مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟ | مشمولین مالیات بر درآمد مشاغل

مالیات بر درآمد مشاغل، بخشی از درآمدهای هر مجموعه و کسب‌وکاری است که برای آبادانی کشور با عنوان مالیات پرداخت می‌شود. یکی از انواع مالیات که در تمام جهان تقریبا مفهوم مشترکی دارد، مالیات بر درآمد است. مالیات بر درآمد انواع مختلفی دارد که در مقاله انواع مالیات بر درآمد به تفصیل درباره آنها صحبت شده است؛ یکی از انواع این مالیات، مالیات بر درآمد مشاغل است. مفهوم مالیات بر درآمد مشاغل، مشمولین این مالیات و گروه معاف از مالیات بر درآمد مشاغل، در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک بررسی شده است.

فهرست مطالب

مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟

مالیات بر درآمد مشاغل یکی از مهم‌ترین انواع مالیات برای اشخاص حقیقی است؛ به همین خاطر با عنوان مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی هم به چشم می‌خورد. البته، قبل از توضیح درباره مالیات بر درآمد مشاغل در ابتدا باید به مفهوم مالیات بر درآمد یا همان Income Tax اشاره کرد. این نوع مالیات توسط دولت بر درآمد مالی همه افراد و اشخاص حقیقی صاحب شغل اعمال شده و در حوزه قوانین حسابرسی قرار می‌گیرد و طبق قانون، درصد مشخصی از درآمدهای هر کسب‌وکاری به دولت اختصاص پیدا می‌کند. البته برای اینکه مشخص شود آیا یک شغل مشمول این قانون می‌شود یا خیر، باید گزارش‌های مالی چون ترازنامه، درآمد و مواردی از این قبیل به سازمان مالیات در قالب اظهارنامه گزارش شود.

مالیات بر درآمد دارای انواع مختلفی است: از جمله مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی و مالیات بر درآمد حقوق. البته نوع دیگری به نام مالیات بر درآمد مشاغل وجود دارد. طبق تعریف ماده 93 قانون مالیات‌های مستقیم: «درآمدی که شخص حقيقی از طريق اشتغال به ‌مشاغل يا به عناوين ديگر غير از موارد مذکور در ساير فصل‌های اين ‌قانون در ايران تحصيل کند پس از کسر معافيت‌های مقرر در اين قانون ‌مشمول ماليات بر درآمد مشاغل می‌باشد.» اگر جزو مشمولین مالیات بر درآمد مشاغل هستید، بهتر است در تنظیم اسناد مالی نهایت دقت را به خرج دهید؛ زیرا که ممکن است گزارش مالی شما درآمد بیش‌تری را نشان دهد و از این رو، مشمول پرداخت درصد بیشتری از مالیات خواهید شد؛ بنابراین در این مسیر بهتر است از نرم افزارهای به‌روزی مانند نرم افزار حسابداری شرکتی استفاده کنید تا اسناد مالی شما به صورت دقیق و بدون اشتباه باشد. در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

آیا شغل شما مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است؟

تمامی اشخاص حقیقی که دارای کسب‌وکار هستند مشمول پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل خواهند بود. البته بعضی از گروه‌های شغلی از پرداخت مالیات مشاغل معاف هستند که در ادامه مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد. سازمان امور مالیاتی کشور، اشخاص حقیقی صاحب مشاغل را به سه گروه تقسیم کرده است:

گروه‌ (الف)

طبق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم: «صاحبان مشاغلی که به موجب اين قانون مکلف به ثبت فعاليت‌های شغلی خود در دفاتر روزنامه و کل موضوع قانون تجارت هستند و بايد دفاتر ‌و اسناد و مدارک مربوط را با رعايت اصول و موازين و استانداردهای پذيرفته شده حسابداری نگاهداری کنند.» جزو گروه الف قرار می‌گیرند؛ البته قابل ذکر است که معیار گروه‌بندی مشاغل، درآمدی است که در اظهارنامه سال قبل ابراز کرده‌اند؛ مشاغلی که در این گروه قرار می‌گیرند عبارتند از:

• دارندگان کارت بازرگانی و کليه واردکنندگان و صادرکنندگان.
• صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای توليدی که براي آنها جواز تأسيس و پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه ذيربط صادر شده يا می‌شود.
• بهره‌برداران معادن.
• صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مديريتی، مشاوره‌ای، انفورماتيک، رايانه‌ای اعم از سخت افزاری و نرم افزاری و طراحی سيستم
• صاحبان مراکز آموزشی و پرورشی، آموزشگاه‌های آزاد، مدارس غير انتفاعی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی.
• صاحبان بيمارستان‌ها، زايشگاه‌ها، آسايشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و خانه‌های سالمندان.
• صاحبان متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر.
• بنکداران ، عمده‌فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمايندگان توزيع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها.
• نمايندگان مؤسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی.
• صاحبان مؤسسات حمل‌و‌نقل موتوری، زمينی، دريايی و هوايی اعم از مسافری و يا باربری.
• صاحبان موسسات مهندسی و مهندسی مشاور.
• صاحبان مؤسسات تبليغاتی و بازاريابی

هر کدام از این موارد به صورت جدا و با بررسی زیر دسته‌های هر کدام بررسی شده است تا بهتر بدانید که کسب‌وکار شما در کدام دسته قرار می‌گیرد و این نوع مالیات به چه صورت به شما تعلق خواهد گرفت.

تکالیف گروه الف برای پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل

گروه الف موظف است با ارائه ترازنامه و صورت سود و زیان به سازمان امور مالیاتی کشور، جهت پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل اقدام کند. هر یک از اعضای اتحادیه‌های صنفی نیاز است تمامی فعالیت‌های معاملاتی، محاسباتی، مالی و پولی کسب‌وکار خود را در دفتر روزنامه و کل ثبت کنند.  این دفاتر بعد از پایان سال مالی و تا تیر ماه، همراه با اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل و صورت‌های مالی تسلیم اداره مالیات می‌شود.

چه نوع مشاغلی در گروه (ب) مالیات بر درآمد مشاغل قرار می‌گیرند؟

مطابق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم: «صاحبان مشاغلی که بر حسب این قانون مکلف به ثبت فعالیت‌های شغلی خود در دفاتر درآمد و هزینه می‌باشند. نمونه‌های دفاتر مذکور توسط‌ سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌گردد و در دسترس قرار می‌گیرد.» این مشاغل که در ادامه نام آنها ذکر شده باید کلیه فعالیت‌های مالی خود را در دفاتر ثبت کرده و بعد از پایان سال مالی، درآمد خود را شناسایی کرده و به همراه اظهارنامه مالیاتی به اداره مالیات تسلیم کنند. مشاغل گروه (ب) عبارتند از:

• صاحبان کارگاه‌های صنعتی.
• صاحبان مشاغل ساختمانی، تأسیسات فنی و صنعتی، نقشه کشی، نقشه برداری، محاسبات فنی و نظارت.
• چاپخانه داران، لیتو گراف‌ها، صحاف‌ها، ارائه دهندگان خدمات چاپ و گرافیست‌ها.
• صاحبان مراکز ارتباطات رایانه ای.
• وکلا، کارشناسان و مترجمان رسمی دادگستری، مشاوران حقوقی، اعضای سازمان‌های نظام مهندسی و حسابداران رسمی.
• محققان، پژوهش­گران و کارشناسان آزاد که به تهیه و ارائه طرح‌­های تحقیقاتی اشتغال دارند.
• دلالان، حق العمل کاران و کارگزاران.
• صاحبان مراکز فرهنگی – هنری، فرهنگسراها، کانون های حرفه ای و انجمن های صنفی تخصصی.
• صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان های تفریحی و ورزشی.
• صاحبان مشاغل فیلم برداری، دوبلاژ، مونتاژ و سایر خدمات سینمایی.
• پزشکان و دندانپزشکان که دارای مطب هستند و دامپزشکان که به حرفه دامپزشکی اشتغال دارند.
• صاحبان آزمایشگاه‌­ها، رادیو لوژی‌­ها، فیزیو تراپی‌ها، سونوگرافی­‌ها، الکترو انسفالوگرافی‌ها، سی تی اسکن­‌ها، سالن­‌های زیبایی و دیگر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی طبی و غیر طبی.
• صاحبان میهمان سراها، میهمان پذیرها و مسافر خانه­‌ها.
• صاحبان تالارهای پذیرایی، رستوران­‌ها ، تهیه کنندگان غذاهای آماده، ارائه دهندگان خدمات پذیرایی و کرایه دهندگان ظروف.
• صاحبان دفاتر اسناد رسمی.
• صاحبان تعمیرگاه های مجاز و اتو سرویس‌ها.
• صاحبان نمایشگاه ها و فروشگاه های اتومبیل و بنگاه های معاملات املاک و آژانس های کرایه اتومبیل.
• سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر.
• عاملان فروش و فروشندگان آهن آلات.

تکالیف گروه ب برای پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل

مودیانی که در گروه ب مالیات بر درآمد مشاغل قرار دارند، نیاز است صورت درآمد، هزینه ماهانه، اسناد درآمدی از جمله فروش کالا یا ارائه خدمات دیگر و هزینه سالیانه مودیان را تنظیم کرده و اسناد خرید کالا و هزینه را نگهداری کنند.

چه نوع مشاغلی در گروه (ج) مالیات بر درآمد قرار می‌گیرند؟

طبق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم: «صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات بندهای (‌الف) و (ب) فوق نیستند مکلف‌­اند صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه خود را طبق ضوابط و ‌نمونه‌های تعیین شده از طرف سازمان امور مالیاتی کشور نگاهداری کنند.» مشاغلی که در گروه الف و ب قرار نگیرد جزو گروه ج قرار گرفته و نیازی به تنظیم دفتر ندارند. مشاغل گروه ج کافی است یک خلاصه وضعیت به اداره مالیات برای تعیین مالیات بر درآمد مشاغل ارائه دهند. از جمله مشاغلی که در این گروه قرار دارند شامل کلیه خواروباری‌ها، لباس‌فروشی، صنف پارچه فروشی، عکاسی، خیاطی‌ها، شیرینی‌فروشی و قنادی‌ها و مواردی از این قبیل خواهد شد. خلاصه وضعیت این گروه شامل اطلاعاتی از جمله فروش کالا و جمع درآمد است و به موارد دیگر نیازی نیست.

معافیت مالیات بر درآمد مشاغل

یکی از مسائل مهمی که در مورد مالیات بر درآمد مطرح می‌شود این است که آیا معافیت مالیاتی وجود دارد یا خیر؟ در مورد گروه‌های ذکر شده، چنانچه فرد با خوش حسابی، حسن نیت خود را در پرداخت مالیات ثابت کند طبق قوانین و با توجه به درآمد، میزان مشخصی بخشودگی به افراد حقیقی و حقوقی تعلق می‌گیرد. با این وجود، دارندگان مشاغل به کلی معاف از پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل هستند و طبق قانون برای حمایت از آنها و رشد اقتصادی کشور هیچ مبلغی از آنها دریافت نمی‌شود.

مهلت پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل

سوال مهم دیگری که برای اشخاص حقیقی در مورد مالیات بر درآمد مشاغل مطرح می‌شود، مهلت پرداخت آن است؛ باید گفت که طبق قانون تا پایان خرداد ماه برای پرداخت آن زمان تعیین شده است. البته طبق قانون اگر شغلی با دلایل موجه قادر به پرداخت یک‌باره آن نباشد؛ می‌تواند مالیات خود را طی 4 قسط از پایان خردادماه تا پایان شهریور ماه به اداره مالیات تسلیم کند.

همچنین، در صورت وجود هرگونه مشکلی برای پیگیری اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل می‌توانید به حوزه مالیاتی مربوطه، بخش امور مؤدیان مراجعه کرده و کلیه موارد مربوط به اظهارنامه مالیاتی، میزان مالیات، قسط‌بندی و پرداخت را از این بخش جویا شوید. کارشناسان این بخش با توجه به قوانین مربوطه اطلاعات دقیق را در این زمینه به شما ارائه خواهد داد.

ملزومات برآورد و پرداخت مالیات بر درآمد مشاغل

از آنجایی که مالیات بر درآمد یکی از بخش‌های مهم مالیات تکلیفی به شمار می‌رود و مشاغل موظف به پرداخت آن هستند، به همین علت مشاغل و اصناف مختلف ملزم به دقت در تنظیم اسناد مربوط به آن هستند. همچنین با توجه به اینکه اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه و سود سالیانه در این گونه اسناد به ثبت می‌رسد، علاوه بر یک تیم حسابداری یا یک حسابدار کار کشته و آشنا به قوانین، نرم افزار حسابداری شرکتی که این اطلاعات به صورت دقیق در آن درج شده باشد، کار استخراج صورت‌های مالی و تنظیم اظهارنامه را راحت‌تر کرده و امکان خطا در آن را هم تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

در نهایت باید گفت که پرداخت مالیات برای ارائه خدمات عمومی و فراهم کردن بسترهای توسعه در هر کشوری جز ضروریات است. مالیات بر درآمد مشاغل در ایران نیز در همین راستا گرفته می‌شود و به نوعی سرمایه‌گذاری برای نسل‌های بعدی است تا خدمات عمومی و رفاهی درخوری برای آنها فراهم شود. در هر کسب و کاری که هستید با پرداخت به موقع هر نوع مالیاتی اعم از مالیات‌های که برای درآمد مشاغل  وضع می‌شود می‌توانید قدم بزرگی در آبادانی و توسعه جامعه بردارید.