حسابداری اموال یکی از موضوعاتی است که می‌تواند در موفقیت و شکست شما نقش مهمی داشته باشد. یکی از شاخه‌های حسابداری امور حسابداری دارایی‌ها است که به شما امکان مشاهده اموال مهم کسب و کارتان رو میدهد. همچنین می‌توانید میزان استهلاک این دارایی‌ها را مشاهده و هزینه‌های مربوط به آن را ثبت کنید و سود و ضرری که از این دارایی‌ها ممکن است ایجاد شود را کنترل کنید. در واقع با کسب دانش درباره اموال تحت مالکیت می‌توان انتظار بیشتر شدن سود و توقف ضرر احتمالی را نیز داشت. حسابداری اموال و انبار به بررسی دارایی‌های ثابت و غیرثابت نیز می‌پردازد.
فهرست مطالب
کاربرد حسابداری اموال چیست؟
همانطور که خواندید برای بهبود اوضاع مالی و اطلاع دقیق از سود و زیان یک شرکت نیاز به حسابدار است، حسابداری اموال و انبار در بیشتر مواقع می‌تواند از ضررهای احتمالی جلوگیری کند. در زیر انواع حسابداری را شرح خواهیم داد.
از انواع حسابداری چه می‌دانید؟
در شغل حسابداری زیرمجموعه و گرایش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
حسابداری مالی : در حسابداری مالی اهداف ثبت و دسته بندی تراکنش‌های مالی یک کسب و کار یا یک شخصیت حقوقی است. در این نوع تمام صورت‌های مالی براساس استانداردهای حسابداری(GAAP) نوشته می‌شود تا همه کسب و کارها از یک روند خاص برای گزارشدهی پیروی کنند. اکثر این قانون‌ها بر اساس قوانین مالی و حقوقی هر کشور معین می‌شود و به این خاطر است که استانداردهای حسابداری کشورها باهم تفاوت دارد.
حسابداری مدیریت: این نوع از حسابداری با دیدگاهی آینده نگرانه به دنبال راهکاری برای زیاد کردن بازدهی یک کسب و کار است. و از راه ارائه گزارش مورد نیاز به مدیر، به او در تصمیم گیری کمک مهمی میکند. در اصل این نوع حسابدار تمرکز اصلی خود را روی کمک به مدیریت می‌گذارد تا اینکه تمرکز روی رعایت استاندارد و اصل‌های حسابداری داشته باشد.
حسابداری بهای تمام شده : به حسابداری بهای تمام شده، حسابداری هزینه هم می‌گویند. این نوع اغلب در صنعت و صنایع بیشتر کاربرد دارد که می‌تواند هزینه‌های تولیدی و میزان هزینه خدمات را محاسبه و به مدیریت اطلاع دهد و بهای تولید یک محصول را تعیین کند. حسابداری اموال بیشتر به دنبال ثبت هزینه و جلوگیری از وارد آمدن ضرر به شرکت مربوطه است. و اکثرا دارایی‌های مجموعه را از نظر استهلاک و بازدهی بررسی میکند. در ادامه بیشتر در این مورد توضیح خواهیم داد.
حسابدار مالیاتی: حسابدار مالیاتی زیر نظر سازمان دارایی فعالیت میکند، به منظور کنترل فعالیت کسب و کارها از نظر قوانین مالیاتی و شفافیت حساب‌ها، آنها را مورد بررسی قرار میدهد و هرگونه مشکل را به سازمان دارایی گزارش میکند.
نقطه مشترک بین انواع حسابداری
جدا از اینکه نوع حسابداری چیست و برای چه کسی انجام می‌شود، نقطه اشتراک آنها تمرکز روی “اعداد و رقم‌ها و سند و مدرک‌ها” است. به این معنی است که تفاوتی ندارد یک حسابدار برای یک مغازه کوچک حسابداری میکند و فاکتور می‌نویسد یا اینکه اظهارنامه مالیاتی برای یک شرکت پر میکند. حتی اگر برای دادگاه یک فرد صورت مالی تهیه میکند، باز هم نتیجه پایانی اعداد و ارقام واقعی هستند که توانسته از آن گزارش ارائه دهد.
حسابدار اموال و انبار کیست؟
در ابتدا اصلی ترین سوال این است که حسابدار اموال کیست و وظیفه این فرد در یک مجموعه چه می‌تواند باشد. حسابدار اموال در واقع فردی است که وظیفه ثبت هزینه دارایی‌های ثابت تازه تهیه شده یک مجموعه، پیگیری اموال موجود (چه مشهود باشد و یا نامشهود) و محاسبه و ثبت استهلاک آنها، و همچنین حسابداری دارایی‌های ثابت فروش یافته را دارد. یک حسابدار اموال مستلزم به تهیه گزارشی از میزان استهلاک دارایی‌ها و بازرسی امکان از کارافتادن این دارایی‌هاست.استهلاک در حسابداری یک معیار کلی برای شناسایی و تخصیص هزینه لازم برای تعمیر یا تعویض دارایی‌های ثابت در طول عمر مفیدشان می‌باشد.
تعریف اموال در حسابداری
اموال چیست؟ منظور از اموال، دارایی‌های است که یک شخص، شرکت خصوصی یا دولتی در اختیار دارد و انتظار دارد تا این دارایی‌ها سود مثبتی ایجاد کنند. انواع عمومی اموال شامل دارایی‌های جاری، غیر جاری، فیزیکی، نامشهود، عملیاتی و غیر عملیاتی است. شناسایی و دسته بندی نوع دارایی‌ها هم برای بقای یک مجموعه هم برای پیشرفت آن بسیار حیاتی و مهم است.
به تعریف استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی: “دارایی منابعی است که یک مجموعه اقتصادی بخاطر عملکرد گذشته‌اش تحت کنترل دارد و انتظار می‌رود به واسطه این منابع درآمد و سود به دست آید.” از آنجایی که دارایی‌های یک مجموعه معمولا برای استفاده بلند مدت و طولانی خریداری می‌شوند، طبیعی است که این اموال در اثر استفاده از عمر آنها کاسته شده و مستهلک می‌شوند و به دلیل نداشتن بازدهی، نیاز است از رده خارج شده و جایگزین شوند. به همین خاطر وجود یک حسابدار اموال می‌تواند میزان مخارج و هزینه‌های این اموال و تجهیزات را ثبت و از آن اطلاع داشته باشد.
انواع اموال چیست؟
مال از دیدگاه حقوقی به چیزی گفته می‌شود که به فرد یا جمعیتی تعلق داشته باشد، مفید باشد. اموال حتما لازم نیست تا فیزیکی باشد، تنها نیاز است که دارای ارزش باشد، مثلا سرقفلی یک مغازه، یا حق ثبت اختراع. اموال در حالت کلی به شش دسته منقول و غیرمنقول، مشهود و نامشهود، جاری و غیرجاری تقسیم می‌شود، که البته بعضی از این شش گروه وجه اشتراکی نیز باهم دارند. در زیر هرکدام از آنها را شرح خواهیم داد:
1. اموال منقول:
در پاسخ به این سوال که اموال منقول و غیرمنقول در حسابداری چیست؟ باید گفت که اموال و دارایی منقول طبق قانون به اموالی گفته می‌شوند که قابل انتقال بوده و امکان جابجایی دارند، بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد شود. بیشتر اموال و وسایل اطراف ما منقول هستند، خود کلمه منقول یک کلمه عربی به معنی نقل پذیر است. به طور مثال خودروها، وسایل اداری، وسایل مورد استفاده روزانه و غیره همه جز این نوع مال هستند.
2. اموال غیرمنقول:
تعریف این اموال طبق قانون شامل دارایی‌هایی هستند که نمی‌توان آنها را جابجا کرد و از محلی به محل دیگر برد، چه این اموال خود ثابت باشند یا توسط انسان‌ها در جای فعلی گذاشته شده باشند. به طور مثال املاک، ساختمان، وسایل نصب شده به زمین و غیره.
خود اموال غیرمنقول انواع مختلفی دارند، اموالی که به طرز طبیعی در جای خود هستند، مانند معدن ها، اموالی که توسط انسان در جای فعلی گذاشته شده، مانند لوله‌های داخل ساختمان، در و پنجره‌های وصل شده به دیوار و غیره. البته همه اینها وقتی غیر منقول قابل حساب شدن هستند که به زمین وصل باشند. به طور مثال پنجره‌ای که هنوز داخل دیوار قرار نگرفته غیرمنقول حساب نمی‌شود. مورد دیگر اموال غیر منقول به محصولات کشاورزی برمی‌گردد، محصولات کشاورزی که هنوز درو یا چیده نشده هم توسط قانونگذار بخاطر ملاحظاتی جز این دسته قرار گرفته است.
3. دارایی‌های مشهود:
به اموالی که شکل فیزیکی دارند، مانند ماشین‌آلات، ساختمان‌ها، زمین و ملک، موجودی مواد اولیه و کالاها را دارایی مشهود می‌گویند. برای اهداف حسابداری خاص، انواع مختلف دارایی با رویکرد خاصی روبرو می‌شوند. برای مثال شرکت‌ها و کسب و کارها به جای اینکه هزینه خرید یکی از اموال را به سال خریدش مختص کنند، از فرآیندی به اسم استهلاک برای اختصاص دادن قسمتی از هزینه‌های مشهود با عمر مفید پیش‌بینی شده یک سال یا حتی بیشتر از این به هر سال از عمر مفید استفاده می‌کنند.
4. دارایی نامشهود:
دارایی‌هایی که شکل فیزیکی ندارند، مانند حق یک ثبت اختراع، علامت‌های تجاری، سرقفلی و یا شهرت یک برند خاص را دارایی نامشهود می‌گویند. مدت زمانی که یک شرکت روی یک دارایی مالکیت دارد ممکن است محدود به یک بازه زمانی مشخص یا نامحدود باشد. در حالی که دارایی نامشهود ارزش فیزیکی ندارد اما با اینحال می‌تواند مشخص کند که یک شرکت چقدر ارزشمند است؛ همچنین مشخص میکند که آیا در موفقیت شرکت و یا حتی شکست آن در بلند مدت نقش دارد یا خیر. برای مثال شرکت اپل اگر بخاطر ارزش زیادی که برندش ایجاد کرده نبود، نمی‌توانست تا این حد موفق باشد.
5. دارایی جاری:
دارایی جاری به نوعی گفته می‌شود که انتظار می‌رود بتوان در دوره یک ساله یا دوره مالی دیگری آن را فروخت یا تبدیل به ارز کرد. دارایی‌های جاری شامل پول نقد و یا سایر حساب‌ها با قابلیت نقدشوندگی، حساب‌های دریافتی، موجودی کالاهای داخل انبار، سهام و انواع اوراق بهادار، سپرده‌ها و حساب‌های مدت دار است.
6. دارایی غیرجاری:
کلیه دارایی‌هایی که نمی‌توان آنها را در قسمت جاری گنجاند غیرجاری می‌گویند، یعنی انتظار نداریم آنها را در دوره مالی یک ساله بتوانیم به فروش برسانیم و نقد کنیم. مثلا املاک، ابزار، اوراق قرضه بلند مدت، سپرده‌های بلند مدت جزئی از این دارایی‌ها هستند.
اهمیت حسابداری اموال و دارایی ثابت
حسابداری و مدیریت اموال می‌تواند نقش مهمی در موفقیت کسب و کار‌های شما داشته باشد. بازدهی کسب و کار را بالا می‌برد. به سرمایه‌گزار برای برنامه ریزی در نوع کوتاه مدت و بلندمدت کمک میکند. باعث محاسبه دقیق سود و زیان و ارزش دارایی مجموعه در حال و آینده می‌شود. به مالک کسب و کار این امکان را میدهد تا از ریسک خود را دور نگه دارد؛ و در نهایت باعث معافیت‌های مالیاتی می‌شود که قطعا انتظار خیلی از مالکان مشاغل است.
نحوه ثبت اموال در حسابداری
امروزه برای سهولت کار حسابداران، ثبت اموال در حسابداری به کمک نرم‌افزارهای حسابداری صورت می‌گیرد. این نرم‌افزارها هر جزئیاتی از فعالیت‌هایی که توسط کاربر انجام می‌شود را ردیابی و ضبط میکند. اجازه دسترسی به مجوزها را میدهد و به مالک اجازه میدهد اطلاعات محرمانه مورد نیاز را به کسانی که صلاح می‌داند نشان دهد. با این نرم‌افزارها در هر لحظه مشاهده وضعیت دارایی‌ها امکان پذیر است.
ویژگی‌هایی نرم‌افزار حسابداری اموال مناسب چیست؟
- سادگی کاربری برنامه برای کاربر
- یکپارچه بودن آن با فعالیت‌های جاری و سیستم حسابداری و دریافت و پرداخت‌ها
- راحتی در نگهداری و امکان تعریف سطح دسترسی
- راحتی در گزارش‌گیری از اطلاعات وارد شده
- راحتی در فرایند کدگذاری اموال
- قابلیت انبارداری مکانیزه، تعریف انبارهای متعدد، شماره‌گذاری اسناد و گردش مکانیزه درخواست کالا
در بین تمامی نرم‌افزارهای حسابداری، شرکت محک نرم‌افزاری را در اختیار مالکان کسب و کار قرار داده که دارای تمام این ویژگی‌هاست. این نرم‌افزار در دو نسخه مناسب تولیدی و شرکت برنامه نویسی شده و موجود است. هر دو این نسخه‌ها در دو سطح عمومی برای مجموعه‌هایی با فعالیت تا مقدار متوسط و سری تجاری برای مجموعه‌هایی با فعالیت بیشتر از متوسط طراحی شده. این نرم‌افزار تمام قابلیت‌های مورد نیاز را دارد و باعث پیشرفت هرچه سریعتر شما در مسیر شغلی شما خواهد شد.
معایب نداشتن نظارت بر اموال
در هر شغلی اگر نظارت کافی بر منابع و اموال نباشد، ممکن است دچار هزینه‌های اضافی شوید. سرقت، آسیب رسیدن به اموال، و جابجایی بدون اطلاع، از اتفاقاتی است که در شرکت‌ها بسیار اتفاق می‌افتد. اکثر سازمان‌ها بیشتر از ده درصد منابعشان را سالانه از دست می‌دهند. راه حل این مشکل ایجاد شیوه کدگذاری و ردیابی اموال است. و اگر این روش به صورت غیردستی انجام شود طبیعتا آمار خطا پایین‌تر خواهد بود.
نقش کدینگ حسابداری در حسابداری اموال
برای راحتی کار، حسابداران از روش کدگذاری استفاده می‌کنند و به هریک از حساب‌ها و یا دارایی‌ها کد خاصی را اختصاص می‌دهند. به طور مثال، کدینگ حفظی که به فرآیند مخفف سازی کلمه گفته می‌شود، یا کدینگ متوالی که با شماره‌گذاری متوالی و پی‌در‌پی اعداد صورت می‌پذیرد. کدینگ سلسله مراتبی به کدینگی گفته می‌شود که حسابدار می‌تواند در صورت نیاز آنها را به صورت ساختار یافته تا بی‌نهایت ادامه دهد.کدینگ اموال نقشی تعیین کننده و اساسی دارد.
ضرورت حسابداری اموال و انبار
در مجموع شغل حسابداری را می‌توان یکی از اساسی‌ترین مشاغل دنیا نامید، که شما با یادگیری این حرفه می‌توانید آینده خود را تضمین کنید. حسابداری اموال مانند هر شغل دیگری نیاز به دانش و اطلاعات و ابزار کافی دارد، و با در اختیار داشتن این امکانات می‌توان سوددهی یک کسب و کار را تضمین کرد. علاوه براین با در نظر داشتن مدت زمان استهلاک اموال و ابزار یک کسب و کار، می‌توان زمان خرید و جاگزینی را پیش‌بینی کرد و به‌موقع آن را تهیه نمود. با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری اموال و انبار شما قادر خواهید بود با راحتی بیشتر این امر مهم را کنترل کنید و موفقیت خود را تضمین کنید.
با استفاده از نرم‌افزار محک و شما قادر هستید تا این شغل را به شکل صحیح انجام دهید. مالکان کسب و کارها نیز می‌توانند با آسودگی خاطر از هزینه‌ها منتظر کسب سود قطعی و جلوگیری از هدر رفتن منابع باشند، حال چه این منابع و دارایی‌ها منقول باشند و چه نامنقول.
