اصول مدیریت چیست و چرا هر سازمانی باید پنج اصل مدیریت را رعایت کند؟

اصول مدیریت چیست و چرا تبعیت از این اصول لازم و ضروری است؟ فلاسفه علم مدیریت همواره توجه ویژه‌ای به وظایف و نقش مدیریت در سازمان داشته‌اند. در مورد وظایف مدیر، عقیده و نظرات مختلفی وجود داشته است. اما تمام فلاسفه و صاحب نظران علم مدیریت بر روی پنج وظیفه اصلی مدیر اتفاق نظر دارند. این پنج وظیفه به عنوان اصول پنجگانه مدیریت نامیده می‌شوند. با ما در ادامه این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک همراه باشید تا بدانید اصول مدیریت چیست؟

فهرست مطالب

مدیریت به چه معنا است؟

مدیریت را در یک تعریف کلی و جامع می‌توان به کارگیری علم و هنر در کنار یکدیگر برای رسیدن به یک هدف واحد دانست. یعنی مدیریتی را می‌توان کامل دانست که در کنار علم، از هنر نیز بهره ببرد. یک مدیر خوب و کارآمد شخصی خواهد بود که بتواند در هر شرایطی و با وجود تمام سختی‌های کار اصلی خویش یعنی مدیریت زیردستان و کارکنان را به نحوه احسن انجام دهد. در تعریف مدیریت آماده است که مدیریت یعنی فعالیتی که دارای هدفی خاص و واحد باشد.

پنج اصل اساسی از اصول مدیریت چیست؟

مدیریت دارای 5 اصل مهم است که در ادامه با هر یک آشنا می شویم:

• کنترل
• رهبری
• برنامه ریزی
• سازماندهی
• سپردن کارها به افراد

همان طور که می‌دانید یکی از مشکلات علم مدیریت تکیه داشتن اصول به علوم تئوری است. ما در این مقاله قصد بررسی اصول مدیریت، که وظیفه کارکردی و کاربردی دارند را داریم.

اصل اول مدیریت: کنترل

یکی از اصول مدیریت مهم کنترل است. هر چیزی که قابل کنترل و اندازه گیری نباشد، بازدهی کافی را هم نخواهد داشت. مدیریت بدون داشتن کنترل را می‌توان راندن ماشین در تاریکی دانست. شخص مدیر با کنترل کردن  می‌تواند، نسبت به انحرافات و مشکلات سازمان آگاهی یابد و در کمترین زمان ممکن نسبت به رفع آن اقدام کند. کنترل را می‌توان یکی از ابزار‌های کاربردی مدیران در تمام سطوح سازمانی از سرپرستی تا مراتب بالاتر دانست.

سازمان در صورت نداشتن یک سیستم کنترلی موثر و کارآمد نخواهد توانست به ماموریت‌های خود به نحوه احسن عمل کند و همچنین سازمانی که نتواند سیستم کنترلی درستی را پیاده سازی کند علاوه بر هدر دادن منابع انسانی، در پیشبرد اهداف سازمانی خود با مشکلات متعددی روبه رو خواهد شد. کنترل موثر و مداوم از جمله وظایف مدیریت سازمان است، چرا که انجام تمام فعالیت‌ها با درصدی خطا همراه می‌باشد. یک مدیر بدون کنترل قادر به رفع این مشکلات نخواهد بود.

تقسیم بندی اصل کنترل

با توجه به موارد ذکر شده در بالا می‌توان گفت یکی از اصول مهم و اساسی هر سازمانی کنترل است. به طور کلی کنترل را ‌می‌توان به سه قسمت تقسیم کرد.

• کنترل قبل از شروع کار
• کنترل در حین انجام کار
• کنترل در پایان کار

مدیر سازمان باید بتواند از مضرات و منافع هر کدام از بخش‌های بالا در سازمان خود آگاه باشد تا بتواند بر اساس فرمول درستی اقدام به پیاده سازی روشی درست در سازمان خود کند.

اصل دوم مدیریت: رهبری

تعاریف و معانی بسیار زیادی برای رهبری وجود دارد که هیچ‌کدام به طور کامل نمی‌توانند معنا و مفهوم این وظیفه را برسانند. رهبری را در یک تعریف کلی می‌توان هنری دانست که باعث می‌شود افراد با رغبت، میل و انگیزه وافر فعالیت‌های درون سازمانی خود را به نحو شایسته‌ای به انجام برسانند. از این رو یکی از مهم ترین اصول مدیریت رهبری است. از این رو یکی از ویژگی‌های مورد نیاز رهبری، جذبه و شخصیت کاریزماتیک است. رهبری باید بتواند تاثیرگذاری درستی بر روی افراد داشته باشد. شخص مدیر باید بتواند پس از تفویض اختیار به کارکنان و نیرو‌های زیر دست، آن‌ها را در مسیر رسیدن به اهداف سازمانی یاری و کمک کند.

مدیر برای اینکه کارکنان و کارمندان سازمان را به فعالیت و کار‌هایشان علاقه‌مند کند باید بتواند سطح انگیزه و اشتیاق کارکنان را همواره بالا نگه دارد. در یک نگاه کلی می‌توان این چنین برداشت کرد که کارکنان بدون انگیزه از اصلی‌ترین عوامل شکست سازمان هستند.

سومین اصل مدیریت: برنامه ریزی

همان طور که در ابتدای مقاله عنوان شد، صاحب نظران اصول متفاوتی را برای مدیریت در نظر گرفته‌اند، این اصول گاه با یکدیگر هماهنگ و گاه با یکدیگر در تعارض می‌باشند. تنها اصل از اصول مدیریت که تمام صاحب نظران بر روی آن اتفاق نظر دارند، برنامه ریزی است. برنامه ریزی از جمله اصول مدیریت است که در صورت نبود آن در سازمان، ضربه جدی به بنیاد سازمان زده خواهد شد.

فرآیند برنامه ریزی شامل پیش بینی عملیات‌های سازمان و تعیین راه و روش برای رسیدن به اهداف آن سازمان می‌باشد. اگر سازمانی برنامه ریزی نداشته باشد در بهترین حالت، درگیر واکنش نشان دادن به اتفاقات روزمره و بحران‌های کوتاه مدت سازمان خواهد بود، در این صورت سازمان به هیچ محل مشخصی نمی‌رسد، در واقع اهدافی تعیین نکرده است که بخواهد به آن برسد.

چهارمین اصل مدیریت: سازماندهی

چهارمین اصل از اصول مدیریت سازماندهی است. سازماندهی در یک تعریف کلی به معنای تقسیم کردن هدف‌های سازمان به بخش‌های کوچک‌تر و این بخش‌های کوچک را به افراد برای انجام واگذار کردن است. در سازماندهی لازم است مدیر، منابع سازمان از جمله منابع انسانی و ابزارآلات موجود در سازمان به نحوی شایسته به کار بگیرد تا بتواند اهداف تعیین شده در بخش برنامه ریزی را به نحوی شایسته و اصولی به انجام برساند.

مراحل اصلی سازماندهی

با به کار بستن پنج مرحله زیر می‌توانید اطمینان داشته باشید که چارت سازمانی شما به صورتی مفید و کارآمد طراحی خواهد شد. با انجام این پنج مرحله مشاغل سازمانی به نحو اصولی تقسیم بندی و تعریف می‌شود.

• طراحی و تعیین فعالیت‌ها برای انجام
• دسته بندی کردن فعالیت‌ها و تعریف واحد‌های اصلی سازمان
• پیاده سازی پست‌های مورد نیاز سازمان بر اساس فعالیت‌ها و واحد‌های موجود
• تعریف هرکدام از وظایف و شرح شغل‌های سازمانی

اصل پنجم مدیریت: سپردن کارها به افراد

یک سازمان در صورتی به اهداف تعیین شده خود خواهد رسید که بتواند به درستی تفویض اختیار کند. از این رو تفویض اختیار یکی از اصلی‌ترین موارد قابل انجام برای سوال اصول مدیریت چیست است. با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه سپردن کار‌ها به افراد، متاسفانه منابع علمی زیاد به این موضوع نپرداخته‌اند. مدیر باید توانایی داشته باشد که بتواند پست و مشاغل سازمانی را به افراد با لیاقت بسپارد. همچنین در نظر بگیرد آیا در سازمانی که نیروی انسانی خوبی برای حتی یکی از رده‌های شغلی انتخاب نشود، این سازمان می‌تواند در پیشبرد اهداف خود موفق باشد؟ قطعا جواب خیر است.

نتیجه گیری در رابطه با سوال اصول مدیریت چیست

موارد نامبرده شده در بالا از جمله وظایف مهم و اساسی مدیر است. مدیر علاوه بر پنج وظیفه بالا وظایف دیگری دارد که باید بتواند آن‌ها را نیز به نحو احسن به انجام برساند. مدیری در پیشبرد اهداف خود موفق عمل خواهد کرد که علاوه برا انجام این پنج اصل اساسی، بتواند نقش و وظایف دیگر خود را به طور کامل و اصولی به انجام برساند.

منبع:

papyrus

e-modiran

rasekhoon

myindustry