در بحث امور مالیاتی و حسابداری، بارها لفظ اشخاص وابسته به میان می‌آید و از شما و حسابرسان می‌خواهند اشخاص وابسته را در صورتهای مالی افشا کنید. اهمیت تشخیص اشخاص وابسته و بیان صحیح معاملات با اشخاص وابسته در صورتهای مالی بسیار بالاست، زیرا بسیاری از معاملات تجاری در سازمان‌ها و واحدهای تجاری با اشخاص وابسته انجام می‌شود. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک با مفهوم معاملات با اشخاص وابسته در استاندارد حسابداری شماره 12 آشنا می شویم.
فهرست مطالب
دانلود فایل PDF استاندارد حسابداری شماره 12 | افشای اطلاعات اشخاص وابسته (دانلود)
طبق استاندارد حسابداری شماره 12 اشخاص وابسته چه کسانی هستند؟
طبق استاندارد حسابداری شماره 12 اشخاص وابسته شامل موارد زیر می‌شود:
الف) کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طرف واسطه‌ها بتوانند واحدهای تجاری را کنترل کنند یا اینکه از طرف واحدهای تجاری کنترل داشته باشد. همچنین این کنترل به معنای نفوذ در واحدهای تجاری هم هست.
ب) واحد تجاری وابسته آن واحد تجاری باشد.
ج) مشارکت خاص آن اشخاص درواحد تجاری وجود داشته باشد.
د) از مدیران اصلی واحد تجاری یا فرعی واحد تجاری باشد.
ه) خویشاوند نزدیک اشخاص اشاره شده در بند الف یا د باشد.
و) توسط اشخاص اشاره شده دربندهای ” د“ يا ” ه “ كنترل می‌شود و یا تحت كنترل مشترك يا نفوذ فراوان آنان باشد و يا اينكه سهم فراوان اي از حق رأي آن به‌طور مستقيم يا غيرمستقيم در شرکت را در اختيار ايشان باشد.
ز) بازنشستگان واحد تجاري و يا بازنشستگان خاص كاركنان اشخاص وابسته به و واحدهاي تجاري باشند.
علل معاملات با اشخاص وابسته
واحدهای تجاری به‌منظور سهولت و اطمینان بخشي بسیاری از مشارکت‌ها و یا معاملات با اشخاص وابسته از واحدهای تجاري خود انجام می‌دهند. رابطه با اشخاص وابسته می‌تواند در بسیاری از مواقع بر وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطاف‌پذیری مالي واحدهای تجاري تأثير مثبت‌تر در مقایسه با معامله با سایر شرکت‌ها داشته باشد. براي مثال، در بسیاری از مواقع ، واحد تجاري با داشتن، كنترل مشترك يا نفوذ فراوان می‌تواند بر سیاست‌های مالي و عملياتي واحدهای دیگر تأثیر بگذارد ولی مورد رایج‌تر انجام معامله باقیمت بهتر و یا مالیات کمتر است.
همچنین وجود رابطه با اشخاص وابسته سبب گردد، که به دلیل نفوذ قابل‌ملاحظه طرف ديگر ، از پرداختن به اموری که ممکن است در دراز مدت سوددهی بالایی نداشته باشد دوری كنند.
حساب و کتاب خود را محک بزنید
نرم افزار حسابداری محک ویژه +200 گروه شغلی
دریافت دمو و مشاوره رایگان
در صورت تمایل به دریافت مشاوره رایگان و مشاهده دمو نرم افزار حسابداری محک، لطفا فرم زیر را تکمیل نمایید.
ماهیت روابط و معاملات با اشخاص وابسته
به دلیل اینکه بسیاري از معاملات با اشخاص وابسته در عملیات عادی خود واحد تجاري انجام می شود، امکان تحریف این اشخاص و بروز خطا در افشای ماهیت آن‌ها در صورتهای مالی بالاست.به عنوان مثال نمونه هایی از تحریف شامل موارد زیر است:
- عملیات با اشخاص وابسته به دلیل مفید و موثر بودن برای واحد تجاری ممکن است در حوزه گسترده و پیچیده از ساختارها و روابط صورت گیرد، و این امر خود موجب افزایش پیچیدگی در معاملات با اشخاص وابسته شود.
- سیستم‌هاي اطلاعاتی حسابرسی ممکن است در تشخیص صحت معاملات و مانده حسابهاي بین واحد تجاري و اشخاص وابسته آن دچار اشتباه شوند و یا اثربخش نباشد.
- معاملات با اشخاص وابسته ممکن است تحت شرایط عادي بازار انجام نشود، براي مثال، برخی از معاملات با اشخاص وابسته ممکن است بدون دریافت هیچ وجهی صورت گیرد و بعدها پرداخت شود.
افشای اطلاعات اشخاص وابسته
در ادامه نمونه‌هايي از معاملاتي را که در صورت انجام آن با اشخاص وابسته باید افشا گردد:
الف) خريد يا فروش كالا
ب) خريد يا فروش دارايي‌هاي غيرجاري
ج) خريد يا فروش دارايي‌هاي غيرجاري
د) اجاره ها
ه) انتقال پروژه هاي تحقيق و توسعه
و) انتقالات ناشي از قرارداد حق امتياز
ز) تأمين منابع مالي اعم از كوتاه مدت و بلند مدت
ح) تأمين تضمين ها و وثیقه‌ها
ط) تسويه بدهي‌ها از طرف واحد تجاري يا توسط واحد تجاري از طرف شخص ديگر
استاندارد حسابداری شماره 12
استاندارد حسابداری شماره 12 ایران استاندارد افشای اطلاعات اشخاص وابسته را بیان می‌کند. هدف این استاندارد، اطمینان یافتن از ارائه اطلاعات لازم در صورتهای مالی برای جلب نظر استفاده‌کنندگان به منظور تعیین وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری است که ممکن است تحت تأثیر وجود اشخاص وابسته و معاملات با اهمیت با آن‌ها قرارگرفته باشد.
طبق استاندارد حسابداری شماره 12، در هنگام انجام معاملات با اشخاص وابسته، حسابرس برای درک اثرات معاملات با اشخاص وابسته در صورت مالی واحد تجاری، باید ماهیت این رابطه را همراه با اطلاعاتی درباره معاملاتی مانده‌حساب‌های بین آن‌ها افشا کند.
این افشا باید شامل موارد زیر باشد:
الف) مبالغ پرداختني در معاملات با اشخاص وابسته و مبالغ دريافتني از آنان به تفكيك طبقات مشخص.
ب) مانده‌حساب‌ها در معامله، نحوه تسویه و نرخ سود تضمین‌شده.
ج) جزئیات مطالباتی که مشکوک‌الوصول و مربوط به مانده‌حساب‌ها هستند.
د) هزینه مطالبات سوخت شده و مشکوک‌الوصول که طی انجام معاملات با اشخاص وابسته صورت می‌گیرد.
درک مفهوم معاملات با اشخاص وابسته در حسابرسی اهمیت زیادی داره. اگه شما به عنوان یک حسابرس تو یک شرکت کارکنین به احتمال زیاد ازتون میخوان که اشخاص وابسته ای تو صورتهای مالی رو افشا کنید.