طرح مالیات بر عایدی سرمایه مربوط به چه دارایی‌هایی می‌شود؟ از چه تاریخی قرار است اجرایی شود؟ کدام سرمایه‌ها از طرح مالیات بر عایدی معاف خواهند بود؟ این سؤالات همگی ممکن است به ذهن هرکدام از ما برسد. چرا که معمولاً در ابتدای اجرا شدن هر طرحی ابهامات و سؤالاتی به وجود می‌آیند که به مرور زمان هر یک به نوعی برای افراد حل و فصل می‌گردند.
فهرست مطالب
در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک تلاش کرده‌ایم که به روشن‌ترین شکل به این طرح پرداخته و مهم‌ترین سؤالات و ابهاماتی که پیرامون آن وجود دارد را به مستندترین شکل پاسخگو باشیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
طرح مالیات بر عایدی سرمایه چیست ؟
طرح مالیات بر عایدی سرمایه در شهریورماه سال ۱۳۹۳ طی بررسی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در مجلس برای بهبود بازار مسکن معرفی گردید اما به دلایل گوناگون مانند تعارض منافع تصویب نشد.
دلایل و استدلال‌هایی که نمایندگانی که مخالف این طرح بودند برای رد این پایه مالیاتی در آن مقطع زمانی مطرح کردند، نبود بانک جامع اطلاعاتی از املاک، افزایش تورم و ایجاد رکود در اثر دریافت مالیات بر عایدی سرمایه بود که همه آنها دارای پاسخ کارشناسی و مستدل بوده است. با این وجود در اوایل سال ۱۳۹۷ مجدداً قوانین مالیاتی بر عایدی سرمایه به عنوان یک راه حل کارآمد و مناسب جهت برون رفت از مشکلات اقتصادی پس از مدت‌ها تلاش نمایندگان مجلس مطرح شده و هم اکنون در دستور کار کمیسیون اقتصادی مجلس قرار دارد.
بنابراین با اجرای طرح مالیات از عایدی سرمایه، اگر یک فرد خانه، طلا، ارز و یا خودرویی را خریداری و سپس بر اساس زمان تملک اقدام به فروش آن کند، باید از محل سود این معامله، بخشی را به‌عنوان مالیات پرداخت کند.
روند تصویب و اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه چگونه است؟
کارشناسان معتقدند هدف از تصویب این طرح هدایت سرمایه‌ها برای جلوگیری از فعالیت‌های سوداگری و رونق تولید است و به هیچ عنوان برای ایجاد پایه مالیاتی برای افزایش درآمد دولت طراحی نشده است. کارشناسان معتقدند در صورتی که دولت از خالص عایدی مالیات بگیرد، سوداگری افراطی در برخی بازارها کنترل می‌شود. قانون مالیات بر عایدی سرمایه با هدف جلوگیری از سوداگری‌های افراطی طراحی شده که از طریق آن می‌توان بخش‌های مسکن، ارز، خودرو و طلا که برخی سوداگران با هدف کسب سود‌های کلان وارد این حوزه‌ها می‌شوند را کنترل کند.
کارشناس مسائل مالیاتی معتقدند ۹۵ درصد مردم نباید نگران اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه باشند چرا که هدف از اجرای این طرح هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های مولد و تولید جامعه است. البته باید به این نکته توجه کرد پیش از آنکه این طرح اجرایی و تصویب شود باید موانع و مشکلات تولید رفع شده و باید بستر‌های مناسبی برای تولید ایجاد گردد.
کدام سرمایه ها از طرح مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند؟
اولین انتقال املاک نوساز و نیمه ساخت، انتقال زمین‌های زراعی و باغ به بیرون از حریم شهری، انتقال بلاعوض به والدین، همسر و فرزندان بالای ۱۸ سال و اعطای وکالت به آنها و سایر موارد معاف از مالیات پیش‌بینی‌شده در این طرح هستند؛ بنابراین اگر خانواده‌ای به اندازه نیاز خود خودرو، خانه، طلا و حتی ارز دارد به طوری که منشأ کسب درآمد تلقی نشود، شامل این پایه مالیاتی نخواهد شد.
نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس این‌گونه اعلام کرد که اگر حدود نصف ۷۰۰ هزار خانوار در کشور مشمول قانون مالیات بر عایدی سرمایه باشند، در آخر حدود ۱.۵ درصد خانوارها در کشور شامل این پایه مالیاتی جدید خواهند شد. به عبارت دیگر ۹۸.۵ درصد از خانوارها در کشور شامل طرح مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شوند.
بر اساس این طرح، اگر فردی ارز، طلا، خودرو و مسکن خریداری و بعد از آن اقدام به فروش کند، باید از محل سود این معامله طبق مدت نگهداری آن سرمایه، بخشی را به عنوان مالیات پرداخت نماید.
جزئیات این طرح این‌گونه است که املاک در صورت نگهداری کمتر از یک سال مشمول ۴۰ درصد مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند که با نگهداری بیش از یک سال، سالانه سه واحد درصد از نرخ مالیات بر عایدی سرمایه کسر می‌شود و از سال دوازدهم به بعد با نرخ ثابت چهار درصد مشمول مالیات خواهند شد.
همچنین، نگهداری انواع خودرو در کمتر از یک سال معادل ۳۰ درصد مشمول مالیات می‌شود و در صورت نگهداری بیش از یک سال، سالانه ۱۰ واحد درصد از نرخ کم و مالیات مربوطه از سال چهارم به بعد با نرخ ثابت صفر درصد محاسبه می‌شود.
دارایی‌هایی که مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند، چگونه باید مالیاتشان پرداخت شود؟
نگهداری دارایی‌هایی مانند طلا، ارز، جواهرآلات و… که مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند باید به شرح زیر مالیات متعلقه را پرداخت نمایند:
- بیش از دو سال معادل ۱۰ درصد
- با نگهداری بیش از یک تا دو سال سالانه ۲۰ درصد
- با نگهداری کمتر از یکسال معادل ۳۰ درصد
هر گونه ارز انتقال یافته از خارج از کشور که منشأ آن به تأیید بانک مرکزی رسیده باشد، ارز ناشی از صادرات در صورتی که عرضه آن در مهلت قانونی مقرر به تأیید بانک مرکزی رسیده باشد و عایدی طلافروشان و شرکت‌های صرافی ناشی از خرید و فروش طلا در صورت ثبت در سامانه مؤدیان نیز از مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند.
آیا سهام و سپرده بانکی معاف از مالیات بر عایدی سرمایه هستند؟
برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که با توجه وضعیت خاصی که در حال حاضر اقتصاد ما دارد، فعلاً باید کارکرد مالیات بر عایدی سرمایه کاملاً تنظیم‌گرایانه پیش برود. کارشناسان این موضوع این‌گونه معتقدند که در واقع این مالیات در گام‌های اول باید کاملاً تنظیمی و سخت‌گیرانه باشد و سپس در آینده قادر خواهیم بود استفاده درآمدی نیز از این مالیات داشته باشیم.
کارشناسان اقتصادی با در نظر گرفتن جمیع جهات بر این باور هستند که تا چند سال آینده صلاح این‌گونه است که از سپرده‌های بانکی و سهام مالیات اخذ نشود.
چه کسانی از اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه ، ضرر خواهند کرد؟
طرح مالیات بر عایدی سرمایه در صورتی که به‌درستی اجرا شود، قادر است در اقتصاد کشور تحول‌آفرین باشد و موجب کوتاه شدن دست دلالان از بازار کالاهای سرمایه‌ای شود اما در رابطه با این طرح نکته‌ای که قابل تأمل است این خواهد بود که اجرای این قانون با منافع برخی از افراد و نهادها منافات خواهد داشت زیرا در حال حاضر به کالاهایی مانند مسکن و خودرو به عنوان کالای سرمایه‌ای نگاه می‌شود و بسیاری از این کالاها خریداری می‌گردند تا در زمان گرانی فروخته شوند که همین موضوع به نابسامانی بازارها خواهد انجامید.
با اجرای این طرح و اعمال مالیات بر چنین کالاهای خریداری شده، منافع بسیاری از سوداگران به خطر خواهد افتاد به همین دلیل از سوی آنها مخالفت بسیاری می‌شود. البته باید در نظر داشت که بخشی از مخالفت‌ها به دلیل بی‌اطلاعی افراد از مفاد طرح قانون مالیات بر عایدی سرمایه است زیرا از معافیت‌های این قانون، بی‌اطلاع هستند و نگران آن بوده که هر کالای سرمایه‌ای که خریداری می‌نمایند مشمول مالیات خواهد شد در حالی که مثلاً به خانه یا خودرو که در حال استفاده از آن هستند، مالیات تعلق نخواهد گرفت.
همه آنچیزی که درباره طرح مالیات بر عایدی سرمایه باید بدانید
در این مقاله سعی کردیم که هرآنچه راجع به این طرح باید بدانید را در اختیار شما قرار دهیم. از معافیت‌های طرح مالیات بر عایدی سرمایه مطالبی ارائه کردیم و حتی اشاره کردیم که با اجرای این طرح چگونه دست دلالان و سفته‌بازها از بازار سرمایه قطع خواهد شد.
اما نکته‌ای که بسیار مهم است: این طرح باید به‌صورت قانع‌کننده‌ای برای آحاد مردم توضیح داده شود تا هرگونه ابهام پیرامون آن برطرف گردد تا بدون هیچ نگرانی همه برای اجرا آماده باشند و حتی به بهترین شکل این طرح را همراهی کنند.
