مقدمه
شاید شما با مطالعه عنوان مقاله بگویید «مگر ایجاد کسب‌وکار شخصی تنها راه برای ثروتمند شدن است»؟ شاید این‌گونه نباشد و شما بتوانید با استخدام شدن در یک شرکت یا اداره دولتی و یا خصوصی کسب درآمد کنید؛ اما اگر می‌خواهید رویاهای زندگی‌تان محقق شود لازم است چنین کاری را انجام دهید. دقیقا همان مسیری که کارآفرینان تاریخ طی کرده اند.
فهرست مطالب
اگر به اندازه کافی پول داشته باشید که همه چیز عالی است و شروع کار راحت‌تر است؛ اما اگر چنین پولی را در اختیار ندارید، اصلا نگران نباشید. با خلاقیت، پشتکار و کار هوشمندانه می‌توانید تا حد زیادی با کمبود بودجه مقابله کنید. با ما در این مقاله همراه باشید و سه اصل کاربردی درباره یک کسب و کار بدون سرمایه را بیاموزید.
اصل اول: فقط شروع کنید.
1.1. شغل فعلی خود را حفظ کنید. حفظ شغل فعلی به شما آرامش خاطر می‌دهد. برای شروع یک کسب و کار بدون سرمایه لازم دارید تا خودتان را ابتدای کار از آب‌باریکه‌ها محروم نکنید. حقوق کارمندی به شما آرامش خاطر می‌دهد که خانواده شما گرسنه نمی‌مانند و زندگی شما به خوبی پیش می‌رود. همچنین اگر بخواهید برای کسب‌وکار جدید خود وام بگیرید، خیالتان راحت است که درآمدی دارید که بتوانید از بخشی از آن برای پرداخت وام خود استفاده کنید.
البته لزومی ندارد پس از شروع کسب و کار بدون سرمایه همچنان به صورت تمام‌وقت مشغول باشید؛ بلکه می‌توانید شغل خود را از حالت تمام‌وقت به حالت پاره‌وقت تغییر داده و در نهایت با گذشتن زمان کافی برای همیشه با شغل فعلی خود خداحافظی کنید.
1.2. طرح تجاری داشته باشید. همیشه به این سؤال فکر کنید که «چگونه می‌توانم کسب درآمد کنم»؟ اگر نمی‌توانید به این سؤال پاسخ دهید، نباید تجارت خود را شروع کنید؛ چون هدف هر شروع کسب و کار بدون سرمایه ای ثروت‌آفرینی در کنار ارزش‌افزایی به دیگران است. پس شما برای ثروت‌آفرینی حتما باید برنامه ریزی کنید. برای شروع می‌توانید این پرسش‌ها را از خودتان داشته باشید:
1.2.1. هزینه تهیه محصول یا تهیه خدمات به مشتری چه‌قدر است؟
1.2.2. چه هزینه ای قرار است از مشتری دریافت کنید؟
1.2.3. چگونه حجم تجارت خود را افزایش می‌دهید؟
1.2.4. شما قرار است چه مزیتی نسبت به رقبایتان داشته باشید؟
1.2.5. چه افرادی را با چه شرایطی لازم است استخدام کنید؟
1.3. رقیبان خود را تحلیل کنید. برای شروع کسب و کار بدون سرمایه باید رقیبان خود را شناسایی کنید و تحلیل درستی از نقاط قوت و نقاط ضعف آن‌ها داشته باشید. سعی کنید همیشه این سؤالات را از خودتان بپرسید:
1.3.1. رقیبان شما دقیقا چه کسانی هستند؟
1.3.2. رقیبان شما چه هزینه ای برای محصول یا خدماتی که به مشتریان می‌دهند دریافت می‌کنند؟
1.3.3. آیا شما می‌توانید محصول یا خدماتی با کیفیت بالاتر از رقیبان و هزینه مشابه یا پایین‌تر نسبت به رقیبان خود ارائه دهید؟
اگر توانستید تحلیل درستی از رقیبان خودتان پیدا کنید، می‌توانید شروع خوبی داشته باشید و اتفاقات زیبایی در راستای شروع کسب و کار بدون سرمایه رقم بزنید.
1.4. ایده خود را تمرین کنید. سعی کنید قبل از شروع کسب و کار بدون سرمایه خود مدتی را برای افرادی که کسب‌وکار مشابه ایده شما دارند کار کنید. مثلا اگر می‌خواهید یک رستوران با ویژگی‌های منحصر به فرد افتتاح کنید، سعی کنید مدتی برای رستوران‌های مطرح کار کنید و چند سرفصل را بررسی کنید. مثلاً
1.4.1. ببینید آیا اساسا استعداد ورود به کسب‌وکار جدید را دارید؟
1.4.2. نظرات مشتریان را تحلیل کنید و ببینید آن‌ها از چه چیزهایی خوششان می‌آید و چه چیزهایی را دوست ندارند. (چون همین مشتریان قرار است در آینده مشتری کسب و کار بدون سرمایه شما باشند).
1.4.3. بررسی کنید چه تهدیدها و فرصت‌هایی در مقابل کسب‌وکاری است که برای آن‌ها کار می‌کنید؟ و از این تهدیدها و فرصت‌ها چگونه می‌توانید به نفع خودتان استفاده کنید؟
مشاهدات میدانی ممکن است باعث تغییر راهبرد کسب و کار بدون سرمایه شما شود. از این مسئله نترسید و اگر نیاز هست تغییراتی را اعمال کنید، حتما چنین کاری را انجام دهید.
1.5. آموزش‌های ارزان قیمت را پیدا کنید. اگر ایده ای برای کسب و کار بدون سرمایه خود دارید اما مهارت‌ها و آموزش‌های لازم را بلد نیستید، پیشنهاد می‌کنیم تا جایی که در توان دارید، آموزش‌های ارزان قیمت را دنبال کنید. سعی کنید با مؤسسات و شرکت‌های آموزشی معامله کنید و در ازای خدمتی که به آن‌ها ارائه می‌دهید از آن‌ها بخواهید به شما آموزش دهند. از هر فرصت ممکن برای آموزش‌دیدن از آشنایان، دوستان و خانواده استفاده کنید. تا جایی که می‌توانید برای آموزش خود سرمایه گذاری کنید. جیم رون می‌گوید: «برای اینکه بیشتر داشته باشید، لازم است بیشتر بشوید و برای اینکه بیشتر بشوید، لازم است بیشتر بیاموزید».
1.6. از دارایی‌های موجود بیشترین استفاده را بکنید. هنگام شروع یک کسب و کار بدون سرمایه باید تا جایی که می‌توانید از منابع موجود استفاده کنید. مثلا اتومبیل شخصی خود را ماشین سازمانی خود قرار دهید. اگر در خانه شما طبقه، پارکینگ اضافه و یا مواردی از این قبیل وجود دارد، از آن به عنوان کارگاه یا دفترکار اولیه استفاده کنید (البته باید سازوکارهای مالیاتی آن‌را در نظر داشته باشید).
از اینکه شروع کار شما در یک مکان غیر لوکس می‌باشد اصلا نترسید. برندهای مطرح مانند (اپل و فیس‌بوک) کار خود را از همین مکان‌ها شروع کرده اند. پس شجاع باشید و فقط شروع کنید.
1.7. زیادی کارمند استخدام نکنید. تاجایی که می‌توانید کارهای اولیه برای شروع کسب و کار بدون سرمایه را خودتان انجام دهید؛ چون پرداخت حقوق به کارمندان (آن هم کارمندان متخصص) بودجه زیادی از شما می‌گیرد (جدای از مبلغی که باید برای بیمه کارمندان بپردازید) و در ابتدای کار لازم است کارمندان بسیار کم باشند تا هزینه ها به حداقل ممکن برسد. مشاوران اقتصادی توصیه می‌کنند که حداکثر 50 درصد سود خود را صرف حقوق کارمندان کنید. با این‌کار فرصت کافی برای پس‌انداز پیدا خواهید کرد.
اگر هم ناچار شدید افرادی را استخدام کنید، می‌توانید از کارمندان دورکار استفاده کنید. (چون خیلی اوقات لازم نیست برای آن‌ها بیمه رد کنید و همین تا حد زیادی در هزینه‌های شما صرفه جویی ایجاد می‌کند).
1.8. از آشنایان وام قرض الحسنه بگیرید. درست است که سخت‌کوشی و تلاش شما برای ایجاد یک کسب‌وکار می‌تواند تا حدی جایگزین پول باشد، اما ممکن است به مقطعی برسید که بدون پول نمی‌شود پیش‌رفت؛ مثلا شما نیازمند یک وسیله گران قیمت هستید که فعلا آن را ندارید و نمی‌توانید آن را از دیگران قرض کنید. این جا می‌توانید به جای دریافت وام‌هایی با سود بانکی بالا که معمولا زمان زیادی هم طول می‌کشد، از دوستانی که اطراف شما هستند، درخواست وام کنید. این کار کمک شایانی به شما خواهد کرد. البته باید خوش حساب باشید و مخاطب خود را پشیمان نکنید.
نکته. شما می‌توانید هنگامی که قرارداد وام را می‌نویسید، با طرف مقابل شرط کنید که اگر کسب‌وکار شما با شکست مواجه شد، زمان بیشتری برای بازپرداخت وام خود داشته باشید.
1.9. به دنبال راه‌های ارزان قیمت و ساده باشید. اگر نمی‌توانید در آغاز یک کسب و کار بدون سرمایه هزینه‌های زیادی صرف کنید، نباید ناامید شوید و لازم است حتما به دنبال راه‌حل‌های کم‌هزینه تر و هوشمندانه تر باشید. مثلاً
1.9.1. اگر توان پرداخت هزینه بیلبورد شهری را ندارید، می‌توانید آگهی‌های تبلیغاتی را در خانه با یک پرینتر ساده چاپ کنید و به صورت محله ای آن را در خانه‌ها بیندازید.
1.9.2. اگر نمی‌توانید در رادیو یا تلویزیون ملی و محلی تبلیغات کنید، می‌توانید از فرصت شبکه‌های اجتماعی حداکثر استفاده را بکنید. امروزه اینستاگرام فضای مناسبی برای تبلیغات شهری است. شما می‌توانید بهترین تبلیغات را از طریق اینستاگرام با کمترین هزینه انجام دهید. پس نگران نباشید و فقط شروع کنید.
1.9.3. سعی کنید تبلیغات کم اما مفید ایجاد کنید. مثلا می‌توانید از فریلنسرهایی که در حوزه طنز کار می‌کنند، کمک بگیرید و با پرداخت هزینه از آن‌ها بخواهید کسب‌وکار شما را تبلیغ کنند.
اصل دوم: مانند کارآفرینان فکر کنید.
2.1. عاشق کسب‌وکار خود باشید. شروع یک کسب و کار بدون سرمایه کار بسیار دشواری است و چالش‌های زیادی احتمالا در مقابل شما قرار می‌گیرد و این شما هستید که باید تک تک این چالش‌ها را پشت سر بگذارید.
شما زمانی می‌توانید چنین کاری انجام دهید که به معنای واقعی کلمه عاشق کار خود باشید. باید به قدری کار خود را دوست داشته باشید که کار کردن برای شما با تفریح کردن هیچ تفاوتی نداشته باشد. با علاقه کار کنید و با ابزار عشق به جنگ چالش‌ها بروید. آن‌گاه خواهید مراحل خاک‌خوری را پشت سر بگذارید و وارد دنیای جدیدی شوید.
اگر درباره علاقه خود به کسب و کار بدون سرمایه ای که می‌خواهید راه‌اندازی کنید شک دارید، لازم است با مطالعه یا استفاده از دوره های آموزشی و با کمک مشاورین مختلف، علایق خود را پیدا کنید و روی آن سرمایه گذاری کنید. به جای این که خود را مجبور به دوست داشتن کاری کنید، با استفاده از ابزار عشق و علاقه کاری کنید تا کسب و کار بدون سرمایه شما به ثمر بنشیند و برای شما موفقیت بیافریند.
2.2. آماده تغییر باشید. هنگام شروع یک کسب و کار بدون سرمایه باید آماده تغییر عادت‌های بد و همچنین ایجاد عادت‌های خوب باشید. در ابتدای کارآفرینی باید سعی کنید انعطاف پذیر باشید. چون قالب کسب‌وکار متفاوت است و شما باید برنامه روزانه خود را به گونه ای تنظیم کنید که بتوانید از روزهای خود بیشترین استفاده را داشته باشید.
به‌یاد داشته باشیدکه شروع کار به صرف وقت فراوان و تمزکر طولانی احتیاج دارد. باید به گونه ای رفتار خود را تغییر دهید که بتوانید به اندازه کافی برای کسب‌وکار خود وقت صرف کنید.
اگر سحرخیز نیستید یا انرژی کافی برای انجام کارها را ندارید یا بی برنامه عمل می‌کنید، باید سعی کنید تمام این‌ها را در خودتان ایجاد کنید. البته همه ما می‌دانیم که ایجاد عادت خوب بسیار سخت بوده و ترک عادت بد مثل یک معجزه است؛ ولی چاره ای نداریم. برای خلق موفقیت باید معجزه کنید. بلند شوید و اتفاقات خوب را برای خود رقم بزنید.
2.3. به جشنواره ها اهمیت بدهید. یکی از راه‌های بسیار مناسب برای این که برای کسب و کار بدون سرمایه خود مشتری جذب کنید، این است که بتوانید در جشنواره‌های استارتاپی شرکت کنید. این جشنواره ها در ایران هم برگزار می‌شود. شما در این جشنواره‌ها می‌توانید ایده کسب‌وکاری خود را ارائه دهید و از آن دفاع کنید. اگر ایده شما مورد توجه سرمایه گذاران واقع شد، شما می‌توانید برای تحقق ایده خود با سرمایه گذاران همکاری کنید و با این کار بودجه شما تأمین می‌شود.
البته سعی کنید به این گزینه به عنوان آخرین راهکار نگاه کنید. چون سرمایه گذار ممکن است برای شما شروطی قائل شود که این شروط اختیارات شما را محدود کند. اگر بتوانید از سرمایه گذاران متعدد استفاده کنید و از هرکدام بودجه اندکی دریافت کنید، خیلی بهتر است و کمتر مجبورید زیر بار صحبت‌های آنان بروید.
برای این که بتوانید ایده خود را برای سرمایه گذاران جذاب نشان دهید، لازم است تا فن بیان خوبی داشته باشید و بتوانید سرمایه گذاران را متقاعد کنید. متقاعد سازی سرمایه گذاران همانا و جذب سرمایه به سمت کسب و کار بدون سرمایه همانا!
2.4. به رضایت مشتری بیندیشید. یک روش خلاقانه برای متمایز کردن کسب و کار بدون سرمایه خود از سایر رقبا، ارتباط صمیمانه با مشتریان است. کاری کنید که مشتریان نسبت به شما احساس راحت بودن داشته باشند؛ به گونه ای که احساس کنند خود آن ها صاحب این کسب‌وکار هستند. برای اینکه چنین احساسی در مشتری ایجاد کنید، لازم است تا اقدامات زیر را انجام دهید:
الف. به رضایت مشتری فکر کنید. ببینید دقیقا مشتری چه چیزهایی احتیاج دارد و سعی کنید کالا یا خدمات شما در راستای رفع نیاز مشتری باشد.
ب. مرتبا از او نظرخواهی کنید. اجازه دهید مشتریان تمام نظراتشان را به شما بگویند و شما هم باید بتوانید با سعه صدر به نظرات آن‌ها گوش دهید و سعی کنید توصیه‌های معقول آن‌ها را اجرایی کنید. حتما اعلام کنید که مثلا فلان تغییر در کسب و کار بدون سرمایه شما به خاطر نظر مشتریان انجام شده است (حتی می‌توانید اسم آن مشتری را هم بیاورید).
پ. به یادداشته باشید که همیشه حق با مشتری است (حتی اگر رفتار نامناسبی از او سر زد). این جمله به این معنا نیست که شما تسلیم تمام خواسته‌های تمام مشتریان خود باشید؛ بلکه به این معنا است که شما در هر حال باید به مشتری احترام بگذارید و نظرات او برای شما مهم باشد و در همه حال، مصلحت مشتری را در نظر بگیرید.
2.5. ارزش افزایی کنید. یکی دیگر از راه‌های برتری بر رقیبان، ایجاد «ارزش افزوده» است. سعی کنید تا جایی که می‌توانید ارزش افزوده ایجاد کنید. ارزش افزوده در دوحالت کلی انجام می‌پذیرد:
الف. شما در ازای قیمت مشابه با رقیبان، خدمات بیشتری ارائه دهید. مثلا اگر لباس‌فروشی دارید، در کنار لباس یک هدیه فرهنگی (مانند کتاب) به مشتری بدهید.
ب. شما خدمتی که رقییان ارائه می‌دهند را با قیمت کمتری ارائه دهید. برای مشتریان متوسط قیمت بسیار مهم است و شما با این کار تا حد زیادی می‌توانید رضایت مشتری را به دست بیاورید؛ البته باید توجه کنید که حاشیه سود خودتان حفظ شود و شما بتوانید از پس هزینه‌های خودتان برآیید.
به وعده های خود عمل کنید و هرگز وسوسه تبلیغات دروغین نشوید. چون وعده‌های بدون عمل اعتبار شما را زیر سؤال خواهد برد.
2.6. در قراردادها و مشارکت‌ها احتیاط کنید. لزومی ندارد به هر درخواست شراکت یا هر قرارداد پیشنهادی «آری» بگویید. فقط با افرادی شریک شوید و قرارداد ببندید که کاملاً به آن‌ها اعتماد دارید. اگر فرد قابل اعتمادی هم پیدا کردید، بی چون و چرا با او همکاری نکنید و شرایط خود را کاملا بسنجید و به صورت کاملا عاقلانه عمل کنید. تمام شرایط را ثبت کنید و اجازه ندهید چیزی مخفی بماند.
می‌توانید برای اطمینان بیشتر وکیل بگیرید. شاید هزینه وکالت زیاد باشد، اما در نهایت جلوی خیلی از سوء استفاده ها را می‌گیرد و سلامت شغلی آینده را تضمین می‌کند.
2.7. توانایی مذاکره داشته باشید. زمانی که همه درها در ظاهر به روی شما بسته می‌شود، شما می‌توانید با استفاده از مذاکره درهای بسته را یکی یکی به روی خود بگشایید. مذاکره ماهرانه یکی از ویژگی‌های تعیین کننده برای یک کارآفرین واقعی است.
اگر فن مذاکره را بلد نیستید، حتما سعی کنید آن را یاد بگیرید. مذاکره کسب‌وکار فعلی شما را ارتقاء می‌دهد و برای شما اعتبار می‌آفریند.
شما برای استخدام کارمند جدید، خرید تجهیزات، شراکت با دیگران و … نیازمند مذاکره هستید. مذاکره کنید و نترسید. هر پیشنهادی که احساس می‌کنید برای شما و طرف مقابل مفید است، به کار بگیرید.
مذاکره علاوه بر اینکه مهارتی آموزشی است، نیازمند تمرین است. برای این‌کار شما می‌توانید به بازار بروید و با فروشندگان مختلف که معمولا خریدهای روزانه را از آن‌ها انجام می‌دهید، مذاکره کنید. تمرین‌های این شکلی به بهبود فن مذاکره کمک خواهد کرد.
اصل سوم: به سلامتی خود و خانواده خود بیندیشید.
3.1. به خانواده، دوستان و عزیزان خود تکیه کنید. برای تک تک عزیزان خود توضیح دهید که قرار است چه‌کاری انجام دهید. از اهداف والای خود برای آن‌ها بگویید و از آن‌ها (مخصوصا پدر و مادر و فرزندان) بخواهید تا برای شما دعا کنند و از خداوند موفقیت شما را طلب کنند. اگر بتوانید شرایط کاری را برای آن‌ها توضیح دهید. آن‌ها به راحتی شما را درک می‌کنند و در سخت‌ترین شرایط در کنار شما خواهند بود.
البته سعی کنید مسائل کاری و زندگی را از هم جدا کنید. با اوج گرفتن کارها ممکن است شما در خانه هم بخواهید درباره مسائل کاری صحبت کنید. نباید چنین اتفاقی رخ دهد. تمام تلاش خود را به کار بگیرید تا محیط خانواده از محیط کاری جدا شود. مثلا قول بدهید که هنگام شام خوردن درباره مسائل کاری صحبت نمی‌کنید.
3.3. به دنبال وضعیت جسمانی، ذهنی و احساسی خود باشید. اگر سلامت خود را از دست بدهید، ممکن است همه چیز را از دست بدهید. بدن سالم، ذهن خلاق و روح آرام برای موفقیت صاحب یک کسب و کار بدون سرمایه ضروری است؛ به ویژه در ابتدای کار که ساعت کاری بسیار طولانی بوده و کار بسیار سخت است.
همیشه سعی کنید مقدار معقولی از زمان را صرف ورزش، خواب و تفربح کنید. این موارد شما را سالم نگه می‌دارند و انرزی شما را حفظ میی‌کند. به یاد داشته باشید، اگر از نظر فیزیکی ناتوان باشید، نمی‌توانید کسب‌وکار خود را اداره کنید.
سعی کنید حتما بیمه باشید. بیمه هم به شما کمک می‌کند هزینه‌های کمتری برای درمان و … بپردازید و هم به شما کمک می‌کند تا نگران بازنشستگی خودتان نباشید.
3.4. تعادل کار و زندگی را حفظ کنید. تعادل کار و زندگی بسیار مهم است. ما کار می‌کنیم تا بتوانیم زندگی زیباتری داشته باشیم. اگر کار زیاد مانع رسیدن شما به زندگی شود، شاید شما به لحاظ مالی ثروت بیشتری داشته باشید، اما به لحاظ عاطفی حتما فقیرتر خواهید شد. به خانواده خود برسید و خود را به کشتن ندهید. زندگی شما باید منبع ارزشمند شادی و نشاط باشد و نه یک فرصت برای انجام کار.
علاوه بر این، شما هرگز نباید بر روی خوراکی های انرژی زای غیرطبیعی برای کمک به توانایی عملکرد خود و یا به عنوان جایگزین برای غذاهای سالم و همچنین ورزش مناسب خود تکیه کنید. این کار در دراز مدت شما را شکست می‌دهد و باعث می‌شود که شما تصمیمات غیر منطقی و احساسی بگیرید که هرگز در کسب‌وکار اتفاق خوبی نیست.
سخن پایانی
یکی از رازهای موفقیت در یک کسب‌وکار بدون سرمایه، استفاده از یک نرم‌افزار حسابداری است. نرم‌افزارهای حسابداری به شما کمک می‌کنند تا بتوانید محاسبات مالی کسب‌وکار کوچک خود را سریع و بدون خطا انجام دهید. پیشنهاد ما به شما استفاده از نرم‌افزار حسابداری محک است.
نرم افزار حسابداری محک با کاربری ساده، پشتیبانی عالی و همچنین افزونه‌های کاربردی به شما کمک می‌کند تا بتوانید محاسبات مالی خود را به راحتی انجام دهید. برای آشنایی بیشتر با نرم افزار حسابداری محک، می‌توانید به وب‌سایت نرم‌افزار حسابداری محک مراجعه کنید. بهترین‌ها را برای شما آرزومندیم.
