حقوق از کار افتادگی به نوعی حمایت از کارمندان و کارگران محسوب می شود. سازمان تأمین اجتماعی تمامی بیمه شدگان تحت پوشش خود را بدون توجه به میزان سابقه پرداخت حق بیمه درمقابل حوادث ناشی از کار مورد حمایت قرار داده و به آنها مستمری پرداخت می کند. در این مقاله به موضوعات مهمی که معمولا در این زمینه مطرح می شوند از جمله : شرایط برقراری مستمری از کارافتادگی و حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی کار خواهیم پرداخت. تا انتهای این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
از کارافتادگی یعنی چه؟
به طور کلی می‌توان اینگونه تعریفی ارائه کرد که از کار افتادگی یک تعهد قانونی است و براساس آن افراد می‌توانند بر حسب علت ( بیماری یا حادثه ) و درصد از کارافتادگی (کلی، جزئی، غرامت نقص عضو) یک نوع مستمری دریافت نمایند. موضوع از کارافتادگی در قانون اساسی هم مورد اشاره بوده و در اصل 29 این قانون به طور مشخص به آن پرداخته شده است. اصل 29 قانون اساسی به صورت کلی به بعضی از حقوق شهروندان در بحث تامین اجتماعی اشاره کرده که یکی از آنها از کار افتادگی است. متن صریح اصل 29 قانون اساسی از این قرار است: حق تامین اجتماعی برای همه افراد کشور وجود دارد. این حق شامل بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره است. دولت باید با رعایت قوانین، از محل درآمدهای عمومی و مشارکت مردم، خدمات و حمایت مالی مربوط به تامین اجتماعی را برای هر یک از افراد کشور فراهم کند.
عوامل از کارافتادگی کدام است؟
از کارافتادگی به دلیل وجود دو عامل مهم رخ می دهد. یکی از این عوامل کهولت سن کارگران است. وقتی سن کارگر بالا می‌رود بطور حتم توان کاری او بسیار کاهش پیدا خواهد کرد و دیگر قادر نخواهد بود مانند سابق کار خود را به بهترین شکل انجام دهد. عامل دیگری که باعث بروز از کارافتادگی افراد می‌شود بروز بیماری است. ممکن است در حین انجام کار، کارگر دچار آسیب شده یا به بیماری مبتلا گردد. حال اگر هر کدام از این عوامل باعث از کارافتادگی او شوند، مطابق قانون قادر است از خدمات بیمه بهره مند شود. یعنی دیگر نیازی ندارد که کارگر منتظر شود تا به سن بازنشستگی برسد. او قادر است از زمان از کارافتادگی خود تا پایان عمر، حقوق مستمری از کارافتادگی از صندوق بیمه دریافت نماید.
تفاوت بازنشستگی و از کارافتادگی چیست؟
بازنشستگی به معنای پایان رساندن کار به طور داوطلبانه پس از رسیدن به سن و سابقه خدمت مشخص است. در این حالت، فرد مستمری ماهانه از صندوق بازنشستگی دریافت می‌کند. سن و سابقه خدمت لازم برای بازنشستگی در قوانین مختلف متفاوت است. افراد بازنشسته می‌توانند به کار خود ادامه دهند، اما مشمول محدودیت‌هایی می‌شوند.
از کارافتادگی به معنای از دست دادن توانایی کار به دلیل بیماری یا حادثه است. در این حالت، فرد مستمری از سازمان تأمین اجتماعی یا صندوق بازنشستگی دریافت می‌کند. میزان مستمری از کارافتادگی به نوع و شدت از کارافتادگی بستگی دارد. افراد از کار افتاده می‌توانند در صورت تمایل و توانایی، به کار خود ادامه دهند.
انواع از کارافتادگی کدام است ؟
حالا که با تعریف و مستمری از کارافتادگی آشنا شده اید، در ادامه این قسمت به انواع از کارافتادگی اشاره خواهیم داشت و هر یک را بصورت جداگانه بررسی خواهیم نمود :
از کارافتادگی کلی
این نوع از کارافتادگی حالتی است که فرد بیمه شده 66 درصد یا بیشتر از قدرت کار خود را از دست می دهد. این حالت بالاترین درجه از کار افتادگی محسوب شده و درصد کمی از متقاضیان در این حالت قرار دارند. برای این دسته از افراد تفاوت از کارافتادگی با بازنشستگی بی معنی بوده و معمولا به اجبار دریافت مستمری بازنشستگی را انتخاب می‌نمایند.
ماده 72 این قانون در خصوص حقوق از کارافتادگی این افراد اعلام می‌کند که میزان مستمری آنها عبارت است از یک سی ام مزد یا حقوق متوسط بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه به شرط اینکه این مبلغ از 50 درصد حقوق ماهانه وی کمتر و از صد درصد آن بیشتر نشود. چنانچه این افراد دارای همسر، فرزند بوده یا افراد تحت تکفل داشته باشند، مستمری از کارافتادگی آنها بر حسب مورد مقداری افزایش پیدا خواهد کرد. این افزایش شامل 15 درصد مستمری استحقاقی برای همسر، 10 درصد برای هر فرزند و 10 درصد برای هر فرد تحت تکفل است. همچنین، این افراد می‌توانند از کمک مشروط به میزان 15 درصد مستمری استحقاقی بهره‌مند شوند. جمع مستمری و کمک مشروط نباید از 75 درصد حقوق ماهانه بیمه شده بیشتر شود.
از کارافتادگی جزئی
از کارافتادگی جزئی درصدی پایین‌تر از حالت قبلی محسوب می‌شود. این نوع از کارافتادگی در بند ب ماده ۷۰ قانون تأمین اجتماعی اینگونه تبیین شده: هرگاه قدرت کار شخص بیمه شده بین ۳۳ تا ۶۶ درصد کاهش پیدا کند و به علت حادثه ناشی از کار باشد، با از کارافتادگی جزئی مواجه هستیم و فرد بیمه شده قادر است برای دریافت مستمری و حقوق از کارافتادگی اقدامات لازم را مبذول نماید.
غرامت نقص مقطوع
اگر قدرت کار شخص بیمه شده به دلیل حادثه ناشی از کار، به مقدار ۱۰ تا ۳۳ درصد کاهش پیدا کرده باشد، فرد قادر است از غرامت نقص مقطوع استفاده نماید که معمولا میزان آن از دو حالت قبلی کمتر است.
شرایط برقراری حقوق و مستمری از کارافتادگی چیست ؟
چنانچه بیمه شده‌ای بر اثر حوادث غیرناشی از کار یا بیماری عادی، آسیب دیده و توانایی خود را بنا به رای و نظر کمیسیون‌های پزشکی به صورت کامل از دست بدهد در چهارچوب قانون یا احراز شرایط قانونی مورد حمایت قرار خواهد گرفت.
حقوق از کارافتادگی کلی غیرناشی از کار تنها به بیمه شده ای تعلق خواهد گرفت که ظرف ١٠ سال قبل از وقوع حادثه غیرناشی از کار یا شروع بیماری منجر به از کار افتادگی کلی حداقل دارای یک سال سابقه پرداخت حق بیمه نزد سازمان تامین اجتماعی باشد و ظرف یک سال قبل از وقوع حادثه یا بیماری مورد بحث دارای حداقل ٩٠ روز سابقه پرداخت حق بیمه باشد؛ پس بیمه شدگانی که در برابر حوادث ناشی از کار دچار مشکل شده یا طبق نظر پزشک معالج غیرقابل علاج تشخیص داده شوند، پس از انجام خدمات توانبخشی و اعلام نتیجه توانبخشی یا اشتغال چنانچه طبق نظر کمیسیون‌های پزشکی مذکور در ماده ٩١ قانون تامین اجتماعی توانایی خود را کلاً یا بعضاً از دست بدهند، قادر خواهند بود از حقوق از کارافتادگی درصورت احراز شرایط قانونی بهره‌مند شوند.
حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی 1402
حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی 1402، به افرادی که دیگر نمی‌توانند کار کنند، پرداخت می‌شود. علت از کار افتادگی می‌تواند حادثه، بیماری یا کهولت سن باشد. این حقوق بر اساس سنوات بیمه و حقوق قبلی فرد محاسبه می‌شود. همچنین حداقل مبلغ آن بر اساس مصوبه دولت و شورای عالی کار تعیین می‌شود. این مبلغ در سال 1402 نباید از پنج میلیون و پانصد و هشتاد هزار تومان کمتر باشد.
نحوه محاسبه مستمری و حقوق از کار افتادگی چگونه است؟
محاسبه حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی به نوع آن (کلی یا جزئی) و همچنین دلیل آن (ناشی از کار یا غیرازکار) بستگی دارد.
در از کار افتادگی کلی ناشی از کار:
حقوق از کار افتادگی حاصل ضرب یک سی‌ام متوسط حقوق ماهانه شخص بیمه شده در سنوات پرداخت حق بیمه او خواهد بود.
این مبلغ نباید از صد درصد حقوق ماهانه او بیشتر و یا کمتر از نصف حقوق ماهیانه او باشد.
برای افراد تحت تکفل، در صورتی که مبلغ محاسبه شده از ۶۰ درصد دستمزد متوسط آنان کمتر باشد، ۱۰ درصد مستمری محاسبه‌شده هم به حقوق از کار افتادگی آنها اضافه می‌شود.
در از کار افتادگی جزئی:
مبلغ حقوق از کار افتادگی از حاصل ضرب درصد از کارافتادگی در مبلغ مستمری از کار افتادگی کلی به دست می‌آید.
نکات مهم:
متوسط حقوق ماهانه بر اساس جمع کل مزد یا حقوق شخص بیمه شده که به ماخذ آن حق‌بیمه دریافت شده، در هفتصد و بیست روز قبل از وقوع حادثه یا شروع بیماری حرفه‌ای محاسبه می‌شود.
سنوات پرداخت حق بیمه شامل مدت زمانی است که شخص بیمه شده حق بیمه پرداخت کرده است.
درصد از کار افتادگی توسط کمیسیون پزشکی تعیین می‌شود.
نحوه محاسبه حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی بر اساس جدول زیر است:
از کار افتادگی کلی ناشی از کار یک سی‌ام متوسط حقوق ماهیانه × ۳۰ از کار افتادگی کلی غیر ناشی از کار یک سی‌ام متوسط حقوق ماهیانه × سنوات پرداخت بیمه از کار افتادگی جزئی درصد از کار افتادگی × مستمری از کار افتادگی کلی غرامت قطع عضو مستمر از کار افتادگی کلی × درصد از کار افتادگی × ۳۰
نحوه درخواست از کار افتادگی تامین اجتماعی
برای درخواست از کار افتادگی تامین اجتماعی، مراحل زیر را باید انجام دهید:
- مراجعه به پزشک:
ابتدا باید به پزشک معالج خود مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
در صورت عدم بهبودی، پزشک معالج شما فرم و گواهی پزشکی مربوط به از کار افتادگی را تکمیل و به شما ارائه می‌دهد.
- تهیه مدارک لازم:
مدارک لازم برای درخواست از کار افتادگی شامل موارد زیر است:
فرم درخواست از کار افتادگی (تامین شده می‌تواند این فرم را از شعب تامین اجتماعی یا به صورت آنلاین دریافت کند)
گواهی پزشکی تکمیل شده توسط پزشک معالج
شناسنامه و کارت ملی
مدارک و مستندات مربوط به سابقه پرداخت حق بیمه (مانند دفترچه بیمه تامین اجتماعی، لیست حق بیمه و…)
- مراجعه به شعبه تامین اجتماعی:
پس از تهیه مدارک لازم، باید به شعبه مربوطه تامین اجتماعی مراجعه کنید.
در شعبه تامین اجتماعی، باید مدارک خود را به کارشناس مربوطه تحویل داده و فرم درخواست را تکمیل کنید.
- بررسی و ارجاع به کمیسیون پزشکی:
کارشناس شعبه تامین اجتماعی، مدارک شما را بررسی و در صورت کامل بودن، پرونده شما را به کمیسیون پزشکی ارجاع می‌دهد.
کمیسیون پزشکی، با بررسی مدارک و معاینه شما، درصد و نوع از کار افتادگی شما را تعیین می‌کند.
- صدور رای و پرداخت مستمری:
پس از بررسی کمیسیون پزشکی، رای نهایی صادر و به شما ابلاغ می‌شود.
در صورت تایید از کار افتادگی، مستمری از کار افتادگی از تاریخ وقوع حادثه یا شروع بیماری حرفه‌ای به شما تعلق می‌گیرد.
همچنین میتوانید به صورت آنلاین نیز از طریق سامانه خدمات الکترونیکی تامین اجتماعی به نشانی es.tamin.ir برای از کار افتادگی درخواست دهید. در صورت اعتراض به رای کمیسیون پزشکی، میتوانید ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رای، به کمیسیون تجدید نظر پزشکی اعتراض کنید.
مدارک لازم برای برقراری حقوق و مستمری از کارافتادگی
برای اینکه مستمری از کار افتادگی برای فرد مورد نظر برقرار شود، باید مدارک زیر را تحویل مراجع ذیربط دهد:
- نظریه کمیسیون پزشکی بدوی یا تجدید نظر
- تصویر شناسنامه بیمه شده و افراد تحت تکفل
- تصویر کارت ملی بیمه شده و افراد تحت تکفل
- تصویر سند ازدواج (عقد دائم)
حالا دیگر همه چیز را درباره حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی می دانید
در این مقاله سعی ما بر این بود که به سوالات مهمی در خصوص تفاوت از کار افتادگی با بازنشستگی، لیست بیماری‌های از کار افتادگی، حداقل حقوق از کار افتادگی تامین اجتماعی در سال 1402 و موارد از این قبیل پاسخ کامل و جامعی ارائه دهیم. طبیعی است که به علت پیچیدگی و گستردگی مسائل این حوزه، باز هم این احتمال وجود دارد که ابهاماتی در ذهن شما باشد. شما میتوانید سوالات و ابهامات خودتان را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا در حد توان سوالات شما را رفع کنیم.
