این روزها اگر کمی بیشتر به محیط اطراف خود دقت کنید متوجه تغییراتی می‌شوید که شاید تا همین چند سال پیش وجود نداشتند. عوامل زیادی را می‌توان عامل این تغییرات دانست. یکی از مهم‌ترین این عوامل مالیات و قوانین مالیاتی است. سیاست های مالیاتی چنان قدرتمند هستند که در هر کشوری در سرتاسر جهان می‌توانند اندازه اقتصاد، سطح سرمایه گذاری و یا تعداد مشاغل را تحت تاثیر قرار دهند. در این مطلب قصد داریم به تاثیراتی که سیاست های مالیاتی روی رفتارها و عادت‌های ما گذاشته‌اند بپردازیم.
فهرست مطالب
کافی است به خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، خودرویی که سوار می‌شوید، لباسی که می‌پوشید و حتی غذایی که می‌خورید نگاه کنید تا متوجه تاثیر عمیق مالیات روی رفتارهای آدم‌ها شوید. سیاست های مالیاتی در کشورهای مختلف باعث شده تا تغییرات عجیب و غریبی در رفتارها و عادت‌های مردم هر کشوری به وجود بیاید. در اینجاست که طراحی سیاست های مالیاتی اهمیت خاصی پیدا می‌کند چراکه با تدوین سیاست های مالیاتی درست می‌توان رفتارهای اقتصادی مردم یک جامعه را طوری تغییر داد که تاثیر مثبتی روی رفاه و سبک زندگی اجتماعی داشته باشد.
تاثیر سیاست های مالیاتی بر معماری
عجیب است که وسوسه مالیات کمتر در مقابل نور آفتاب و هوای تازه، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در قرن 18 و 19 میلادی، دولت‌های انگلستان، فرانسه، ایرلند و اسکاتلند روی پنجره ساختمان‌ها مالیات وضع کردند – در آن زمان پنجره نمادی از ثروت و تمکن مالی محسوب می‌شد. در واکنش به این طرح، مالکان و صاحب‌خانه‌ها پنجره‌های ساختمان را با آجر می‌پوشاندند.
آیا دقت کرده‌اید خانه‌ها در آمستردام هلند به طرز عجیبی باریک هستند؟ دلیل آن سلیقه یا یک سبک معماری منحصربه‌فرد نیست، بلکه قانونی است که در قرن 16 میلادی بر عرض نمای بیرونی ساختمان‌ها و املاک وضع شد.
پاریس به پشت بام‌های شیب دار یا سبک مانسارد معروف است. این مدل سقف‌ها فقط برای محافظت از ساکنان در برابر آب و هوا نیست بلکه به دلیل مالیاتی است که بر روی تعداد طبقات زیر سقف شیروانی وضع شده است.
کشور یونان برای آب‌های آبی آن معروف است. اما چرا استخر خانه‌ها سبز رنگ است؟ یک سیاست مالیاتی تجملاتی صاحب‌خانه‌های یونانی را بر آن داشته تا استخر خانه‌های خود را با پوشش سبز رنگ استتار کنند یا استخر خانه را به رنگ سبز درآورند، به این امید که در تصاویر ماهواره‌ای از چشم ماموران مالیاتی پنهان بمانند.
تاثیر سیاست های مالیاتی بر فرهنگ مصرف
در ایالات متحده مالیات بر محصولات غذایی با مالیات بر انواع شیرینی و شکلات تفاوت دارد. استفاده از آرد و برخی مواد دیگر تفاوت بین مواد غذایی و شکلات و شیرینی‌جات را مشخص می‌کند. به همین دلیل شکلات‌های Twix Bar در 24 ایالت که قوانین مالیاتی در خصوص مواد غذایی ندارند از مالیات بر فروش معاف هستند.
در برتانیا پوشاک و لباس‌های بچگانه از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند و همین موضوع به والدین اجازه می‌دهد تا هنگام خرید از قفسه‌های پوشاک بچگانه بتوانند از مزایای مالیاتی خاصی بهره ببرند.
در ایالات متحده مالیات سنگینی که روی خرید سیگار وضع شد نتوانست مانع مصرف سیگار شود، بلکه فقط نحوه مصرف آن را تغییر داد. برای مثال، در بین ایالاتی که بیشترین مالیات را روی سیگار وضع کرده‌اند، تنها در نیویورک برآورد شده است که نیمی از سیگارهایی که دود می‌شوند، برای فرار از مالیات غیرمستقیم به این ایالت قاچاق می‌شوند؛ چیزی بیش از 280 میلیون بسته سیگار در سال.
تاثیر سیاستهای مالیاتی بر حمل و نقل
حتما فیلم‌های قدیمی مستر بین را با ماشین مینی ماینر کوچولویی که داشت به یاد دارید. ضمنا، آن ماشین سه چرخه‌ای که همیشه با آن درگیر بود و سربه سر آن می‌گذاشت. حقیقت این است که در دهه 1970 میلادی در انگلستان، خودروهای کوچک، مثل همان مینی ماینر، کم‌ترین میزان مالیات را شامل می‌شدند. تا اینکه شرکت Reliant ماشین‌های سه چرخه‌ای وارد بازار کرد که مالیات سالانه پایین‌تری داشتند. شاید این سه چرخه‌ها در سرعت بالا واژگون می‌شدند، اما از نظر برخی افراد اینکه سالی 55 پوند در مالیات خود صرفه‌جویی کنند ارزش خریدن آن را داشت.
شهر کپنهاگ دانمارک به خاطر دوچرخه‌های آن معروف است. در واقع نیمی از سفرهای درون شهری به مدرسه و محل کار با دوچرخه است و کمتر از یک سوم مردم صاحب خودرو هستند. بخشی از این رفتار به فرهنگ جامعه مربوط است، بخشی از آن نیز به خاطر ازدیاد خطوط و مسیرهای ویژه دوچرخه سواران است. اما دلیل دیگری که باعث استفاد بسیار زیاد مردم از دوچرخه می‌شود این است که بیشتر مردم توان مالی استفاده از خودروهای بنزینی را ندارند. در دانمارک علاوه بر مالیات سنگین روی سوخت‌ها فسیلی، برای خرید یک خودروی جدید باید 150 درصد مالیات غیرمستقیم پرداخت کرد. یعنی خودرویی که در ایالات متحده 30.000 دلار ارزش دارد در دانمارک 75.000 دلار هزینه بر‌می‌دارد.
در دهه 1960 میلادی صنعت مرغ و طیور دچار مشکلاتی شد. این ماجرا که به «جنگ مرغی» معروف است به صنایع دیگر نیز کشیده شد. در سال 1963، یک سال بعد از اینکه اروپا تعرفه مرغ و طیور را برای واردات طیور از آمریکا افزایش داد (که به «مالیات بر مرغ» معروف است)، ایالات متحده نیز تعرفه واردات اقلام مهم اروپایی، از جمله وانت و کامیون را بالا برد. تولیدکنندگانی مثل فورد برای اینکه بر این تعرفه‌ها فائق آیند خودروهای باربر را به صندلی، پنجره و کمربند ایمنی مجهز کرده و به عنوان خودروی سواری وارد آمریکا می‌کردند. بعد این قطعات را جدا می‌کردند تا خودروها به کامیون سبک و وانت تبدیل شوند. قطعات جداشده در ایالت اوهایو خرد و بازیافت می‌شدند.
در سال‌های اخیر محبوبیت خودروهای برقی افزایش چشمگیری داشته است. این محبوبیت فقط به خاطر تمرکز روی موضوعات زیست محیطی نیست. موفقیت شرکت‌هایی مثل تسلا و جنرال موتورز در تبدیل ماشین‌های آمریکایی به خودروهای برقی تا حد زیادی مدیون قوانین فدرال و تا حدی نیز به خاطر یارانه‌های مالیاتی ایالتی است که باعث شده تولید و فروش خودروهای برقی با هزینه کمتری مقدور باشد.
تاثیر سیاست های مالیاتی روی رفتار چه اهمیتی دارد؟
اگر مالیات و سیاست های مالیاتی چنان قدرتمند هستند که باعث شوند یک نفر پنجره خانه خود را کور کند یا راحتی نشستن روی صندلی خودرو را فدای صندلی دوچرخه کند، تصور کنید چه تاثیرات فزاینده‌ای می‌توانند روی جنبه‌های مهم‌تر اقتصادی داشته باشند. نمونه بارز این موضوع مالیات بر عایدی سرمایه است.
دارایی های سرمایه ای شامل همه چیزهایی می‌شوند که برای اهداف شخصی، لذت و تفریح یا سرمایه گذاری استفاده می‌شوند، از جمله سهام، اوراق قرضه، خانه، ماشین، جواهرات و آثار هنری. زمانی که ارزش یکی از این دارایی‌ها افزایش یابد – مثلا، وقتی قیمت سهام تحت مالکیت شما بالا برود – نتیجه آن چیزی است که «سود سرمایه یا عایدی سرمایه» خوانده می‌شود.
در جاهایی که طرح مالیات بر عایدی سرمایه وجود دارد، وقتی شخصی عایدی بر سرمایه حاصل می‌کند – مثلا مالی را می‌فروشد که به ارزش آن اضافه شده است – روی سود حاصل مالیات پرداخت می‌کند. از آنجایی که مالیات سود بر سرمایه تنها زمانی پرداخت می‌شود که سودی حاصل شده باشد، مالیات دهندگان می‌توانند زمان پرداخت مالیات آن را خودشان تعیین کنند. این مسئله مالیات دهندگان را نسبت به تغییرات قوانین و سیاست های مالیاتی بسیار حساس می‌کند.
وقتی مالیات بر سود سرمایه بالا باشد، سرمایه گذاران کمتر اقدام به فروش دارایی‌های خود می‌کنند که باعث می‌شود مالیات کمتری محاسبه و پرداخت شود. این مسئله باید موردتوجه قانون گذاران باشد تا با دقت بیشتری روی مشوق‌هایی که توسط قوانین مالیاتی ایجاد می‌کنند فکر کنند.
مالیات تنها روی ماشینی که سوار می‌شویم یا شکلاتی که می‌خوریم تاثیرگار نیست، بلکه می‌تواند کل یک اقتصاد را دگرگون کند.
این روزها، به لطف فناوری‌های جدید، خیلی راحت می‌توانید مسائل و مشکلات مربوط به امور مالیاتی را حل و فصل کنید. طبق قوانین و مقررات اداره دارایی و امور مالیاتی کشور، مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده موظف به ارائه گزارشات معاملات فصلی هستند. بر همین اساس، نرم افزار حسابداری محک علاوه بر ارائه امکانات گوناگون برای هر صنف، مورد تایید اداره دارایی بوده و گزارشات فصلی را در قالب یک فایل برای بارگذاری در سامانه معاملات فصلی ارائه می‌کند.
