آربیتراژ یکی از شیوه‌های معاملاتی برای به دست آوردن سود بالا با ریسک کم است. آربیتراژ به یک معامله‌گر کمک می‌کند تا از اختلاف قیمت یک دارایی بین دو بازار به سود برسد. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک با آربیتراژ و انواع آن آشنا می‌شویم.
فهرست مطالب
تعریف آربیتراژ
یکی از سوالاتی که بسیاری از معامله گران تازه وارد می‌پرسند این است که آربیتراژ چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که آربیتراژ (Arbitrage) یک استراتژی معاملاتی مهم در بازارهای مالی است که به موجب آن می‌توان به طور هم‌زمان ارز دیجیتال، سهام یا سایر دارایی‌های مشابه را در دو بازار مختلف با دو قیمت متفاوت خریداری کرد و از اختلاف قیمت آن در بازارها سود کسب کرد. در واقع می‌توان گفت آربیتراژ فرصتی برای به دست آوردن سود با ریسک کم است که در هنگام عدم وجود تعادل قیمتی در بازار انجام می‌شود.
هنگامی که یک دارایی مانند ارز دیجیتال یا سهام در بازارهای مختلف دارای ارزش و قیمت یکسانی نباشد، یک تریدر حرفه‌ای با خرید آن در بازاری که قیمت کمتری دارد و فروش آن در بازاری با قیمت بالاتر، از اختلاف قیمت دارایی سود کسب می‌کند. در این استراتژی، در صورتی که امکان فروش دارایی در حداقل زمان ممکن فراهم باشد، ریسک معامله بسیار ناچیز خواهد بود و در عمل می‌توان آن را نوعی سرمایه‌گذاری بدون ریسک تلقی کرد.
چگونه آربیتراژ کنیم؟
در بازارهای کارآمد و متعادل که در آن ارزهای دیجیتال، سهام و سایر دارایی‌ها بر اساس ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری می‌شوند و فرصتی برای استفاده از این استراتژی معاملاتی وجود ندارد. اما همان‌طور که می‌دانیم بازارهای مالی در برخی مواقع با بحران رو به رو می‌شوند و تعادل خود را از دست می‌دهند. در این حالت قیمت یا نرخ بین بازارها با هم تفاوت پیدا می‌کنند و فرصت‌های آربیتراژی فراهم می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از این عدم تعادل موجود در بازارها استفاده کرده و کسب درآمد کنند.
آربیتراژ در بازار ارز جهانی
در بازارهای ارز جهانی مانند فارکس و ارزهای دیجیتال به دلیل حجم بالا تراکنش‌ها و گستردگی ابزارهای معاملاتی، فرصت‌های معاملاتی زیادی جهت استفاده از استراتژی آربیتراژ وجود دارد. اما به دلیل وجود تعداد بالا معامله‌گران و همچنین سرعت زیاد اجرای سفارش‌ها، فرصت استفاده از این استراتژی توسط تریدرهای حرفه‌ای پوشش داده می‌شود.
آربیتراژ در فارکس
فارکس بازاری جهانی برای معامله ارزهای خارجی و کسب سود است. فعالیت در بازار فارکس به صورت غیر متمرکز بوده و مکان مشخصی برای انجام معاملات آن وجود ندارد. آربیتراژ در فارکس زمانی انجام می‌شود که قیمت ارز در دو کارگزاری یا صرافی با یکدیگر متفاوت باشد این صرافی‌ها ممکن است در دو کشور مختلف باشند.
آربیتراژ ارز دیجیتال
همان‌طور که می‌دانیم، بازار ارزهای دیجیتال یک بازار بزرگ جهانی است. از این رو صرافی‌های زیادی برای تسریع و تسهیل معاملات این نوع ارزها در جهان ایجاد شده‌اند. همین امر باعث شده تا اختلاف قیمت زیادی در صرافی‌های مختلف جهت معامله این ارزها به وجود بیاید. در برخی از مواقع این اختلاف قیمت در ابعاد یک کشور نیز وجود دارد. معامله‌گران حرفه‌ای از این فرصت‌ها استفاده کرده و با آربیتراژ ارز دیجیتالی سود بالایی کسب می‌کنند.
آربیتراژ در بازار ارز ایران
در ایران نیز هنگامی که التهاب در بازار ارز بالا می‌رود و اختلاف قیمت ارز دولتی و بازار آزاد افزایش پیدا می‌کند، فرصت استفاده از این شیوه معاملاتی فراهم می‌شود. در این زمان معامله‌گران اقدام به خرید ارز دولتی کرده و در بازار آزاد به فروش می‌رساندند. همچنین برخی از معامله‌گران از اختلاف قیمت ارز بین بازارهای منطقه‌ای و مناطق مرزی داخلی و خارجی نیز استفاده کرده و سود زیادی کسب می‌کنند. اما باید به این نکته توجه داشت که چنین فعالیت‌هایی منجر به خروج ارز از کشور شده و به نظام اقتصادی کشور آسیب می‌رساند. از این رو بر اساس قوانین کشور، متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.
آربیتراژ در بازار آتی
بخش زیادی از معاملات آربیتراژی در بستر بازارهای آتی انجام می‌شود. فرایند انجام معاملات در این بازار به این صورت است که قیمت یک دارایی در بازار آتی نسبت به قیمت آن در بازار نقد بالاتر بوده و فاصله قیمتی دارایی در این دو بازار به نوعی است، که آربیتراژ آن سود خوبی به همراه خواهد داشت. در این حالت معامله‌گر دارایی را در بازار نقد خریداری کرده و معادل آن، یک قرارداد در بازار آتی به فروش می‌رساند و از این طریق سود کسب می‌کند.
انواع آربیتراژ کدامند؟
برای کسب سود از طریق آربیتراژ روش‌های مختلفی وجود دارد. روش‌هایی که هر کدام با توجه به نوع آربیتراژ متفاوت هستند. در ادامه با انواع آربیتراژ آشنا می‌شویم:
آربیتراژ جفت ارز: این نوع از آربیتراژ، پایه‌ای‌ترین حالت در معاملات Arbitrage است که در آن از اختلاف قیمت یک جفت ارز در دو صرافی یا کارگزاری مختلف سود کسب می‌شود.
آربیتراژ سود تضمین شده: در این روش معاملاتی، معامله‌گر ابتدا نرخ بهره در کشورهای مختلف را بررسی می‌کند و سپس با تبدیل دارایی به ارز کشوری که بیشترین نرخ بهره را دارد، در سیستم بانکی آن کشور سرمایه‌گذاری می‌کند.
نکته: در برخی از موارد معامله‌گر به منظور پوشش ریسک و تضمین نرخ تبدیل ارز، اقدام به خرید یک قرارداد آتی می‌کند.
آربیتراژ آماری: معامله‌گران در آربیتراژ آماری از تکنیک‌های آماری و محاسباتی خاصی را برای انجام معامله استفاده می‌کنند. در این نوع از آربیتراژ استفاده از ربات‌ها و مدل‌های ریاضی معاملاتی برای به حداکثر رساندن سود اهمیت زیادی دارد.
آربیتراژ مثلثی: در این روش از اختلاف قیمت میان سه جفت ارز سود کسب می‌شود. به عبارتی طی فرایندهای معاملاتی سریع تبدیل سه جفت ارز به یکدیگر انجام شده و سود حاصل می‌شود.
آربیتراژ مکانی: در این نوع از Arbitrage نیز مانند آربیتراژ جفت ارز از اختلاف قیمت ارزها در دو صرافی مختلف سود کسب می‌شود . اما با این تفاوت که صرافی‌ها در مناطق و مکان‌های مختلف واقع شده‌اند.
آربیتراژ غیرمتمرکز: آربیتراژ غیرمتمرکز نوع دیگری از آربیتراژ است که در بازار خودکار (AMM) یا صرافی‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود. در آربیتراژ غیرمتمرکز با کمک برنامه‌های غیرمتمرکزی به نام قراردادهای هوشمند، قیمت جفت رمز ارزهای معاملاتی را پیدا می‌کنند. اگر قیمت جفت ارزها با قیمت‌های نقدی آن‌ها در صرافی‌های متمرکز متفاوت باشد، معامله‌گران می‌توانند از آربیتراژ استفاده کنند.
نحوه کسب درآمد از آربیتراژ ارز دیجیتال
برای کسب درآمد از آربیتراژ ارزهای دیجیتال دو روش وجود دارد. معامله‌گران می‌توانند با توجه به استراتژی و ریسک معاملاتی خود از هر کدام از این روش‌ها جهت کسب سود استفاده کنند:
- انجام تراکنش‌های معاملاتی در تعداد بالا
- انجام تراکنش‌های معاملاتی در تعداد کم اما در حجم بالا
مزایای آربیتراژ در بازارهای مالی چیست؟
در معاملاتی که در آن‌ها از این استراتژی استفاده می‌شود در بدترین حالت هیچ سودی وجود ندارد. از این رو می‌توان گفت یکی از مزیت‌های ویژه آربیتراژ صفر بودن ریسک معاملاتی آن است. امروزه بسیاری از تریدرها معاملات آربیتراژی را بهترین روش برای خرید و فروش ارز یا سهام می‌دانند. زیرا در این روش معامله‌گر بدون اینکه درگیر خطرات و نوسانات منفی بازار مالی شود، صرفاً یک ارز را با قیمت مشخص خریداری کرده و با قیمت بالاتر در یک بازار دیگر به فروش می‌رساند.
یکی دیگر از مزایای آربیتراژ، بالابردن کارایی بازارهای مالی در بلند مدت است. با خرید و فروش ارزهای مختلف، به مرور اختلاف قیمت بین جفت ارزهای مشابه کمتر می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت Arbitrage، ناکارآمدی بازار در قیمت‌گذاری را برطرف کرده و باعث افزایش نقدشوندگی در بازار می‌شود.
معایب آربیتراژ در بازارهای مالی
این استراتژی در کنار مزایا و سود بالایی که نصیب معامله‌گر می‌کند می‌تواند به نظام اقتصادی آسیب بزند و باعث خروج ارز از کشور شود. از این رو برخی از کشورها قوانین سختگیرانه‌ای برای مقابله با این نوع معاملات در بازار ارز داخلی در نظر گرفته‌اند.
در بسیاری از موارد نرخ بهره صرافی‌ها، در زمان کوتاهی تغییر می‌کند. به همین دلیل این احتمال وجود دارد که معامله سودآور نباشد. اگر یک معامله‌گر نتواند هم‌زمان یک دارایی را بخرد و بفروشد، احتمال این اتفاق افزایش پیدا می‌کند. از این رو شناسایی فرصت‌های خوب برای استفاده از این شیوه معاملاتی نیاز به تجربه، تخصص و همچنین استفاده از ربات‌های معاملاتی است.
نرم افزار آربیتراژ ارز دیجیتال
استفاده از ربات یا نرم افزار آربیتراژ ارزهای دیجیتال بسیار رایج است. این نرم افزارها، اختلاف قیمت ارزها در یک صرافی را بررسی می‌کنند و بر این اساس به کاربر پیشنهاد خرید یا فروش ارز را می‌دهند. ربات و نرم افزار آربیتراژ ارز دیجیتال در انواع مختلفی وجود دارد هر کدام از این نرم افزارها با توجه به نوع الگوریتمی که دارند برای هدف خاصی استفاده می‌شوند. در انتخاب ربات آربیتراژ ارز دیجیتال و یا نرم افزار آربیتراژ ارز دیجیتال می‌بایست تمام جوانب را در نظر داشت چرا که استفاده از ربات همیشه منجر به سود نمی‌شود در برخی از موارد با ضرر معامله‌گر نیز همراه است.
انتخاب بهترین صرافی برای آربیتراژ
یکی از چالش‌های بسیاری از معامله‌گران و تریدرهای ارز دیجیتال انتخاب بهترین صرافی برای آربیتراژ است. در انتخاب صرافی مناسب باید به نکات زیر توجه داشت.
- صرافی از اعتبار بالایی برخوردار باشد.
- حجم معاملات و تراکنش‌های صرافی مدنظر بالا باشد.
- قیمت ارز مدنظر در صرافی انتخابی پایین باشد.
- صرافی از امکان تسویه سریع برخوردار باشد.
- امکان دسترسی به صرافی با آی پی کشورهای مختلف فراهم باشد.
سخن آخر:
در این مقاله با آربیتراژ، انواع و همچنین مزایا و معایب آن آشنا شدیم. استفاده از این شیوه معاملاتی و شناسایی فرصت‌های مناسب نیاز به تجربه و تخصص بالایی دارد چرا که هرگونه معامله اشتباه ممکن است منجر به ضررهای مالی سنگین شود. از این رو همواره توصیه می‌شود قبل از هرگونه معامله با کسب آموزش‌های کاربردی و افزایش تجربه وارد این گونه معاملات شوید.
منبع: investopdia
