حسابداری مدیریت را باید یکی از زیر شاخه های حسابداری دانست. یکی از ابزار‌های مهم مدیریتی در حسابداری، حسابداری مدیریت (Accounting Management) می باشد که به مدیران در جهت بهبود عملکرد سازمان کمک های فراوانی می کند. دراین مقاله سعی داریم به زوایای مختلف موضوع حسابداری مدیریت بپردازیم تا شما بیش از پیش با این مفهوم مهم مدیریتی آشنا شوید. پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
حسابداری مدیریت چیست؟
فرآیند شناسایی، ثبت، تجزیه تحلیل و ارائه اطلاعات کافی به‌منظور مدیریت داخلی برای برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و کنترل از جمله نقش های حسابداری مدیریت محسوب می‌شود.
موارد مرتبط با شناسایی، ثبت و غیره که در ادامه در قالب نقش‌ها توضیح خواهیم داد، به‌طورکلی به شکل گزارش به مدیران تجارت جاری داده می‌شوند.
برخلاف حسابداری مالی که به ارائه خدمات به کاربران خارجی از جمله سرمایه‌گذاران، بستانکاران و غیره مربوط است، حسابداری مدیریتی ارائه اطلاعات مربوط به کاربران داخلی را بررسی می‌کند. اغلب شیوه‌های بررسی هزینه‌های شرکت، جریان‌های نقدی، بدهی‌ها و دارایی‌ها توسط حسابداری مدیریتی بررسی می‌شود.
در کسب‌وکارهای کوچک نیز به‌منظور رعایت سوابق مربوط به بودجه‌بندی و اندازه‌گیری عملکرد، از یک عمل جداگانه به نام حسابداری مدیریتی استفاده می‌شود. این عمل در سطح کلان نقش‌های متفاوتی در دل خود دارد. ما در اینجا به بررسی نقش‌های مرتبط با حسابداری مدیریت خواهیم پرداخت.
نقش های حسابداری مدیریت
نفش‌های عملکردی مرتبط با حساب‌های مدیریتی و حسابداری، شامل موارد زیر می‌شود:
- برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی؛
- تصمیم‌گیری؛
- اندازه‌گیری میزان عملکرد؛
- تجزیه‌وتحلیل حاشیه؛
- تجزیه‌وتحلیل سربهسر یا تفکیکی؛
- تجزیه‌وتحلیل محدودیت؛
- هزینه‌یابی هدف؛
- ارزیابی موجودی کالا؛
- تجزیه‌وتحلیل روند؛
- تجزیه‌وتحلیل معامله؛
- تجزیه‌وتحلیل بودجه‌بندی سرمایه.
در ادامه به بررسی نقش های حسابداری مدیریت و توضیح هر کدام از نقش‌های ذکر شده خواهیم پرداخت.
برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی از جمله نقش های حسابداری مدیریت
مدیران از روش حسابداری مدیریتی برای برنامه‌ریزی نوع محصول برای فروش، مقدار فروش، قیمت برای بازپرداخت هزینه تولید محصول و کسب سود بهینه استفاده می‌کنند.
یکی از نقش های حسابداری مدیریت برنامه‌ریزی برای مدیریت چگونگی عملیات مالی است.
بسیار مهم است که عملکرد تجاری به‌صورت روان و جاری صورت پذیرد. بودجه‌بندی سرمایه و بررسی بودجه اصلی دو موضوع مهم در این زمینه است که بر میزان جریان عملکرد تأثیر خواهد گذاشت.
برای حسابداری مدیریتی و احقاق این مورد از نقش های حسابداری مدیریت لازم است که بودجه‌های هفتگی و ماهانه شامل انواع محصولات فروخته شده، سطح موجودی کالا و امتیازات لازم ثبت شود.
برای اطمینان از حفظ شغل و به‌منظور ایجاد موقعیت پوشش هزینه‌ها لازم است این نقش به دقت کامل رعایت شود.
تصمیم‌گیری برای بررس نقش های حسابداری مدیریت
تصمیم‌گیری به این معناست که مدیران اتخاذ پروژه‌های خاص را بر عهده بگیرند یا خیر.
برای برآورد مزایای فرصت‌های مختلف و تصمیم‌گیری به‌منظور انتخاب پروژه‌ها، به اطلاعات حسابداری احتیاج است.
مدیران اغلب از تکنیک‌های مربوط به هزینه‌یابی برای احقاق نقش تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند.
اندازه‌گیری میزان عملکرد
مدیران برای ارزیابی عملکرد کسب‌وکار باید نتایج واقعی عملیات را با ارقام بودجه‌بندی مقایسه کنند. روش‌های حسابداری مدیریتی مانند بررسی هزینه‌های استاندارد برای ارزیابی عملکرد خاص استفاده می‌شود.
در نقش های حسابداری مدیریت، اندازه‌گیری میزان عملکرد معیاری است که پیش‌بینی‌های انجام‌شده در مراحل برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی را مقایسه می‌کند. این موضوع فقط به‌عنوان سنجش عملکرد، به کسب‌وکار یا شرکت کمک نمی‌کند بلکه این معیار مهم در ایجاد مقایسه عملکرد شرکت با عملکرد رقبا در بازار بسیار مهم و مؤثر است.
تجزیه‌وتحلیل حاشیه
تعیین میزان سود یا جریان وجوه موجود در یک تجارت دررابطه‌با یک محصول خاص، خط تولید، شناخت مشتری، فروشگاه با منطقه فروش مرتبط با تجزیه‌وتحلیل حاشیه در نقش های حسابداری مدیریت تعریف می‌شود.
تجزیه‌وتحلیل سربهسر
یکی از نقش های management accounting که بسیار مهم است، مرتبط به تحلیل‌های تفکیک شده یا سربهسر است.
محاسبه ترکیبی مواردی چون حاشیه سهم و حجم واحدی که در یک کسب‌وکار یا تجارت از بین می‌رود، بر عهده این نقش مهم است.
محاسبات مرتبط به حاشیه برای تعیین قیمت محصولات و ارائه مفید خدمات انجام می‌شوند.
تجزیه‌وتحلیل محدودیت
درک اینکه نقطه عطف اصلی یک شرکت یا جریان تجاری در چیست، به موضوع تجزیه‌وتحلیل محدودیت‌ها مرتبط است. این خود یکی دیگر از نقش های حسابداری مدیریت است.
در این مورد از نقش های management accounting بررسی اینکه نقاط عطف چگونه بر توانایی کسب‌وکار برای دستیابی به درآمد بیشتر تأثیر می‌گذارد، امر بسیار مهمی تلقی می‌شود. این نقش برای رسیدن به هزینه امری ضروری و لازم از سوی حسابدار مدیریتی است.
هزینه‌یابی هدف
کمک به طراحی و ایجاد محصولات جدید با جمع‌آوری هزینه‌هایی برای طرح‌های جدید، مقایسه محصولات با سطح هزینه‌های هدف و گزارش این اطلاعات به مدیریت، بر عهده این بخش از نقش حسابدار مدیریتی است.
ارزیابی موجودی کالا
تعیین هزینه‌های مستقیم، هزینه کالا‌های فروخته شده و بررسی موجودی کالا، موضوعی است که یکی از نقش های حسابداری مدیریت است.
علاوه بر موارد مذکور در این نقش، تقسیم هزینه‌های سربار و اضافی برای محصولات یا اقلام ثبت شده از موارد مهمی است که باید توسط شخص حسابدار رعایت شود.
تجزیه‌وتحلیل روند
بررسی روند جاری هزینه‌های مختلف انجام‌شده به‌منظور شناخت و بررسی اختلافات غیرمعمول در الگوهای طولانی‌مدت و گزارش دلایل تغییرات و اختلافات به مدیریت در نقش های حسابداری مدیریت نهفته است.
این موضوع یکی از مهم‌ترین نقش های حسابداری مدیریت است که پیش‌نیازی برای تجزیه‌وتحلیل معامله محسوب می‌شود.
تجزیه‌وتحلیل معامله
پس از مشاهده ضریب تغییرات از طریق تجزیه‌وتحلیل، حسابدار ممکن است در اطلاعات زیرین غرق شود. به سبب این غوطه‌وری، بررسی معاملات فردی شکل می‌گیرد. بررسی جزئی در لایه‌های زیرین باعث ایجاد و بررسی دقیق ضریب تغییرات می‌شود.
پس از بررسی‌های مذکور توسط حسابدار، وی موظف است اطلاعات را در قالب یک گزارش کامل به مدیریت تحویل دهد.
تجزیه‌وتحلیل بودجه‌بندی سرمایه
بررسی پیشنهادات برای دستیابی به دارایی‌های ثابت، هم به‌منظور تعیین نیاز این دارایی‌ها و هم برای ایجاد شکل مالی مناسب امری لازم است. ایجاد توجه به سمت فرصت‌های سودآور از جمله اعمال مرتبط با نقش های management accounting است.
حسابداری مدیریت ؛ زیر شاخه ای مهم از رشته حسابداری
باتوجه‌به طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های تحقیق و تجزیه‌وتحلیل، باید گفت که حسابداری مدیریتی در یک نقش مشاوره‌ای عمل می‌کند. نقش های حسابداری مدیریت به مدیران نسبت به مسائل قریب‌الوقوع هشدار می‌دهد.
نقش های management accounting نوعی دیگر از حسابداری است که مسائل مربوط به ثبت مناسبات و معاملات حسابداری را انجام می‌دهد.
هدف از وجود نقش‌های گسترده این است که چارچوب‌های قابل اجرا و منطبق با هدف اصلی شرکت تحقق یابد.
باید به این صورت اشاره کرد که خروجی اصلی حسابداری مالی، نمونه‌ها و گزارشاتی است که برای ایجاد برنامه‌ریزی و اطلاع از وضع فعلی مالی شرکت، به مدیریت ابلاغ می‌شود.
در صورت نادرست یا ناکافی بودن اطلاعات حسابداری، ممکن است مدیریت هنگام انتخاب استراتژی‌های بلندمدت دچار خطا و درگیری با مسائل بیراهه شود.
در مجموع حساب‌های دقیق و مرتبط با نقش های management accounting به مدیریت و تصمیم‌گیری زیرکانه توسط رهبران شرکت کمک خواهد کرد.
