شواهد حسابرسی(Auditing Evidence) اطلاعات بسیار مهمی هستند که توسط حسابرس به منظور ارزیابی وضعیت مالی سازمان‌ها و شرکت‌ها جمع‌آوری می‌شوند. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی شواهد حسابرسی و اهمیت آن می‌پردازیم.
فهرست مطالب
حسابرسی چیست؟
به فرآیند بررسی و ارزیابی اسناد و صورت‌های مالی مربوط به واحد حسابداری یک سازمان یا شرکت و ارائه گزارش‌های استاندارد حاصل از این ارزیابی، حسابرسی می‌گویند. فرایند حسابرسی توسط یک فرد مستقل به نام حسابرس و به کمک شواهد حسابرسی انجام می‌گیرد.
فرایند حسابرسی زمانی انجام می‌گیرد که واحد حسابداری گزارش‌های مربوط به سازمان یا شرکت را تنظیم کرده باشد تا واحد بازرسی شروع به ارزیابی آن کند. هدف از انجام حسابرسی اعتبار بخشی به صورت‌ها و گزارش‌های مالی و اطمینان دادن به نهاد موردنظر برای استفاده از این اسناد است.
حسابرس کیست؟
حسابرس فردی است که با داشتن تخصص و مهارت در زمینه‌های حسابداری، ریاضی و فناوری اطلاعات، به جمع‌آوری اطلاعات مالی، آنالیز آمار و در نهایت بررسی اسناد شرکت می‌پردازد.
تفاوت حسابرسی و حسابداری چیست؟
یکی از سؤالات پر تکراری که توسط بسیاری از علاقه‌مندان به رشته حسابداری پرسیده می‌شود این است که چه تفاوتی بین حسابداری و حسابرسی در یک شرکت وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که حسابداری فرایند ثبت اسناد و گزارش‌های مالی یک شرکت در دفاتر حسابداری می‌باشد اما حسابرسی فرایند بررسی و ارزیابی این اسناد مالی توسط حسابرس است.
شواهد حسابرسی چیست؟
شواهد حسابرسی (Auditing Evidence) اطلاعاتی است که توسط حسابرس برای اطمینان از صحت و انطباق صورت‌های مالی شرکت جمع‌آوری می‌شود و به منظور بررسی ادعاهای شرکت در خصوص صورت‌های مالی و پایبندی به قوانین حسابداری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حسابرس برای این که نتیجه گیری منطقی داشته باشد و بر این اساس نظر خود را اظهار کند باید شواهد و اطلاعات کافی در دست داشته باشد. با استفاده از شواهد حسابرسی می‌توان فهمید که آیا اطلاعات مندرج در گزارش‌ها و صورت‌های مالی، وضعیت مالی شرکت را در تاریخ مشخص به درستی نشان می‌دهد یا خیر.
شواهد حسابرسی شامل چه اطلاعاتی است؟
شواهد حسابرسی شامل اطلاعات و اسناد مختلفی است که برخی از آن آنها شامل موارد زیر است:
- رسیدهای دریافت و پرداخت و سوابق انتقال وجوه
- فاکتورهای خرید و فروش شرکت
- دفاتر کل و معین
- اطلاعات مربوط حساب‌های بانکی و حساب‌های مدیریتی
- ثبت‌های دفتر روزنامه و اصلاحات طبقه بندی شده
- سوابق کاربرگ‌های الکترونیکی
- و…
اطلاعات دیگری که حسابرس می‌تواند به عنوان شواهد حسابرسی کسب کند شامل: صورت جلسات هیئت مدیره، اطلاعات مقایسه‌ای مربوط به رقبا، گزارش‌های تحلیلگران، دستورالعمل کنترل‌های داخلی، تأییدیه‌های برون سازمانی، اطلاعات حاصل از اجرای روش‌های حسابرسی مانند پرس و جو و اطلاعات دیگری که به حسابرس اجازه می‌دهد با دلایل منطقی به نتیجه‌گیری لازم دست یابد، می‌شود.
چرا شواهد حسابرسی مهم است؟
امروزه شواهد حسابداری زیر بنای صورت‌های مالی مهمی هستند که توسط حسابرسان برای بررسی گزارش‌ها و صورت‌های مالی استفاده می‌شوند. شواهد حسابرسی را می‌توان مرکز ثقل فعالیت‌های حسابرسی دانست. زیرا حسابرسان از شواهد حسابرسی برای اثبات نتایج خود استفاده می‌کنند. برای مثال اگر در یافته‌های حسابرسی خطایی وجود داشته باشد، حسابرسان برای تأیید نظر خود به شواهد حسابرسی اعتماد می‌کنند.
ویژگی‌های شواهد حسابرسی
شواهد حسابرسی برای قابل استناد بودن باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند. برخی از این ویژگی‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- شواهد حسابداری می‌بایست از منابع مطمئن گردآوری شود. این اطلاعات را می‌توان از داخل یا خارج از شرکت به دست آورد.
- شواهد و سوابق جمع‌آوری شده باید قابل اطمینان باشند به نحوی که حسابرس بتواند به این اطلاعات برای اظهار نظر اعتماد کند.
- شواهد حسابرسی می‌بایست به قدر کفایت جمع‌آوری شده باشند به نحوی که حسابرس امکان بررسی و ارزیابی دقیق آنها را داشته باشد.
- با توجه به نوع حسابرسی انجام شده، شواهد حسابرسی باید با یکدیگر مرتبط باشند. میزان مرتبط بودن شواهد حسابرسی را می‌توان با تجزیه و تحلیل کلی اطلاعات جمع‌آوری شده بررسی کرد.
روش‌های به دست آورن شواهد حسابرسی
برای به دست آوردن شواهد حسابرسی روش‌های مختلفی وجود دارد. در ادامه با این روش‌ها آشنا می‌شویم:
کنترل‌های داخلی:
در حسابرسی صورت‌های مالی شرکت‌ها، حسابرسان به دلیل حجم زیاد اطلاعات و وقت گیر بودن عملیات حسابرسی نمی‌توانند تمام اسناد و اطلاعات مالی را جمع‌آوری و مورد بررسی قرار دهند. برای حل این مشکل حسابرسان از شیوه‌هایی که سازمان‌ها و شرکت‌ها در فرایندهای حسابداری و کنترل‌های داخلی به کار می‌گیرند استفاده می‌کنند. اگر این روش‌های به صورت صحیح اجرا شوند شواهد و اطلاعات جمع‌آوری شده قابل اتکا خواهد بود.
مدارک کتبی:
مدارک کتبی از مهم‌ترین مدارکی هستند که حسابرسان برای به دست آورد شواهد حسابرسی به آنها اتکا می‌کنند.اعتبار هر یک از مدارک کتبی به عنوان شواهد حسابرسی به محل ایجاد آن بستگی دارد. اولویت این مدارک نیز به ترتیب زیر است:
- مدارکی که در خارج از سازمان یا شرکت تهیه شده و برای حسابرس ارسال شوند. این نوع از مدارک به عنوان باکیفیت‌ترین مدارک کتبی شناخته می‌شوند.
- مدارکی که خارج از سامان یا شرکت تهیه شده و توسط حسابدار نگه داری می‌شوند مانند صورت حساب‌های بانکی، اسناد مربوط به قراردادهای شرکت و فاکتورهای خرید و فروش.
- مدارکی که داخل شرکت تهیه می‌شوند و در اختیار حسابرس قرار می‌گیرند.
مشاهده:
مشاهده نیز یکی از مهم‌ترین روش‌های به دست آوردن شواهد حسابرسی است. در این روش با مشاهده و بررسی دقیق، موجودی دارایی‌هایی ماشین آلات، ساختمان و… اثبات می‌گردد.
روش‌های تحلیلی:
بهترین روش به دست آوردن شواهد حسابداری استفاده از روش‌های تحلیلی است. در این شیوه سوابق مالی و روندهای عمده شرکت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
سندرسی:
سندرسی فرایندی است که بر اثر اجرای آن تعدادی از اسناد و مدارک حسابداری از سوابق مالی شرکت استخراج شده و توسط حسابرس مورد بررسی قرار می‌گیرد. نکات مهمی که در سندرسی مورد توجه حسابرسان قرار می‌گیرد شامل موارد زیر است:
- کافی بودن اسناد
- معتبر بودن اسناد
- ماهیت معامله
- معقول بودن معامله
- تصویب معاملات
- صحت ثبت معاملات
محاسبه:
در این روش به صورت درستی صحت محاسبات مدارک اولیه و مدارک حسابداری به صورت مستقل توسط حسابرس سنجیده می‌شود.
نظرات کارشناسان:
در این شیوه حسابرسان از نظرات کارشناسان خبره که در زمینه‌هایی خاص به جز حسابداری و حسابرسی تجربه دارند، مانند کارشناسان امور بیمه، وکلای حقوقی، ارزیابان، وکلای دادگستری و مهندسان، برای به دست آورد شواهد حسابرسی استفاده می‌کنند.
تایید مدیریت:
بر اساس استانداردهای حسابرسی، حسابرسان برای انجام فرایندهای حسابرسی می‌بایست تأییدیه‌ای مناسب از مدیریت دریافت کنند. این روش نسبت به سایر روش‌های به دست آوردن شواهد حسابرسی از اهمیت کم‌تری برخوردار است.
تاییدیه از اشخاص ثالث:
اخذ تاییده از اشخاص ثالث یکی از روش‌های مهم حسابرسی است که حسابرس از طریق آن می تواند به اظهارات اشخاص ثالث به صورت کتبی دسترسی پیدا کند.
پرس و جو:
در این روش می‌توان از افراد داخل یا خارج از شرکت جهت جمع‌آوری اطلاعات کمک گرفت. این پرس و جو معمولاً در قالب پرسش‌نامه‌های کتبی و شفاهی انجام می‌شود و مکمل اجرا سایر روش‌های گردآوری شواهد است.
مسئولیت تهیه گزارش‌ها و صورت‌های مالی بر اساس سوابق حسابداری بر عهده مدیریت شرکت است و حسابرس این شواهد را به وسیله روش‌های گفته شده و تطابق آنها با انواع اطلاعات مرتبط با موضوع به دست می‌آورد.
سخن آخر
در این مقاله با شواهد حسابرسی و روش‌های به دست آوردن آن توسط حسابرس آشنا شدیم. برای این که واحد حسابداری اطلاعات و صورت‌های مالی شرکت را به درستی و بدون خطا در اختیار حسابرس قرار دهد، می‌بایست تمام گزارش‌ها، اسناد و اطلاعات مالی شرکت را با کمک نرم افزار حسابداری مدیریت و سازماندهی کنند. نرم افزار حسابداری محک نیز ضمن سرعت بخشیدن به کار ها باعث مدیریت و سازماندهی هرچه بهتر امور مالی شرکت می‌شود.
منبع: investopedia
