مقدمه
در تمام کشورهای جهان به‌صورت سالانه برای کارمندان و کارگران پایه حقوق تعریف می‌شود و کارفرمایان موظف هستند در فرایند استخدام کارمندان و کارگران پایه حقوق را رعایت کنند. در کشور ما نیز چارچوب‌های پایه حقوق با عنوان «قوانین حقوق و دستمزد» نام‌گذاری شده است. قوانین حقوق و دستمزد متناسب با تورم تنظیم شده و دولت موظف است تا پایه حقوق را به گونه ای تنظیم کند که تا حد امکان هیچ کارمند یا کارگری زیر خط فقر زندگی نکند. ما در این مقاله 8 قانون از قوانین حقوق و دستمزد را بررسی می‌کنیم.
فهرست مطالب
1. قانون محاسبه حقوق ماهیانه
محاسبه حقوق ماهیانه از جمله سرفصل‌های با اهمیت قوانین حقوق و دستمزد برای کارفرمایان و حسابداران است و کارفرمایانی که علاقه‌مند هستند حقوقی بیش از حقوق پایه را به کارکنان خود پرداخت کنند، لازم است سازوکار محاسبه حقوق را بدانند.
محاسبه حقوق و دستمزد از سازوکار زیر پیروی می‌کند:
1.1. مطابق با آن چه در قانون مدنی جمهوری اسلامی نگاشته شده است، ماه شمسی سی روز بوده و در قانون کار، مزد و مزایای مربوط به آن بر مبنای سی روز محاسبه می‌شود.
1.2. اگر ماهی 31 روز یا 29 روز داشت، حقوقی که برای 30 روز در نظر گرفته شده بر عدد 30 تقسیم شده و سپس در عدد 31 یا 29 ضرب می‌شود.
1.3. محاسبه حقوق روزانه. در ازای 7 ساعت و 20 دقیقه فعالیت در روز، حقوق تعیین می‌گردد. در سال 99 مزد یک روزکار برای یک کارمند ۶۳۶.۸۰۹ ریال می‌باشد که به نسبت سال قبل اش 26 درصد افزایش داشته است.
1.4. محاسبه نهایی حقوق ماهیانه. باتوجه‌به توضیحات ارائه شده اگر 7 ساعت و بیست دقیقه کار روزانه را در عدد 30 ضرب کنیم، حاصل نهایی 220 ساعت کار بوده که معادل ریالی آن در سال 99 ، 19،104،270 ریال می‌باشد.
2. قانون تعطیلات کاری
جمعه‌ها تعطیل است و کارفرمایان نمی‌توانند کارمندان یا کارگران خود را مجبور به کار کنند. با این حال در ازای جمعه ها به کارمندان حقوق پرداخت می‌شود. البته اگر کارمندان یا کارگران جمعه‌ها هم کار کنند، به‌ازای هر ساعت کار ۳۴,۷۶۶ ریال بیشتر از حقوق روزانه خود پول می‌گیرند.
همچنین تعطیلات رسمی و پنج‌شنبه‌ها که معمولا ساعت کاری کمتر از روزهای دیگر است، حقوق روزانه به‌صورت کامل پرداخت می‌شود.
3. قانون شب‌کاری
شب‌کاری چند نوع است:
3.1. شب‌کاری نوبتی (یا نوبت‌کاری)؛ شب‌کاری نوبتی یعنی کارمند یک هفته شب‌کار بوده و یک هفته یا دوهفته شب‌کار نیست. این بخش خود به دو قسمت تقسیم می‌شود:
3.1.1. کارمند یک هفته صبح‌کار بوده، یک هفته عصر کار بوده و هفته دیگر شب‌کار است. در این فرض 15 درصد پایه حقوق سال 99 یعنی 286.690 تومان اضافه بر پایه حقوق به کارمند یا کارگر به‌عنوان فوق‌العاده پرداخت می‌شود.
3.1.2. کارمند یک هفته شب‌کار بوده و یک هفته شب‌کار نیست (یا صبح‌کار است یا عصر کار) در این فرض 22.5 درصد پایه حقوق سال 99 به‌عنوان فوق‌العاده به او پرداخت می‌شود.
3.2. شب‌کاری غیر نوبتی (غیر نوبت‌کاری)؛ برای هر ساعت کار در شب 35% فوق العاده دریافت می کند.
4. قانون نوبت‌کاری
نوبت‌کاری یعنی کارمند یک هفته صبح‌ها کار کند، یک هفته عصرها و یک هفته شب‌ها. در یک تقسیم‌بندی فعالیت‌های نوبت‌کاری سه دسته می‌شوند که برای هرکدام مبلغی به‌عنوان فوق‌العاده مشخص شده است:
4.1. نوبت‌کاری صبح / عصر / شب که برای آن معادل 15 درصد پایه حقوق 99 فوق‌العاده تعیین می‌شود.
4.2. نوبت‌کاری صبح / عصر که برای آن معادل 10 درصد پایه حقوق 99 فوق‌العاده تعیین می‌شود.
4.3. نوبت‌کاری صبح / شب یا عصر / شب که برای آن معادل 22.5 درصد پایه حقوق 99 فوق‌العاده تعیین می‌شود.
5. حق مسکن و بن کارگری
بن کارگری طبق قانون کار 99 چهارصد هزار تومان بوده که نسبت به سال گذشته 110 درصد افزایش داشته است.
همچنین حق مسکن در قانون کار 99 سیصد هزار تومان تعیین شده است.
6. قانون عیدی
ابتدای هرسال تا سقف دوبرابر حقوق ماهیانه پرداخت شده به کارمند در قالب عیدی به او پرداخت می‌شود که در سال 99 چیزی حدود 3.800.000 تومان می‌باشد.
7. قانون کار اضافه
کار اضافه در قوانین حقوق و دستمزد با سه عنوان مشخص می‌شود:
7.1. اضافه‌کاری؛ اگر کارمندی در بازه زمانی مصوب بیش از ساعت کاری لازم فعالیت کند، برای او فوق‌العاده اضافه‌کاری رد می‌شود که در سال 99 به‌ازای هر ساعت 121.628 ریال به فرد پرداخت می‌شود.
7.2. شب‌کاری؛ در بخش شب‌کاری توضیح داده شد.
7.3. جمعه کاری؛ اگر فردی روز جمعه به کسب‌وکار بپردازد، به‌ازای هر ساعت کار40درصد مازاد بر دستمزد ساعتی متعارف دریافت می‌کند.
8. قانون حق عائله‌مندی
اگر کارمندی فرزند داشته باشد، به‌ازای فرزندان به او حق عائله‌مندی داده می‌شود. حق عائله‌مندی در سال 99 به شرح زیر است:
8.1. یک فرزند. حق عائله‌مندی برای کارمند با یک فرزند معادل 3 روز پایه حقوق 99 می‌باشد؛ یعنی 191 هزار تومان
8.2. دو فرزند. حق عائله‌مندی برای کارمند با دو فرزند معادل 6 روز پایه حقوق 99 می‌باشد؛ یعنی 382 هزار تومان
8.3. سه فرزند. حق عائله‌مندی برای کارمند با سه فرزند معادل 9 روز پایه حقوق 99 می‌باشد؛ یعنی 573 هزار تومان
9.قانون حق ماموریت
طبق ماده 46 قانون کار، کارگران یا کارمندانی که با کارفرما توافق مأموریت کاری خارج از محل خدمت را داشته باشند، به آنها فوق‌العاده مأموریت یا حق ماموریت تعلق می‌گیرد. این حق ماموریت نباید کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای کارمند باشد. نکته قابل توجه آن است که فوق‌العاده حق ماموریت به کارگر یا کارمندانی تعلق می‌گیرد که حداقل 50 کیلومتر با محل کارگاه فاصله داشته باشد و یا مجبور باشد یک شب را آنجا بماند. قانون کار، پیش بینی درباره زمان کار در مأموریت و یا پرداخت اضافه کاری در هنگام انجام کار در محل مأموریت نکرده است. پرداخت حق ماموریت به توافق بین کارفرما و کارمند قابل انعطاف و تغییر است.
سخن پایانی
باتوجه‌به ظرافت‌هایی که در قوانین حقوق و دستمزد وجود دارد و برای این‌که کوچک‌ترین تضییع حقی در این زمینه صورت نگیرد، باید از نرم‌افزارهای حسابداری استفاده کنیم. نرم‌افزار حسابداری محک در خدمت شما است و با ارائه افزونه‌های کاربردی از جمله حقوق و دستمزد باعث می‌شود تا فیش‌های حقوقی شما سریع و بدون خطا محاسبه شوند.
