اختلافات مالیاتی و روش‌های رسیدگی به آن از مهم‌ترین چالش‌های مودیان مالیاتی است. عموماً به اختلافات بین سازمان امور مالیاتی و مودیان که به دلیل اختلال در سیستم پرداخت مالیاتی پیش می‌آید، اختلافات مالیاتی می‌گویند. در صورت وجود اختلافات مالیاتی، مودی مالیاتی موظف به محاسبه و پرداخت مجدد مالیات می‌شود. به این ترتیب لازم است برای حل و فصل اختلافات مالیاتی و جلوگیری از پرداخت مجدد مالیات یا ما به تفاوت آن، روش‌های رسیدگی به اختلافات مالیاتی را بیاموزید. در ادامه این مقاله از مجموعه نرم افزار حسابداری محک به بررسی علل و ریشه اختلافات مالیاتی، مراجع رسیدگی به اختلاف مالیاتی و روش‌های رسیدگی به آن می‌پردازیم.
فهرست مطالب
اختلاف مالیاتی چیست؟
به اختلافاتی که به دلایل مختلف بین سازمان امور مالیاتی و مودیان مالیاتی رخ می‌دهد اختلافات مالیاتی می‌گویند. اصل 34 قانون اساسی، دادخواهی را حق طبیعی هر انسانی می‌داند. بر اساس این قانون، هر انسان عاقلی می‌تواند برای دادخواهی و حل اختلافات مالی‌اش به دادگاه مراجعه کند. یکی از مراجعی که می‌توان برای حل اختلافات مالی به آن رجوع کرد دادگستری است.
ریشه اختلافات مالیاتی در چیست؟
معمولاً اختلافات مالی از عواقب تشخیص و مطالبه مالیات توسط سازمان امور مالیاتی است و به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- عدم رعایت تکالیف مالیاتی مانند عدم رعایت آیین نامه تحریر دفاتر و نگهداری صورت‌حساب‌ها توسط مودیان
- عملکرد نادرست مأموران مالیاتی در تشخیص مالیات. زمانی که مأموران مالیاتی بر مبنای غیر صحیح و نادرست و شواهد غیر قابل استناد عمل کنند، باعث نارضایتی و اعتراض مودیان مالیاتی می‌شوند.
- اشتباهات احتمالی، ضعف فرهنگ عمومی مالیاتی، میل مودیان به فرار از مالیات، عدم اطلاع از قوانین مالیاتی و …نیز می‌تواند از عوامل افزایش اعتراضات مودیان مالیاتی باشد و دامن زدن به اختلافات مالیاتی باشد.
مراجع و نهادهای حل اختلاف مالیاتی کجاست؟
از مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی می‌توان به هیات حل اختلاف مالیاتی و شورای عالی مالیاتی اشاره کرد:
1.هیات حل اختلاف مالیاتی:
هیات حل اختلافات مالی مرجع رسیدگی به کلیه اختلافات مالی است مگر اینکه ضمن مقررات قانونی مرجع دیگری برای رسیدگی به اختلافات مالی در نظر گرفته شده باشد.
2.شورای عالی مالیاتی:
برای رسیدگی به آرا قطعی هیات های حل اختلاف، شورای عالی مالیاتی روی کار می‌آید. شورای عالی مالیاتی آراء قطعی هیات های حل اختلاف مالیاتی را از نظر عدم رعایت قوانین و مقررات یا نقض رسیدگی مورد شکایت مودی بررسی می‌کند.
از انواع رسیدگی به اختلاف مالیاتی چه می‌دانید؟
مراجع حل اختلاف مالیاتی رسیدگی به اختلافات مالیاتی را در 4 نوع انجام می‌دهند:
- رسیدگی ماهیتی:
مراجع حل اختلاف مالیاتی ماهیت پرونده را رسیدگی کرده و رای مقتضی شامل تأیید، تعدیل، قرار رسیدگی مجدد، رفع تعرض یا تجدید دعوت صادر می‌کنند.
- رسیدگی شکلی:
شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری فقط آراء قطعی از لحاظ عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی مورد شکایت مودی یا اداره امور مالیاتی به شرحی که گفته شد را رسیدگی می‌کند.
- رسیدگی شکلی و ماهیتی:
در این مورد ابتدا با وارد دانستن عدم رعایت قوانین و مقررات موضوع وارد ماهیت رسیدگی می‌شوند و رای مقتضی را صادر می‌نماید؛ در غیر این صورت فقط به صورت شکلی وارد شده و در صورت عدم احراز نقص رسیدگی یا رعایت قانون رای مبنی بر رد شکایت صادر نماید.
- رسیدگی در دیوان عدالت اداری:
دیوان عدالت اداری به عنوان یکی از مراجع قضایی رسیدگی کننده به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مأمورین، واحدها یا آیین‌نامه‌های دولتی و احقاق حقوق آنها شناخته می‌شود. مطابق قوانین دیوان عدالت اداری، رسیدگی به شکایات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی (حقوق خصوصی) از تصمیمات و اقدامات سازمان امور مالیاتی کشور و یا مأموران مالیاتی در صلاحیت دیوان است. همچنین رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی کمیسیون‌های مالیاتی (هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی) در صلاحیت دیوان می‌باشد.
روش‌های رسیدگی به اختلافات مالیاتی چیست؟
همان‌طور که می‌دانید دولت بخش بسیار زیادی از منابع خود را از طریق مالیات تأمین می‌کند. دولت‌ها همیشه در تلاش‌اند که با یک سیستم کارآمد به بهترین شکل مالیات را از مودیان دریافت کنند. متأسفانه در ایران، فرار مالیاتی مرسوم است. به همین منظور دولت با هدف جلوگیری از این موضوع سیستم‌ها و سامانه‌های دریافت و محاسبه مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی را راه اندازی کرده است. این سیستم طبق قوانین مالیات مستقیم از شما مالیات دریافت می‌کند.
مودیان مالیاتی موظف‌اند اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان مقرر تحویل و مطابق با قوانین مالیات مستقیم نسبت به پرداخت مالیات اقدام کنند. ثبت اظهارنامه مالیاتی امروزه به صورت سیستمی و الکترونیک انجام می‌شود. همه ساله در هنگام تهیه اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات به دلایل مختلفی اختلاف مالیاتی بین سازمان امور مالیاتی و مودیان پیش می‌آید. روش‌های مختلفی برای رسیدگی به اختلافات مالیاتی وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
مراحل مختلف حل اختلافات مالیاتی در ایران چیست؟
رسیدگی به اختلاف مالیاتی درون سازمانی چندین مرحله دارد که در ادامه شرح می‌دهیم:
مرحله اول: رسیدگی اداری از طریق ممیز کل
مطابق ماده 238 قانون مالیات، هنگامی که مودی مالیاتی نسبت به برگ تشخیص مالیاتش معترض باشد، در اولین قدم می‌تواند به اداره سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده و با ایجاد تقاضای کتبی به طور مستقیم به رسیدگی اختلاف مالیاتی بپردازد. این رسیدگی از طریق توافق با رئیس اداره امور مالیاتی انجام می‌شود. اعتراض در دو مرحله درون سازمانی و اداری رسیدگی می‌شود.
مرحله دوم: هیأت حل اختلاف بدوی
اگر اعتراض توسط رئیس اداره امور مالیات بررسی و حل نشد و برگ تشخیص مطابق مقررات به مودی مالیاتی ابلاغ شد، برای رسیدگی به اختلافات مالیاتی باید به هیات حل اختلاف بدوی مراجعه کرد. زمان تشکیل جلسات هیات حل اختلاف بدوی از طریق واحد مالیاتی مربوطه به اطلاع مودی رسانده می‌شود. رای هیات حل اختلاف بدوی برای طرفین دعوی یعنی سازمان امور مالیاتی و مودی لازم اجرا است.
مرحله سوم: هیأت حل اختلاف تجدید نظر
اگر طرفین دعوی رای هیات حل اختلاف بدوی را نپذیرند چه اتفاقی می‌افتد؟ سومین مرحله برای رسیدگی اختلافات مالی مراجعه حضوری به هیات اختلاف تجدید نظر است. اگر مودی و سازمان امور مالیاتی رای هیات حل اختلاف بدوی را نپذیرند، باید ظرف مدت 20 روزبه صورت کتبی به آن رای اعتراض کنند. پرونده به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر رفته و بررسی می‌شود. رای این هیات قطعی و لازم‌الاجرا است و مودی مالیاتی موظف به پذیرفتن آن است.
مرحله چهارم: هیأت ماده 216
مودی مالیاتی در صورتی می‌تواند به هیأت ماده 216 رجوع کند که نسبت به وصول مالیات قبل از قطعی شدن آن معترض باشد یا در زمینه مالیات‌های غیر مستقیم شکایتی داشته باشد و یا از کیفیت کار هیات های حل اختلاف راضی نباشد. این هیات می‌تواند اقدامات قبلی مبنی بر اجرایی شدن پرونده مالیاتی قبل از قطعی شدن آن را باطل کند. رسیدگی به نوع از شکایات خارج از نوبت بوده و فوریت دارد.
مرحله پنجم: شورای عالی مالیاتی
مطابق ماده 251 قانون مالیات مستقیم، در این مرحله مؤدی یا اداره امور مالیاتی می‌تواند پس از یک ماه از اعلام ابلاغ رأی قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی با دلایل کافی به شورای عالی مالیاتی مراجعه کند. تقاضای نقض رأی و تجدید رسیدگی را بدهد تا شکایتش بررسی شود. رسیدگی شکایات در شورای عالی مالیاتی بدون توجه به ماهیت پرونده است و صرفاً پرونده‌ها از نظر رعایت تشریفات قانونی و مطابقت با رسیدگی‌های قبلی بررسی می‌شوند.
مرحله ششم: هیأت موضوع ماده 251 مکرر قانون مالیات مستقیم
اگر مؤدی یا سازمان امور مالیاتی همچنان به غیر عادلانه بودن مالیات و آرای صادره اعتراض داشته باشند می‌توانند برای شکایت و تقاضای تجدید نظر به هیأتی سه نفره که به انتخاب وزیر امور اقتصاد تشکیل شده است مراجعه کنند. دادخواست خود را به این هیات داده و برای رفع تبعیض اقدام نمایید. رأی این هیأت نیز با اکثریت آراء لازم‌الاجرا و قطعی است.
مرحله هفتم: دیوان عدالت اداری
مطابق قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رسیدگی به اعتراضات پس از شورای عالی در حوزه دیوان عدالت اداری است. مطابق اصل 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دیوان عدالت اداری برای رسیدگی به شکایت‌ها و اعتراضات مردمی نسبت به مأموران و آیین‌نامه‌های داخلی ادارات دولتی روی کار می‌آید.
رسیدگی به اختلافات مالیاتی در شورای عالی انتظامی مالیاتی:
رسیدگی به تخلفات اداری مأموران و نمایندگان سازمان امور مالیاتی در هیأت حل اختلاف را دادستان انتظامی و هیأت عالی انتظامی مالیاتی انجام می‌گیرد. وظایف هیأت عالی انتظامی مالیاتی در رسیدگی به اختلافات مالیاتی به شرح زیر است:
- رسیدگی به تخلفاتی اداری مأموران مالیاتی و نمایندگان سازمان امور مالیاتی در هیأت های حل اختلاف
- رسیدگی به رد صلاحیت اخلاقی یا رفتار منافی حیثیت مأموران مالیاتی و یا سوء شهرت و اهمال و مسامحه کاری در انجام وظایف مأموران مالیاتی در حوزه اختیارات این هیأت است.
- رسیدگی به اعتراضات مأمورانی که صلاحیتشان از سوی دادستان انتظامی مالیاتی رد شده است.
رسیدگی به اختلافات مالیاتی در دادستانی انتظامی مالیاتی:
دادستان و دادیاران، دادستانی انتظامی را تشکیل می‌دهند. وظیفه دادستان انتظامی مالیاتی رسیدگی و کشف تخلفات و قصور مأموران سازمان امور مالیاتی کشور در هیأت های حل اختلاف و رسیدگی به کلیه اختلافات در امر دریافت مالیات است. رسیدگی به مشکلات اخلاقی و رفتاری مأموران سازمان امور مالیاتی نیز در حوزه اختیارات دادستان انتظامی عالی مالیاتی می‌باشد.
تهیه اظهارنامه مالیاتی با نرم افزار حسابداری محک
مالیات به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمد برای دولت و از ارکان اصلی اقتصاد در کشورها است. به همین دلیل در توزیع مجدد ثروت و تأمین منابع مالی نقشی بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد. سلامت نظام مالیاتی در هر کشوری ضامن توسعه پایدار آن خواهد بود. پرداخت مالیات جنبه اختیاری و داوطلبانه ندارد و حتی بدون نیاز به رضایت مودی از طرف دولت قابل وصول می‌باشد. دریافت مالیات از مودیان مالیاتی به منظور پیاده سازی عدالت اجتماعی روی کار آمده است و شما به عنوان یک شخص حقیقی می‌توانید برای دریافت صورت‌حساب سود و زیان حاصل از فعالیت‌های خود از نرم افزارهای حسابداری کمک بگیرید و حتماً یک مشاوره مالیاتی دقیق با افراد خبره داشته باشید..
صورت‌حساب سود و زیان، یکی از صورت‌های مالی اساسی است که چگونگی و نتیجه عملکرد مالی یک سازمان را طی دوره مالی نشان می‌دهد. این صورت حساب با ارائه خلاصه‌ای از اینکه صاحبان کسب و کار چگونه درآمدها و هزینه‌های خود را از طریق فعالیت‌های خود به دست می‌آورند، محاسبه می‌کند.
پرداخت درست مالیات توسط صاحبان کسب و کار امری مهم، دقیق و زمان بر است، اما توجه به آن و رعایت نظم سالانه در ارسال اظهارنامه مالیاتی، این فرایند را تسهیل و تسریع می‌کند و اختلافات مالی را کاهش می‌دهد. شما با استفاده از نرم افزار حسابداری محک می‌توانید صورت‌حساب سود و زیان را دریافت کرده و به تنظیم اظهارنامه مالیاتی شفاف‌تری بپردازید تا در زمان وقوع هر گونه اختلاف مالیاتی، آن را به اداره دارایی ارائه کنید.
منبع: myirstaxrelief
