حسابداری ارز و تسعیر ارز از مباحث مهم در حسابداری مالی هستند. کار کردن در شرکتهایی که با انجام معاملات ارزی سر و کار دارند می‌تواند همواره با مشکلات متعددی از جمله چالش‌های حسابداری ارزی همراه باشد. حسابداری ارزی و تسعیر ارز، امری حساس بوده و نیازمند بررسی منظم، رعایت نکات متعدد و دقت فراوان است. ثبت حساب ارزی و ثبت حسابداری تسعیر ارز از جمله موارد مهمی به شمار می‌روند که در پایان سال مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند؛ از این رو، اگر قصد تاسیس یک شرکت در زمینه انجام معاملات خارجی و داخلی را دارید، کسب اطلاعات مربوط به حسابداری ارزی و تسعیر ارز، می‌تواند در این راستا به شما کمک شایانی کند.
فهرست مطالب
برای کسب اطلاعات کامل در زمینه حسابداری ارزی و تسعیر ارز، در ادامه این مطلب از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی برخی موارد و نکات کلیدی در این زمینه خواهیم پرداخت؛ بنابراین، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
حسابداری ارزی چیست؟
حسابداری ارزی، مجموعه اقداماتی در زمینه حسابداری است که با ارزهای خارجی انجام می‌گیرد. این اقدامات در راستای ثبت معاملات با ارز خارجی مانند دلار، درهم و غیره انجام می‌شود. در این معاملات، شرکت‌ها باید تراکنش‌های خود را به ارز رایج کشور تبدیل کنند؛ زیرا همانطور که گفته شد، این تراکنش‌ها با ارزهای مختلف انجام می‌شوند.
این موضوع از آن جهت حائز اهمیت بوده که صاحبان شرکت‌ها باید صورت‌حساب‌های مالی خود را با واحد پول کشور گزارش دهند. در مبادلات حسابداری ارزی، مواردی مانند ثبت حسابداری تسهیلات ارزی، ثبت حسابداری تسعیر ارز و ثبت حسابداری فروش ارز، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و باید در پایان سال به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
بررسی مراحل حسابداری ارزی
حسابداری ارزی مانند هر نوع حسابداری دیگر برای طی کردن فرآیند‌های موجود به صورت اصولی، نیازمند مراحل کار دقیق است. انجام این مراحل به صورت ترتیبی و منظم موجب جلوگیری از بروز هرگونه مشکل و خطا در فرآیند حسابداری خواهد شد. مراحل حسابداری ارزی به شرح زیر است:
ثبت مبالغ تراکنش‌ها با ارزهای متفاوت
مبالغ تراکنش‌هایی که در مرحله ابتدایی حسابداری ارزی ثبت می‌شوند، می‌توانند موارد مختلفی از جمله خرید و فروش کالا، وام‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و دریافت و پرداخت بهای صادرات را شامل شوند.
تبدیل مبلغ معاملات به واحد پول گزارشگری
هنگامی که تراکنش‌های مربوط به معاملات به ثبت رسیده باشند، باید مبلغ تراکنش‌ها به واحد پول گزارشگری تبدیل شده و سود و زیان ناشی از تسعیر مورد بررسی قرار گیرد. سود و زیان تسعیر هنگامی صورت می‌گیرد که در فاصله انجام معامله تا تسویه مبلغ، نرخ ارز تغییر کند.
شناسایی و تشخیص تفاوت‌های تسعیر
اگر مبلغ در همان دوره‌ی معامله تسویه شود، تفاوت تسعیر نیز در همان بازه زمانی مورد بررسی و شناسایی قرار می‌گیرد؛ اما اگر مبلغ در دوره‌های مالی بعدی تسویه گردد، تفاوت تسعیر در هر دوره با توجه به تغییر نرخ تسعیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
تشخیص مبلغ سود و زیان ناشی از تسعیر ارز
مقدار سود و زیان ناشی از تسعیر ارز به دو صورت تعیین می‌شود. مقدار سود و زیان با محاسبه‌ی مبلغ حاصل از درآمد‌های دیگر و هزینه‌های عملیاتی و یا محاسبه مبلغ خالص سایر درآمد‌ها و هزینه‌های غیرعملیاتی مشخص خواهد شد.
تسعیر ارز در حسابداری چیست؟
در حقیقت زمانی که ما در شرکت‌های بین‌المللی با افراد خارجی وارد معاملات می‌شویم، به تسعیر ارز نیاز خواهیم داشت. همچنین تسعیر ارز، در مبادلات داخلی با ارزی متفاوت از واحد پول کشور کاربرد دارد. تسعیر ارز به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن، اطلاعات مالی مربوط به ارز مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس واحد پول گزارشگری بیان می‌شود. در بیانی ساده‌تر می‌توان گفت که تسعیر ارز همان تبدیل صورت مالی بر حسب ارز مشخص به صورت مالی طبق واحد گزارشگری است؛ از این رو، تسعیر ارز در اغلب موارد هم در معاملات خارجی و هم در برخی معاملات داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ثبت تسعیر ارز دارای دو مرحله کلی است. در این مورد، ابتدا ثبت اولیه در تاریخ انجام معامله بر طبق نرخ ارز به ریال ثبت شده و در ادامه نرخ مورد نظر در برنامه حسابداری بر مبنای خرید یا فروش در معامله ثبت می‌شود.
واحد پول گزارشگری در حسابداری ارزی چیست؟
بر اساس استاندارد موجود در حسابداری ارزی و تسعیر ارز، واحد پول گزارشگری در حسابداری ارزی همان واحد پولی است که در صورت‌های مالی شرکت استفاده می‌شود. از آنجایی که واحد پول در ایران ریال است، در صورت‌های مالی شرکت‌ها باید از ریال به عنوان واحد پول گزارشگری حسابداری استفاده کرد. لازم به ذکر است که در برخی موارد شرکت‌ها بیشتر درآمد‌ها و هزینه‌های خود را در یک ارز خارجی انجام می‌دهند و ارز خارجی را به عنوان واحد پول گزارشگری انتخاب می‌کنند. در حقیقت، ارز نقطه مقابل واحد پول گزارشگری است، هر نوع واحد پول دیگری به غیر از واحد پول گزارشگری را ارز می‌نامند.
تفاوت واحد پول گزارشگری و واحد پول عملیاتی چیست؟
یکی از نکات مهم در هنگام ثبت حساب ارزی، در نظر گرفتن تفاوت میان واحد پول گزارشگری و واحد پول عملیاتی است. واحد پول عملیاتی در واقع همان واحد پولی است که شرکت‌ها بیشترین تراکنش‌ها را با آن انجام می‌دهند. توجه داشته باشید که واحد پول عملیاتی می‌تواند با واحد پول گزارشگری متفاوت باشد. برای مثال، یک شرکت می‌تواند متشکل از ملیت‌های مختلف باشد و به یک شرکت چند ملیتی تبدیل شود. این شرکت ممکن است دلار آمریکا را به عنوان واحد پول عملیاتی و ریال را به عنوان واحد پول گزارشگری در نظر بگیرد. در نتیجه، واحد پولی که به عنوان واحد پول گزارشگری و یا عملیاتی مد نظر می‌گیریم، به میزان تراکنش‌های اساسی شرکت بر پایه آن واحد پولی بستگی دارد.
نرخ تسعیر ارز و عوامل تاثیرگذار بر آن
اولین قدم در ثبت حسابداری ارزی و تسعیر ارز در پایان هر سال، شناسایی نرخ تسعیر ارز و عوامل تاثیرگذار بر آن است. نرخ تسعیر ارز در حقیقت همان تبدیل دو ارز متفاوت به یکدیگر محسوب می‌شود. نرخ تسعیر ارز به طور کلی دارای دو نوع نرخ مستقیم و نرخ غیر مستقیم است. نرخ مستقیم همان تعداد واحد پولی است که برای دریافت واحد خارجی باید از واحد داخلی پرداخت کنیم. نرخ غیر مستقیم نقطه مقابل نرخ مستقیم است. نرخ غیرمستقیم همان تعداد واحد پول خارجی است که برای دریافت پول داخلی باید پرداخت کنیم. عمل تبدیل واحد‌های پولی در نرخ تسعیر ارز هم برای تبدیل نرخ خارجی به داخلی، نرخ داخلی به خارجی و هم نرخ خارجی به نرخ خارجی دیگر امکان‌پذیر است. بهترین راه برای دسترسی به نرخ تسعیر ارز، استفاده از نرخ ارز در دسترس است.
در کنار تمامی موارد ذکر شده، آگاهی نسبت به عوامل تاثیرگذار بر نرخ ارز می‌تواند شما را به یک حسابدار مجرب و حرفه‌ای تبدیل کند. با داشتن آگاهی کامل در مورد این عوامل می‌توانید توانایی بیشتری در زمینه پیش‌بینی بازار ارز کسب کنید. برخی از عوامل تاثیرگذار بر نرخ ارز شامل مواردی مانند تغییر نرخ تورم، تغییر مقدار بدهی دولتی، تغییر نرخ بهره و بی‌ثباتی در عرصه سیاسی می‌شود. کسب اطلاعات در این زمینه می‌تواند موجب ثبت حسابداری تسعیر ارز بهتر در پایان سال شود.
نرم افزار حسابداری ارزی چیست و چه مزایایی دارد؟
در برخی موارد شرکت‌ها برای نگهداری هم‌زمان اسناد ارزی و ریالی، از نرمافزارهای حسابداری استفاده می‌کنند. نرم‌افزار حسابداری یک ابزار کلیدی برای مدیریت مالی بهتر در سازمان‌ها و شرکتهایی است که با ارزهای خارجی کار می‌کنند. این نرم‌افزار‌ها ارائه‌دهنده امکانات ویژه در زمینه مدیریت و تسعیر ارز‌ها هستند و به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند تا تراکنش‌های مالی بین‌المللی را به صورت اصولی و با دقت بالا مدیریت کنند. چنین ابزار‌هایی می‌توانند در شرکت‌های ایرانی در ارتباط با شرکت‌های خارجی هستند و یا شرکتهایی که در حوزه واردات یا صادرات فعالیت می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرند. برخی از مزایا‌ی استفاده از این نرم‌افزار‌ها به شرح زیر است:
- ثبت گزارشگیری به صورت دقیق
- تسعیر خودکار
- ثبت فاکتور خرید و فروش
- تفسیر ارزهای جدید
- تسویه ارزی
نرم افزار حسابداری چند ارزی
یکی از امکانات خیلی مهم که در هنگام انتخاب نرم‌افزار حسابداری باید مد نظر گرفته شود، قابلیت چند ارزی بودن نرم‌افزار است. دارا بودن قابلیت چند ارزی به این معنا است که نرم‌افزار امکان ثبت گزارشگیری در قالب ارزهای متفاوت را دارد. با استفاده از نرم‌افزار حسابداری چند ارزی می‌توانید با توجه به نیاز خود ارز مورد نظر را تعریف نمایید و در ثبت اسناد مربوطه از ارزهای مختلف استفاده کنید؛ بنابراین، بهره‌مندی از این نرم‌افزار‌ها برای شرکتهایی که با چندین کشور مختلف و با ارزهای متعدد در تعامل هستند بسیار مناسب است.
سخن پایانی
حسابداری ارزی و تسعیر ارز از موضوعات کلیدی در شرکت‌های است که در بازار‌های بین‌المللی دارای فعالیت گسترده می‌باشند. این امور نه تنها دقت در ثبت گزارش‌ها و تراکنش‌های ارزی را تضمین می‌کند، بلکه با مدیریت تغییرات تسعیر و نرخ ارز به بهینه‌سازی سود و زیان شرکت‌ها یاری می‌رسانند. همچنین استفاده از نرم افزار‌های مربوط به حسابداری ارزی، با تسهیل محاسبات و افزایش شفافیت امور مالی، ریسک‌های احتمالی را کاهش داده و عملکرد مالی را بهبود می‌بخشند. در نتیجه، درک عمیق مفاهیم مربوط به حسابداری ارزی و تسعیر ارز و بهره‌مندی از ابزار‌های مناسب، برای موفقیت در اقتصاد جهانی امری ضروری است. در این مطلب قصد داشتیم تا شما عزیزان را در زمینه اطلاعات مربوط به حسابداری ارز و تسعیر ارز مطلع سازیم.
