه این نوع مالیات باید ابتدا میزان سود و زیان مجموعه یا کسب و کاری شخصی، معلوم شود. 

همانطور که اشاره شد، اگر با کم کردن هزینه‌ها از درآمد عدد باقی مانده مثبت و نشان دهنده سودآور بودن کسب و کاری بود، مالک کسب و کار موظف است تا 25 درصد مبلغ از این سود خالص را برای مالیات بر درآمد پرداخت کند. کاملاً مشخص است که در صورت زیان ده بودن این مالیات به مجموعه‌ای تعلق نمی‌گیرد،  زیرا سود و درآمدی در یک دوره مالی کسب نشده است. برای پرداخت هم نیاز به اظهارنامه مالیاتی است که در ادامه در روند دریافت و ارسال آن توضیح خواهیم داد.

ابزارهای لازم برای محاسبه مالیات تکلیفی

از آنجایی که اغلب مجموعه‌های تجاری موظف به پرداخت این نوع مالیات هستند، نیاز به محاسبه دقیق آن خواهد بود. برای محاسبه در قدم اول به ثبت دقیق موارد ذکر شده، یعنی درآمد و هزینه در دفاتر مالی نیاز خواهد بود. این کار بدون یک تیم حسابداری قوی امکان پذیر نیست. افرادی که آموزش لازم و تجربه کافی را زمینه مالیات عملکرد داشته باشند تا از میزان خطا کاسته شود.

اما فقط برخورداری از نیروی انسانی باتجربه کافی نیست. خوشبختانه به پیشرفت علوم رایانه، تحولات زیادی در زمینه حسابداری نوین نیز شکل گرفته است و نرم افزارهای متعددی برای این کار در دسترس هستند. یکی از بهترین برنامه‌های موجود در این زمینه، نرم افزار حسابداری شرکتی مجموعه محک است که در محاسبه دقیق سود خالص و ثبت درآمد و هزینه‌ها به شما بسیار کمک خواهد کرد.

 اظهارنامه مالیات عملکرد چیست؟

اظهارنامه مالیات بر عملکرد به فرمی گفته می‌شود که کسب و کارها و مجموعه‌های تجاری علاوه بر اطلاعات هویتی و مکانی مربوط به تجارت خود، موارد دیگری را هم در آن درج کرده و به سازمان مالیات تسلیم می‌کنند.

مواردی مهمی که در این اظهارنامه مالیاتی ذکر می‌شود عبارتند از: هزینه‌ها، درآمدها، دارایی‌های منقول و غیرمنقول، بدهی‌ها، میزان سرمایه، معافیت‌ها، درآمدهای مشمول مالیات، بخشودگی‌های مالیاتی و موارد از این دست.

کلیه اشخاص حقیقی که دارای کسب و کار به شکل مشارکتی و فردی هستند، باید اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقوقی را طبق ماده ۹۵ و ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم تهیه و ارسال نمایند. همچنین بر اساس ماده ۱۱۰ قانون مالیات های مستقیم، تمامی اشخاص حقوقی که شرکتی را ثبت کرده و مجوزهای لازم برای فعالیت را از مراجع ذی صلاح دریافت کرده‌اند، باید اظهارنامه مالیاتی عملکرد را تهیه کرده و با سازمان امور مالیاتی تحویل بدهند.

تمامی مودیان مالیاتی، برای تهیه اظهارنامه مالیات‌های عملکردی باید به وب سایت طرح جامع مالیاتی مراجعه کنند. برای این کار کافیست که به آدرس اینترنتی www.tax.gov.ir رفته و از بخش اظهارنامه‌های مالیاتی، آن نوع اظهارنامه‌ای را که می‌خواهید چه عملکردی، تکلیفی و … را دانلود کنید.

اطلاعات  مورد نیاز برای تهیه و ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد

بعد از آنکه از سایت طرح جامع مالیاتی، فرم مربوطه را دانلود کردید، برای تکمیل آن و ارسال به سازمان امور مالیاتی به اطلاعات زیر نیاز خواهید داشت:

• میزان مبلغ  و درآمد حاصل از فروش داخلی و خارجی
• ترازنامه اشخاص حقوقی و حقیقی
• صورت سود و زیان
• ارائه گردش حساب مربوط به مواد اولیه، کالاهای تولید شده، کالای بازرگانی و البته سایر کالاها
• صورت مربوط به بهای تمام شده کالای تولید شده و فروخته شده در شرکت‌های تولیدی و بازرگانی
• صورت مربوط به  قراردادها، درآمدهای حاصل از پیمانکاری و مبلغ تمام شده هر پروژه برای شرکت‌های پیمانکاری
• میزان مانده سود و زیان دوره قبل
• صورت مربوط به گردش حساب تعدیلات سنواتی
• شماره ثبت هر کدام از دفاتر قانونی که مواردی چون درآمد و هزینه در آنها ثبت شده
• صورتی از میزان مبالغ پرداخت شده برای مالیات‌های قبلی
• شماره کارت بازرگانی و مجوزهای دریافتی برای فعالیت
• کلیه اطلاعات مربوط به ملک استیجاری که مودی استفاده می‌کند
• اطلاعات دقیق مربوط به میزان فروش در سال قبل و میزان افزایش فروش در سال جاری

مراحل تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد

بعد از تکمیل مدارک مربوط و پر کردن فرمی که دانلود کرده بودید، باید برای ارسال آن اقدام نمایید. برای این امر ابتدا شما به عنوان یک مودی مالیات عملکرد، باید در www.tax.gov.ir  ثبت نام کنید. اطلاعاتی که شما برای ثبت نام درج کرده‌اید، بررسی شده و در صورتی که تأیید شود برای شما پرونده تشکیل خواهد شد. از آن زمان به بعد شما رسماً به عنوان یک مودی مالیاتی شناخته خواهید شد.

پس از طی کردن این مراحل به شما یک نام کاربری و رمز عبور داده خواهد شد که با کمک آنها وارد حساب کاربری خود خواهید شد و می‌توانید برای ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد و یا انجام دیگرعملکردهای مالیاتی خود از آن استفاده کنید. از آنجایی هم که اغلب رسیدگی به اظهارنامه‌ها از تیرماه آغاز می‌شود شما موظف هستید تا روز 31 خرداد هر سال، اظهارنامه خود را از طریق حساب کاربری خود ارسال نمایید و نسبت به پرداخت مالیات عملکرد خود اقدام کنید.

تنها نکته‌ای که باید در مورد زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد باید گفت، این است که طبق قانون و در صورتی که از لحاظ اطلاعات و محاسبات اشتباهی رخ دهد؛ مودیان مهلت دارند تا یک ماه پس از تسلیم آن به سازمان امور مالیاتی برای رفع هرگونه ایراد اقدام کرده و مجدداً آن را ارسال کنند.

پیامدهای عدم ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی

مودیان مالیاتی اعم از شرکت‌ها، کسب و کارها، مجموعه‌های تجاری و یا اشخاص حقیقی در هر شرایطی موظف به ارسال این نوع اظهارنامه هستند. اگر تا تاریخی که گفته شد، یعنی 31 خرداد هر سال، برای این کار اقدام نکنند؛ این امر علاوه بر جرایم نقدی، تبعات قانونی نیز برای اشخاص حقیقی و حقوقی به همراه خواهد داشت.

 این جریمه نقدی برابر با ۳۰% نسبت به مالیات متعلقه و غیر قابل بخشش است. از طرف دیگر هم اگر برای فرار از مالیات عملکرد سه سال پشت سر هم این کار تکرار شود، در کنار پرداخت جریمه سنگین نقدی، کلیه معافیت ها و بخشودگی‌های مالیاتی قانونی که در طی این سه سال بوده به مودی تعلق نخواهد گرفت و مالیات با احتساب این موارد از این نوع مودیان گرفته خواهد شد.همچنین بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، کلیه فعالان اقتصادی که برای دریافت پول از مشتریان و یا کسب درآمد از دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنند، باید برای دریافت کد مالیاتی اقدام کنند و مالیات بپردازند.

مزایای تهیه و ارسال اظهارنامه مالیات بر عملکرد

شاید با توجه به مدارک و اطلاعات لازم و نحوه محاسبه مالیات عملکرد، به نظر برسد که این کار بسیار زمان‌بر خواهد بود به ویژه برای تیم حسابداری و به همین دلیل تمایل به انجام آن کمتر شود. اما فراموش نکنید که با استفاده از نرم افزارهای مناسب این کار راحت خواهد شد و نیازی به صرف انرژی و زمان زیاد هم نیست.

علاوه بر این، شما با تهیه و ارسال این نوع اظهارنامه مالیاتی از مزایای آن نیز بهره‌مند خواهید شد. شاید سوال شود که چه مزایایی؟ در پاسخ به این سوال باید گفت طبق قانون مودیان که سه سال پی در پی اظهارنامه خود را به درستی پر کرده و همراه با مدارک به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. در صورتی که صحت اطلاعات نیز تأیید شود، به عنوان مودی خوش حساب شناخته خواهند شد. به همین خاطر هم به این مودیان به میزان  ۵ درصد بخشودگی مالیاتی نسبت به مالیاتهای پرداخت شده در ۳ سال، جایزه خوش حسابی تعلق خواهد گرفت.

سخن پایانی

با توجه به تمام نکاتی که در مورد نحوه محاسبه، عواقب عدم ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد اشخاص حقوقی و حقیقی گفته شد، لازم است نهایت دقت و وسواس برای محاسبه و ارسال آن انجام داد تا یکی از مودیان مالی خوش حساب به شمار بیایید و از بخشودگی‌های مالیاتی بهره‌مند شوید. بدون شک برای انجام درست این کار هم باید ابزار مفید و کارآمدی را در اختیار داشته باشید.

در صورتی که انتخاب شما برای محاسبه مالیات عملکرد نرم افزار شرکتی مجموعه محک است و به راهنمایی‌های بیشتری در این زمینه نیاز دارید، کارشناسان صورت چت آنلاین و تلفنی در خدمت شما عزیزان هستند تا راهنمایی‌های لازم را به شما ارائه دهند.