در این مقاله ما به بررسی حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی می پردازیم. اگر به گذشته نگاهی کنیم خواهیم دید که از گذشته های دور حسابداری و حسابرسی وجود داشته‌اند و ازمهم ترین کاربردهای آن ها بررسی حساب و کتاب‌های حکومتی و دربار بوده است. شاید در آن دوران اداره دارایی و مالیات به این نام نبوده باشد. اما در دربار پادشاهان و حاکمان بوده است. قسمتی که رسیدگی به مالیات یا خراج را بررسی می کرده توسط افرادی به نام “میرزا” اداره می‌شده که کار رسیدگی به حساب و کتاب وهزینه‌ها را بر عهده داشتند. این میرزابنویس‌ها رامی‌توان ریشه و عقبه حسابداران امروز دانست. با این مقدمه کوتاه به سراغ مقاله پیش رو می رویم.
حسابداری چیست؟
در آغاز اگر بخواهیم در مورد حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی صحبت کنیم بایستی تعریفی از حسابداری و وظیفه آن ارائه بدهیم. در این مورد می توان گفت حسابداری علمی است که وظیفه نگارش و ثبت کلیه وقایع و رویدادهای مالی شامل میزان سرمایه، خرید، فروش و هزینه‌ها را در یک دوره مالی برعهده دارد. در پایان این دوره معمولا یک ساله کلیه مانده حساب‌ها به دوره انتقال داده می‌شود.
امروزه به خاطر پیشرفت علم و توسعه امور مالی، حسابداری نیز شاخه‌های گوناگونی پیدا کرده است، مانند حسابداری بازرگانی، حسابداری دولتی، حسابداری مالیاتی، حسابداری شرکت‌ها و مؤسسات و غیره. هر کدام از انواع حسابداری دارای قوانین و مقررات خاص مربوط به خود می‌باشند. حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی دو نمونه از شاخه‌های مختلف علم حسابداری محسوب می‌شوند. حسابداری در زمینه نرم افزار هم پیشرفت های زیادی داشته است. انواع نرم افزار حسابداری و برنامه حسابداری مانند نرم افزار حسابداری موبایل و یا نرم افزار حسابداری شرکتی ارائه شده اند.
حسابداری بازرگانی
همانگونه که از نام آن پیداست حسابداری بازرگانی به تهیه گزارشات مالی، ثبت و تحلیل آن‌ها می‌پردازد. یک حسابدار بازرگانی باید با انواع مکاتبات ثبت وقایع مالی و بایگانی آن‌ها، تنظیم سندهای مالی، ثبت کلیه وقایع مربوط به امور بانکی، قوانین مالیاتی و دیگر امور مربوط به امور بازرگانی کاملا آشنا باشد. در ادامه با شرایط حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی آشنایی بیشتری پیدا می کنیم.
وظایف حسابدار بازرگانی
در مورد وظایف یک حسابدار بازرگانی بایستی بگوییم که بخشی ازاین وظایف عمومی بوده و برای تمامی کسب و کارها قابلیت اجرا دارد. اما بخش دیگری از آن نیز مربوط به نوع کسب و کار و شرکتی است که در آن کار می‌کند. از اولین وظایف یک حسابدار بازرگانی این است که صورتحساب های مالی محل خدمت خود را به صورت دقیق و منظم تهیه و ارائه دهد.این اطلاعات مالی عبارتند از:
- دارایی های سازمان وشرایط آن
- اطلاعات مالی سازمان و بدهی های سازمان
این اطلاعات بایستی به صورت خلاصه و دقیق دسته‌بندی و آماده ارائه باشد.
از دیگر وظایف یک حسابدار بازرگانی تهیه سود و زیان مالی مؤسسه و یا محل خدمت خود می‌باشد. حداقل اطلاعات از میزان سود اطلاعات خرید بهای تمام شده کالا وهزینه های جاری. وظیفه دیگر یک حسابدار بازرگانی که از مهم ترین آن ها نیز می باشد تهیه ترازنامه مالی است. چرا که در این ترازنامه وضعیت دارایی و میزان بدهی ها مشخص خواهد شد. البته با بررسی حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی به موارد دیگری هم پی می بریم.
از جمله دیگر وظایف حسابدار بازرگانی عبارتند از:
- مدیریت و کنترل سیستم های حسابداری بر مبنای قوانین
- ثبت دقیق وقایع مالی
- تهیه و تدوین سند های مالی، دریافتی ها، پرداخت ها و بدهی ها
- نگهداری و تدوین حساب های مالی انبارها و دارایی ها
البته لازم به یاداوری است که امروزه کلیه این امور در نرم افزارهای حسابداری ثبت می گردد که اشتباهات در حد صفر پایین می آید.
حسابداری دولتی
در تعریف حسابداری دولتی بایستی بگوئیم به فرایندی که در آن گزارشهای مربوط به وقایع بودجه و موارد مالی ادارات و نهادهای تحت پوشش دولت جمع آوری، تثبت، رده بندی، خلاصه، بررسی و گزارش می شوند حسابداری دولتی می گویند. هدف از اجرای این فرایندها برنامه ریزی صحیح و دقیق در مورد تعیین و کنترل بودجه می باشد.
تفاوت های حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی
حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی شاید در بعضی موارد شباهت زیادی داشته باشند. اما تفاوت هایی نیز دارند که برخی از این تفاوت ها عبارتند از :
تفاوت در صورت حسابهای مالی حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی
در حسابداری دولتی خبری از سرمایه فردی نیست بلکه حساب مازاد وجود دارد که نشان دهنده تفاوت بین دارایی ها و بدهی ها می باشد.
روند های کسب سود در حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی
دیگر تفاوت بین این دو حسابداری این است که در حسابداری بازرگانی هدف پیدا کردن راه هایی برای کسب سود بیشتر است. اما در حسابداری دولتی صورتحساب های مالی متفاوت بوده و اهداف بر اساس وظیفه سازمانی می باشد. تفاوت دیگر بین این دو نوع حسابداری اهمیت بر ضرورت تقدم قانون می باشد. بدین معنی که در حسابداری دولتی بر اساس قانون بودجه استوار است. یعنی حسابداری دولتی بر مبنای قانون بودجه استوار است و در صورت تضاد بین قانون و اصول حسابداری ارجحیت با قانون است.
سخن آخر
در پایان لازم است گفته شود که امور حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی نیاز به حسابرسان خبره دارد. اگر به عنوان یک تاجر یا فعال در کسب و کار می خواهید در کار خود دقیق، منظم و حساب شده کار کنید از مؤسسه حسابداری یا افراد خبره این کار استفاده کنید. مدیران شرکت ها به شرط نداشتن رابطه استخدامی با دستگاه ها و سازمان های دولتی مجاز به دریافت کارت بازرگانی هستند و اگر هم قصد استفاده از نرم افزار حسابداری را دارید از مؤسسات معتبر که دارای پشتیبانی هستند استفاده کنید.
