این روز ها یکی از رایج ترین بحث های روزمره در بین مردم سهام عدالت و آزادسازی آن و همچنین تصمیمی که در این مورد گرفته اند می باشد ما در این مقاله سعی داریم همه آن چیزی که شما نیاز دارید در مورد سهام عدالت بدانید را به زبانی ساده و روان برای شما تشریح کنیم، تا پایان این مقاله با ما باشید تا معنا و مفهوم آزادسازی سهام عدالت را درک کنید و با اگاهی کامل در این مورد تصمیم گیری نمایید.
فهرست مطالب
ارزش روز سهام عدالت (17/05/99)
ارزش واقعی سهام عدالت بر اساس تابلوی روز بورس تغییر می‌کند و از زمانی که امکان فروش ۳۰ درصد از این سهام برای مشمولان فراهم شده است، ارزش واقعی یک سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی، بین ۱۷ تا ۱۹ میلیون تومان تغییر کرده است. بر این اساس و طبق آخرین قیمت ها، ۳۰ درصد سهام عدالت، کمی بیش از پنج میلیون تومان است.
سهام عدالت چییست و چه کسانی مشمول دریافت سهام عدالت هستند؟
در سال ۱۳۸۵ با رویکردی جدید از اصل ۴۴ قانون اساسی، فرآیند اعطای سهام به بخش خصوصی سرعت بیشتری یافت و نام سهام عدالت در مباحث اقتصادی جایگاه ویژه ای پیدا کرد، در این طرح، ۸۰ درصد سهام بنگاه های دولتی و کارخانه ها به بخش خصوصی واگذار شد. سبد سهام عدالت، شامل سهم‌هایی از جمله شرکت‌ها و کارخانه‌های خودروسازی، بیمه، غولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز می‌شد.
قبل از اختصاص سهام ، دولت اقشار کم‌درامد را ممیزی و دهک‌بندی کرد، و براساس میزان دارایی و درآمد مقدار سهامی که باید تعلق بگیرد را مشخص نمود. به این ترتیب که ۴۲ نفر میلیون جمعیت کشور در قالب 6 دهک از پایین‌ترین تا بالاترین درآمد دسته‌بندی شدند. حال سوال اصلی این است که چه کسانی از نگاه دولت کم درآمد و یا واجد شرایط دریافت بالاترین میزان سهام عدالت هستند، مشمولین این طرح به شرح زیر هستند:
- مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی
- روستاییان و عشایر
- کارگران فصلی ساختمانی
- گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، زنان سرپرست خانوار، طلاب، خادمان مساجد و …
- کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری
پس از اتمام ممیزی و تشخیص مشمولان و دهک بندی خانوارها، نوبت به مدیریت سهام و اعطا آن به مردم گردید؛ دولت برای پیش برد غایت عدالت ملی در سال 1385 شرکت دولتی به نام شرکت کارگزاری سهام عدالت به عنوان زیرمجموعه‌ای از سازمان خصوصی‌سازی تاسیس کرد همچنین تعداد ۳۳۷ شرکت سرمایه‌گذاری و تعاونی عدالت در سطح کشور و همه استان‌ها برای تحقق رسیدن اهداف دولت روی کار آمدند. هیئت وزرا آیین‌نامه اجرایی را تنظیم و به تمامی شرکت های ذیصلاح ابلاغ نمود که درآن اهداف طرح سهام عدالت ذکر شده بود.
اهداف طرح سهام عدالت :
- کمک به استقلال مالی خانوارهای نیازمند و کاهش حمایت‌های مالی مستقیم دولتی به آن‌ها
- واگذاری سهام شرکت‌های دولتی، کمرنگ کردن نقش دولت در اقتصاد و سرعت بخشیدن به فرایند خصوصی‌سازی
- شفاف کردن فرایند خصوصی‌سازی
- توزیع متعادل ثروت و درآمد در کشور
- افزایش سهم بخش تعاون و شرکت‌های تعاونی
منظور از آزاد سازی سهام عدالت چیست؟
در نهم دی ماه 1398 به دستور مقام معظم رهبری به دستگاه های مربوطه طرح آزدسازی سهام عدالت صورت گرفت. در مرحله اول این طرح سهامداران باید انتخاب کنند که با تمایل دارند با کدام یک از روش های موجود سهام خود را آزاد نمایند دولت با این تصمیم در نظر داشت که مشارکت اقشار عادی در بازار سرمایه بورس افرایش یابد از این رو یکی از اهداف قابل تامل در طرح آزاد سازی سهام عدالت مشارکت مردم در بازار بورس ملی برای چند برابر شدن میزان سهام و درآمد آنان بوده است.
روش های آزاد سازی سهام عدالت؟
برای آزاد سازی سهام عدالت دو روش مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد مشمولان سهام عدالت ابتدا باید در سامانه سهام عالت وارد شده و در صورت نقص اطلاعات هویتی خود آن را تکمیل یا ویرایش نمایند،در صورت تعلق، برگه سهام نمایش داده می‌شود: در این برگه سهام، ۷ ردیف مشاهده می‌گردد که شامل ارزش سهام تخصیصی اولیه با توجه به بعد خانوار، مجموع مبالغ دریافت شده توسط دولت از محل سود سهام، سود پرداخت‌شده نقدی، ارزش اقساط تسویه شده، بهره‌مندی از تخفیف دو دهک اول، باقی‌مانده ارزش اولیه سهام تخصیصی، دارایی مشمول(ارزش اسمیسهام متعلق به مشمول)است. سپس به بررسی سهام و ارزش شرکت های سرمایه پذیر بپردازند تا بتوانند بهترین انتخاب برای آزادسازی را داشته باشند.در این مرحله کاربران باید تصمیم بگیرند که مسئولیت سهام را خود به عهده میگیرند(روش مستقیم) یا آن را به شرکت های دیگر واگذار(غیرمستقیم) می کنند. به گفته مسئولان ذیصلاح افرادی که تا زمان مشخص شده از سوی دولت ( 8خرداد 99) برای آزاد سازی سهام خود اقدامی انجام ندهند، به این معنا تلقی می شود که پذیرفته است سهام عدالت خود به صورت غیر مستقیم آزاد سازی شود.
تفاوت روش مستقیم و غیر مستقیم سهام عدلت چیست؟
قبل از انتخاب روش آزاد سازی سهام عدالت با روش های پشنهادی موجود باید در نظر داشته باشید که در روش مستقیم سهامداری، مالکیت، مدیریت سهام عدالت و مسئولیت حفظ و نگهداشت سهام کاملا به عهده شخص سهام دارمی باشد و دولت هیچ گونه مسئولیتی در مقابل سهم شما ندارد. اما نکته قابل توجه این است که حتی افرادی که از روش مستقیم استفاده میکنند باید در سامانه سجام(سامانه جامع اطلاعات مشتریان) احراز هویت نمایند، اما در صورت انتخاب روش غیر مستقیم برای آزاد سازی سهام عدالت مالکیت ومسئولیت سهام خود را به شرکت های سرمایه گذاری استانی واگذار نموده اید؛ که به این معناست که شما شخصا نمی توانید سهم های موجود در بسته سهام عدالت خود را به فروش برسانید.
به یاد داشته باشید که شما فقط یک مرتبه امکان انتخاب روش مستقیم و یا غیر مستقیم را دارید !
مزایا و معایب روش مستقیم و غیر مستقیم
به گفته ی امینی خواه نائب رئیس هیئت مدیره کانون شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت، متاسفانه اطلاع رسانی مناسبی از ویژگی های روش مستقیم و غیر مستقیم به مردم داده نشده است تصور عموم بر این است با انتخاب روش مستقیم یک شبه می توانند سهام کل خانواده را بفروشند و پول آن را صرف نیازهای زندگی خود کنند، در صورتی که روش مستقیم محدودیت های خاص خودش را دارد، چرا که در صورت فروش یکباره تمام سهامداران، ارزش سهام شرکت ها سقوط می کند به همین دلیل دولت برای اینکه مردم ضرر نکنند دولت تنها اجازه فروش 30 درصد از سهام را در روش مستقیم به مشمولین داده است ، به دلیل اطلاع رسانی ناکافی، افرادی که قصد فروش آنی سهام عدالت را دارند به اشتباه روش مستقیم را انتخاب میکنند. محدودیت در روش غیر مستقیم کمتر است و شرکت‌های سرمایه گذاری استانی که از سال ۸۵ تاسیس شدند به صورت حرفه‌ای کار مدیریت سهام را انجام می‌دهد تا به ارزش سهام مردم آسیبی نرسد.برای افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب میکنند مزایای بیشتری نسبت به روش مستقیم در نظر گرفته شده است. وی ادامه داد قرار شده است برخی از پروژه‌های عمرانی استانی به شرکت‌های سرمایه گذاری استانی سپرده شود و افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کنند از سود این پروژه‌ها منفعت می‌برند. برای مدیریت سهام به روش غیر مستقیم نیازی به مراجعه به سایت سهام عدالت نیست و کسی که وارد سایت نشود به نشانه این است که روش غیر مستقیم را انتخاب کرده است.
با توجه به گفته های امینی خواه این انتخاب مردم است که به شرکت های سرمایه گذاری اعتماد کنند و یا مدیریت سهام را خود به عهده بگیرند.
سوالی که در ذهن همه ایجاد شده، سرنوشت سهام عدالت بعد از آزادسازی به روش مستقیم است، آیا من می توانم سهام خود ره معامله کنم؟
باتوجه به این موضوع مهم که دیگر مدیریت سهام با شخص شماست اگر از قبل کد بورسی داشته باشید سهام شما بعد از آزاد سازی به همان کد انتقال یافته و شما به راحتی میوانید سهام خود را معامله نمایید و یا در صورتی که کد بورسی ندارید اما روش مستقیم را انتخاب کرده اید باید برای اخذ کد بورسی اقدامات لازم را انجام دهید.
دومین مرحله آزادسازی سهام عدالت در روز عید غدیر
تا این قسمت از مقاله هر آن چه که در مورد سهام عدالت باید بدانید را تشریح کردیم، باتوجه به اینکه افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند محدودیت های از جمله فروش 30 درصد از سهام خود را داشتند، اما رییس سازمان خصوصی‌سازی به مشمولان سهام عدالت که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند، اشاره کرد و گفت: ۱۰۰ درصد از سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی وارد بازار سرمایه خواهند شد که ۶۰ درصد آن در روز بعد از عید غدیر قابلیت معامله را پیدا خواهند کرد و بر این اساس موقعیتی مانند مشمولانی که روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند پیدا می‌کند. علی رضا صالح رییس سازمان خصوصی سازی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه ۴۰ درصد پایانی سهام عدالت در روز ۲۲ بهمن آزادسازی خواهد شد یا خیر، افزود: از همان ابتدا قرار بود آزادسازی سهام عدالت طی یک سال انجام شود، به همین دلیل از الان نمی‌توان زمان مشخصی را برای آزادسازی ۴۰ درصد پایانی سهام عدالت اعلام کرد
اطلاع از وضعیت سهام عدالت
مشمولان سهام عدالت می‌توانند از طریق شماره تلفن ۱۵۶۹ از سراسر کشور سوالات خود را از کارشناسان این مرکز مطرح کنند. همچنین شماره تماس ۸۳۳۳۸ سازمان خصوصی سازی، همچنان برای پاسخگویی به مشمولان سهام عدالت در دسترس عموم قرار دارد.گفتنی است، از روز دهم خردادماه ۱۳۹۹، سهام ۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مشمولان سهام عدالت آزاد سازی شد تا برگ زرین دیگری در تاریخ اقتصاد و بازار سرمایه ایران رقم بخورد.تمام دارندگان سهام عدالت که مدیریت مستقیم را انتخاب کرده اند، می‌توانند با مراجعه به درگاه sahamedalat.ir از وضعیت دارایی خود در ۳۶ شرکت بورسی مطلع شوند.
سخن آخر
به یاد داشته باشید بازه زمانی برای ثبت نام سهام عدالت از سال 1384 تا 1394 بوده است و از سوی دولت هیچ خبری مبنی براینکه امکان ثبت نام جدید افراد در سامانه سهام عدالت وجود دارد منتشر نشده است، پس مراقب افراد سودجو و منفعت طلب باشید.
