پروانه کسب چیست؟ صفر تا صد گرفتن پروانه کسب با شرایط و مراحل

تمام کسب ‌و کارها برای فعالیت قانونی نیاز به دریافت پروانه کسب دارند، اما جواز کسب چیست و چرا این قدر اهمیت دارد؟ اگر شما هم تصمیم دارید کسب‌ و کار جدیدی راه ‌اندازی کنید، قبل از شروع حتما باید برای ثبت پروانه کسب اقدام کنید. واحدهای صنفی به عنوان یکی از ستون‌های اقتصاد کشور، گزینه‌ای مناسب برای اشتغال نیروی جوان و مستعد کشور به شمار می روند. از این رو دولت برای جلوگیری از بی نظمی و ضرر افراد، قوانینی را برای ایجاد یک واحد صنفی در نظر گرفته است. طبق قانون در صورتی که شما قصد ایجاد یک واحد صنفی را داشته باشید ، قبل از سپردن هرگونه تعهد، باید نسبت به دریافت و گرفتن پروانه کسب اقدام کنید. پروانه کسب مجوزی است که به شما اجازه فعالیت در آن واحد صنفی را می‌دهد.

فهرست مطالب

در این مقاله سایت نرم افزار حسابداری محک به صفر تا صد گرفتن پروانه کسب می‌پردازیم. از تعریف و انواع آن گرفته تا شرایط دریافت، مدارک مورد نیاز، مراحل گرفتن جواز کسب و نکات مهمی که باید بدانید. اگر در آستانه راه ‌اندازی یک کسب‌ و کار هستید، این مقاله می‌تواند راهنمای کاملی برای شما باشد.

پروانه کسب چیست؟

پروانه کسب یا جواز کسب مجوزی قانونی است که به اشخاص حقیقی یا حقوقی اجازه می‌دهد تا در چارچوب قوانین کشور، فعالیت اقتصادی یا صنفی مشخصی را آغاز کنند. هر فردی که قصد راه ‌اندازی یک کسب ‌و کار را دارد، باید برای دریافت پروانه کسب اقدام نماید. البته اهمیت دریافت پروانه کسب در مشاغل مختلف متفاوت است. در برخی مشاغل، گرفتن این مجوز ضروری‌تر از سایرین است؛ به ‌ویژه در مشاغلی که به‌طور مستقیم با سلامت و بهداشت افراد جامعه در ارتباط هستند. این نوع کسب ‌و کارها پیش از دریافت مجوز بهداشتی، ابتدا باید پروانه کسب خود را دریافت کرده باشند.

تعریف واحد صنفی

طبق تعریف دبیرخانه هیات عالی نظارت بر سازمان های صنفی کشور واحد صنفی یک شخص حقیقی یا حقوقی است که در یکی از فعالیت های صنفی سرمایه گذاری کرده باشد. فعالیت های کسب و کارهایی که در زمینه های تولید، خدمات، خرید و فروش، توزیع یا تبدیل مشغول هستند، به عنوان فعالیت صنفی شناخته می شوند. فروشگاه ها، کارگاه های تولیدی، صرافی ها و… نمونه هایی از واحدهای صنفی هستند. دریافت پروانه کسب برای تمام واحدهای صنفی الزامی است.

اهمیت اخذ پروانه کسب

اهمیت دریافت جواز کسب تنها به قانونی بودن فعالیت‌ها محدود نمی‌شود، بلکه نقش مهمی در جلب اعتماد مشتریان و جلب همکاری شرکای تجاری نیز ایفا می‌کند. بدون داشتن این مجوز، فعالیت‌های کاری از نظر قانونی فاقد اعتبار بوده و ممکن است با جریمه‌های سنگین، پلمب محل کار و یا حتی تعطیلی کامل مواجه شود.

یکی دیگر از دلایل مهم برای دریافت جواز کسب، بهره‌مندی از خدمات و تسهیلات بانکی است. بانک‌ها و مؤسسات مالی معمولاً تنها به کسب ‌و کارهایی که دارای جواز رسمی هستند، وام و خدمات اعتباری ارائه می‌دهند. ادامه این مقاله مراحل دقیق و شرایط لازم برای اینکه چگونه جواز کسب بگیریم را نشان خواهد داد.

مزایای دریافت پروانه کسب

جواز کسب نه ‌تنها به فعالیت واحد صنفی شما اعتبار قانونی می‌بخشد، بلکه مزایای متعددی را نیز به همراه دارد که می‌تواند زمینه رشد، توسعه و بهره‌مندی از امکانات مختلف را برای کسب ‌و کار فراهم کند. در ادامه به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:

• دسترسی به تسهیلات مالی و وام‌های بانکی از سوی بانک‌های دولتی
• بهره‌مندی از معافیت‌های گمرکی در واردات و صادرات
• افزایش اعتماد مشتریان نسبت به کسب ‌و کار
• امکان ثبت رسمی برند و مالکیت صنعتی
• بیمه و تحت پوشش قرار دادن کارکنان شاغل در کارگاه
• دریافت گواهی استاندارد برای محصولات تولیدی
• امکان اخذ کارت بازرگانی برای فعالیت‌های تجاری بین‌المللی
• بهره‌مندی از تعرفه‌های صنعتی برق و گاز
• دریافت تاییدیه‌های لازم از سفارت ‌خانه‌ها برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی و سفرهای خارجی
• دریافت سهمیه سوخت برای صنایعی مانند ریخته‌گری

انواع پروانه کسب یا جواز کسب

جواز کسب از نظر مدت اعتبار به دو نوع موقت و دائم تقسیم می‌شود. هر کدام از این دو نوع، شرایط و کاربرد خاص خود را دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

جواز کسب موقت

این نوع جواز تنها یک سال اعتبار دارد و فقط یک ‌بار صادر می‌شود. پس از پایان این مدت، فرد دارنده جواز ۳۰ روز فرصت دارد تا آن را به جواز دائم تبدیل کند. در صورتی که اقدامی صورت نگیرد، جواز کسب باطل شده و ادامه فعالیت صنفی، غیرقانونی خواهد بود.

جواز کسب دائم

جواز دائم دارای اعتبار ۵ ساله است. پس از پایان این دوره، صاحبان کسب ‌و کار باید برای تمدید مجوز خود اقدام کنند تا بتوانند فعالیت خود را به ‌صورت قانونی ادامه دهند.

تفاوت پروانه کسب دائم و موقت

پروانه کسب به دو صورت موقت و دائم صادر می شود. اعتبار پروانه کسب موقت یک ساله بوده و تنها برای یک بار صادر می شود. در پایان این مدت اتحادیه به صاحب واحد صنفی سی روز مهلت می دهد تا برای تبدیل پروانه کسب موقت به دائم اقدام کنید. در صورتی که با پایان مهلت سی روزه موفق به تکمیل مدارک و تبدیل پروانه کسب نشوید، مجوز واحد صنفی شما باطل شده و فعالیت آن غیر قانونی خواهد بود.

پروانه کسب دائم نیز اعتباری پنج ساله دارد و با پایان یافتن این مهلت، باید نسبت به تمدید آن اقدام کنید. برای تمدید پروانه کسب باید مجدد مدارک لازم را ارائه کرده و هزینه آن را پرداخت کنید. در صورتی که پروانه کسب شما مفقود شده یا صدمه دیده باشد، باید دوباره نسبت به دریافت آن اقدام کنید.

انواع جواز کسب بر اساس نوع فعالیت

جوازهای کسب بسته به زمینه فعالیت، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه با لیست انواع پروانه کسب آشنا می‌شوید:

جواز کسب صنعتی

جواز کسب صنعتی برای فعالیت‌های صنعتی و تولیدی مانند کارخانه‌ها، کارگاه‌های صنعتی و واحدهای تولیدی صادر می‌شود. مدارک مورد نیاز برای این نوع جواز، بسته به نوع صنعت و محل فعالیت می‌تواند متفاوت باشد.

۲. جواز کسب تجاری

این جواز به کسب ‌و کارهای خرده مانند فروشگاه‌ها، مغازه‌ها و واحدهای تجاری ‌ و بازرگانی تعلق دارد. برای کسب این جواز، متقاضی باید مدارکی مانند سند محل فعالیت و سوابق شغلی را ارائه دهد.

۳. جواز کسب خدماتی

جواز کسب خدماتی برای افرادی صادر می‌شود که در زمینه ارائه خدمات، مانند آرایشگاه‌ها، تعمیرگاه‌ها و کسب ‌و کارهای خدماتی دیگر فعالیت دارند.

۴. جواز کسب تولیدی

این نوع جواز مخصوص کسب‌ و کارهای تولیدی کوچک و محلی است که در زمینه‌هایی مانند تولید مواد غذایی، پوشاک، صنایع‌ دستی و… فعالیت می‌کنند. این نوع جواز برای کارگاه‌های کوچک و خانگی نیز قابل استفاده است.

شرایط گرفتن پروانه کسب

قوانین و مقررات مربوط به صدور جواز کسب، توسط اتحادیه‌ها و سازمان‌های صنفی هر حوزه تعیین می‌شود. این قوانین شامل موارد مشخصی است که متقاضیان موظف به رعایت آن‌ها هستند. هدف از این مقررات، ایجاد نظم، ارتقای کیفیت خدمات و اطمینان از صلاحیت افراد برای راه‌ اندازی کسب‌ و کار است.

در ادامه برخی از مهم‌ترین شرایط عمومی گرفتن جواز کسب را مرور می‌کنیم:

• متقاضی باید حداقل ۱۸ سال سن داشته باشد.
• افراد دارای سابقه کیفری مؤثر نمی‌توانند جواز کسب دریافت کنند. ارائه گواهی عدم سوءپیشینه الزامی است.
• کسب ‌و کار باید در محل مشخص و قانونی مانند مغازه، کارگاه یا دفتر دایر باشد. مکان باید با نوع فعالیت تناسب داشته باشد.
• مدارکی مانند کارت ملی، شناسنامه و عکس پرسنلی برای ثبت اطلاعات هویتی مورد نیاز است.
• برای برخی کسب‌ و کارها مانند خدمات فنی، آرایشگری، داروخانه و… داشتن مدرک تحصیلی مرتبط یا گواهی مهارت فنی و حرفه‌ای ضروری است. این شرط به منظور تأیید توانایی فنی و تخصصی فرد در حوزه مورد نظر تعیین می‌شود.

شرایط گرفتن پروانه کسب برای خانم ها

به طور معمول شرایط گرفتن پروانه کسب برای خانم ها کمی پیچیده است. محدودیت‌های قانونی و صنفی در دریافت جواز کسب برای برخی مشاغل خاص، یکی از چالش‌های مهمی است که برخی از بانوان در مسیر راه‌ اندازی کسب‌ و کار با آن مواجه هستند.

به عنوان مثال، در شغل‌هایی مانند تولید پوشاک، دفاتر مشاور املاک، تبلیغات محیطی، فروش لوازم یدکی یا رستوران‌ داری، زنان تنها در صورتی می‌توانند جواز کسب دریافت کنند که یک مرد را به ‌عنوان مباشر قانونی به اتحادیه مربوطه معرفی نمایند. این در حالی است که بسیاری از زنان در این حوزه‌ها فعالیت مؤثری دارند و توانایی مدیریت کامل کسب ‌و کار را دارند، اما ساختار قانونی فعلی مانع از اخذ مستقیم مجوز توسط آن‌ها می‌شود.

از طرفی در برخی مشاغل اساساً امکان صدور جواز کسب به بانوان وجود ندارد. این حوزه‌ها شامل فعالیت‌هایی هستند که یا ماهیت فنی و صنعتی سنگینی دارند یا در طبقه ‌بندی مشاغل «کاملاً مردانه» تعریف شده‌اند. مشاغلی مانند آرایشگاه‌های مردانه، سفره ‌خانه‌های سنتی، تعمیرگاه خودرو، کارگاه‌های طلاسازی، خدمات تاسیساتی و عمرانی، فروش مصالح ساختمانی و آهن ‌آلات و ضایعات فلزی از جمله نمونه‌هایی هستند که در حال حاضر زنان مجاز به دریافت جواز کسب در آن‌ها نیستند.

شرایط گرفتن پروانه کسب برای آقایان

شرایط گرفتن پروانه کسب برای آقایان با توجه به نوع شغل و حوزه فعالیت می‌تواند متفاوت باشد. برخی مشاغل به مدارک تخصصی، گواهی ‌نامه‌های فنی یا استعلام‌های بهداشتی از مراجع مرتبط نیاز دارند. به‌طور کلی، دریافت این مجوز تابع مقررات نظام صنفی کشور است و رعایت یک‌سری الزامات قانونی برای همه متقاضیان الزامی است.

آقایان برای دریافت پروانه کسب باید موارد زیر را دارا باشند:

• داشتن تابعیت ایرانی یا مجوز اقامت معتبر برای اتباع خارجی
• سن حداقل ۱۸ سال
• کارت پایان خدمت یا معافیت دائم
• عدم اشتغال تمام‌ وقت در مشاغل دولتی
• نداشتن سوء‌پیشینه کیفری
• برخورداری از سلامت جسمی و گواهی صلاحیت بهداشتی (در مشاغل مرتبط)
• داشتن مکان مناسب برای فعالیت صنفی
• پرداخت مالیات و حق بیمه
• گذراندن دوره‌های آموزشی در صورت لزوم

همچنین لازم به ذکر است که در مشاغل مختص بانوان، مانند آرایشگاه زنانه، آقایان مجاز به دریافت پروانه کسب نیستند.

شرایط دریافت جواز کسب اینترنتی

برای ثبت نام پروانه کسب الکترونیکی و دریافت مجوزهای لازم، متقاضیان باید مجموعه‌ای از شرایط و الزامات مشخص ‌شده از سوی نهادهای مربوطه را رعایت کنند. این شرایط با هدف ساماندهی فعالیت‌های آنلاین و افزایش اعتماد عمومی نسبت به کسب‌ و کارهای مجازی تعیین شده‌اند. داشتن شرایط زیر برای دریافت جواز کسب اینترنتی الزامی است:

1. عدم بدهی مالیاتی
2. داشتن محل فعالیت مشخص که دارای سند مالکیت یا قولنامه رسمی دارای کد رهگیری باشد.
3. کسب ‌و کار اینترنتی باید یک وب ‌سایت دارای محتوای واقعی شامل معرفی خدمات یا محصولات مشخص داشته باشد. صرف داشتن دامنه یا صفحه خالی کافی نیست.
4. داشتن نماد اعتماد الکترونیکی (ای ‌نماد) از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و کد شامد از مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد، برای فعالیت رسمی الزامی است.
5. متقاضی باید مراحل ثبت ‌نام مالیاتی خود را تا مرحله چهارم یعنی تکمیل اطلاعات مالیاتی و دریافت کد اقتصادی به‌طور کامل انجام داده باشد.

مدارک لازم برای ثبت نام پروانه کسب

برای دریافت جواز کسب، متقاضیان باید مجموعه‌ای از مدارک مشخص را تهیه و به اتحادیه یا سازمان صنفی مربوطه ارائه دهند. این مدارک، نشان ‌دهنده هویت، صلاحیت و شرایط قانونی فرد برای راه‌ اندازی کسب ‌و کار است. مدارک مورد نیاز برای گرفتن پروانه کسب شامل موارد زیر است:

• مدارک شناسایی شامل اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه
• گواهی عدم سوءپیشینه کیفری جهت تأیید صلاحیت اخلاقی متقاضی
• مدارک مربوط به محل کسب ‌و کار مانند سند مالکیت، اجاره‌ نامه رسمی یا قولنامه معتبر به همراه کد رهگیری
• دو قطعه عکس جدید 4*3
• مدارک تحصیلی یا حرفه‌ای
• گواهی احکام تجارت کسب‌ و کار

سایت ثبت نام پروانه کسب

سامانه صدور مجوز کسب ‌و کار، با عنوان رسمی درگاه ملی مجوزهای کشور و به نشانی اینترنتی https://mojavez.ir شناخته می‌شود. این سامانه با هدف آسان سازی فرایند صدور مجوزها و کاهش مراجعات حضوری متقاضیان راه‌ اندازی شده است. این سامانه یکی از مهم‌ترین گام‌ها در راستای حذف مراحل غیر ضروری اداری و افزایش سرعت صدور مجوزهای کسب ‌و کار در کشور محسوب می‌شود.

نحوه ثبت نام پروانه کسب

در مرحله اول فرآیند ثبت ‌نام مجوز کسب و کار، ابتدا باید وارد درگاه ملی مجوزهای کشور به نشانی اینترنتی https://mojavez.ir شوید. پس از وارد کردن اطلاعات اولیه شامل کد ملی، نام، تاریخ تولد و شماره تلفن همراه، یک نام کاربری و رمز عبور برای ورود به سامانه دریافت می‌کنید.

در ادامه با انتخاب گزینه “ثبت و پیگیری مجوز”، اطلاعات مربوط به دستگاه اجرایی، سازمان تابعه و نوع مجوز مورد نظر را ثبت کرده و در پایان یک کد رهگیری دریافت می‌کنید.

در مرحله بعد به سامانه ایران اصناف به آدرس https://iranianasnaf.ir/ مراجعه کرده و با وارد کردن کد رهگیری، وارد فرآیند تکمیل اطلاعات می‌شوید. در این بخش باید نوع پروانه، رسته شغلی، اطلاعات فردی و صنفی و همچنین مدارک لازم را بارگذاری کنید. پس از ثبت نهایی، کد رهگیری جدیدی دریافت خواهید کرد که از طریق آن می‌توانید وضعیت درخواست خود را پیگیری نمایید. دقت در ورود اطلاعات و ارسال کامل مدارک، تأثیر زیادی در سرعت روند صدور جواز خواهد داشت.

به یاد داشته باشید که گذراندن دوره آموزش احکام تجارت و کسب ‌و کار یکی از مراحل گرفتن پروانه کسب است. این دوره‌ها توسط اتاق‌های اصناف استان‌ها و از طریق سامانه آموزش‌های تخصصی مربوطه برگزار می‌شود و شرکت در آن‌ها برای متقاضیان الزامی است.

فرم ثبت نام پروانه کسب

در این بخش یک نمونه فرم ثبت نام جواز کسب در تصویر زیر قابل مشاهده می‌باشد:

هزینه ثبت نام پروانه کسب

پرداخت هزینه‌های قانونی مربوط به ثبت ‌نام و حق عضویت اتحادیه صنفی الزامی بوده و باید به حساب خزانه کشوری و اتحادیه مربوطه واریز شود. مبلغ ثبت ‌نام برای دریافت جواز کسب، پنج برابر حق عضویت سالانه است. این هزینه برای شروع فرآیند صدور پروانه کسب در نظر گرفته شده و بدون آن، مراحل اداری ادامه نخواهد یافت.

همچنین برخی از مشاغل، نیازمند گذراندن دوره‌های آموزشی معتبر هستند. برای مثال، اگر قصد دارید در حوزه تعمیرات موبایل، تعمیرات لوازم خانگی یا برق ساختمان فعالیت کنید، باید دوره‌های مرتبط را در مراکز آموزشی تأیید شده بگذرانید و هزینه آن را نیز پرداخت نمایید. توجه داشته باشید که مبلغ دقیق ثبت‌ نام و آموزش بسته به نوع صنف متفاوت است و در هنگام مراجعه به اتحادیه مربوطه به ‌صورت دقیق اعلام می‌شود.

تمدید جواز کسب و کار

جواز کسب و کار باید هر ده سال یک‌ بار تمدید شود. در صورتی که فردی بدون اخذ یا پس از پایان تاریخ پروانه کسب، اقدام به فعالیت صنفی کند، این فعالیت غیرقانونی است و ممکن است منجر به جریمه، پلمب محل کسب و تعطیلی واحد صنفی شود.

برای تمدید جواز کسب، به سامانه iranianasnaf.ir مراجعه کنید. متقاضیان تمدید باید وارد سامانه شده و از بخش “پروانه کسب”، گزینه “تمدید پروانه کسب” را انتخاب کنند. مدارک لازم برای تمدید شامل اصل پروانه قبلی، گواهی مالیاتی، دو قطعه عکس، تأییدیه کد پستی، شماره تلفن به نام متقاضی و در صورت تغییرات شرکتی، کپی روزنامه رسمی است.

جمع بندی

در پایان باید گفت دریافت پروانه کسب، اولین گام برای قانونی‌ سازی هر نوع فعالیت اقتصادی یا صنفی در کشور است. این مجوز نه ‌تنها اعتبار رسمی به کسب‌ و کار شما می‌بخشد، بلکه راه را برای بهره‌مندی از تسهیلات بانکی، ثبت برند، معافیت‌های گمرکی و سایر حمایت‌های دولتی هموار می‌سازد. با توجه به اهمیت بالای این موضوع، توصیه می‌شود پیش از راه ‌اندازی هر کسب‌  و کار، به ‌درستی با شرایط، مدارک و نحوه گرفتن جواز کسب آشنا شوید و از طریق سامانه‌های رسمی، مراحل قانونی را با دقت طی کنید تا آینده شغلی‌ خود را بر پایه‌ای محکم و قابل اتکا بنا نمایید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد. در صورت بروز هر سوالی آن را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید.