کسورات حقوق و دستمزد از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث تمامی صاحبان کسب وکار است. سند حسابداری حقوق و دستمزد از آن دسته اسناد اصلی در حسابداری است که قبل از ثبت آن در انواع نرم‌افزارها باید کلیه محاسبات‌اش به درستی انجام شده باشد. حقوق و دستمزدی که به هر کارمند تعلق می‌گیرد شامل دو بخش مزایا و کسورات است. مزایایی که به مبلغ حقوق پایه هر یک از کارکنان اضافه می‌شود و کسورات که از مبلغ حقوق دریافتی ایشان کسر می‌شود.
فهرست مطالب
برخی از مواردی که شامل مزایا می‌شود عبارت‌اند از: حقوق پایه، عائله‌مندی، حق مسکن، حق اولاد، عیدی، حق مأموریت، پاداش، فوق‌العاده محل خدمت، فوق‌العاده شغل و فوق‌العاده جذب. از موارد کسورات نیز می‌توان به مالیات، بازنشستگی، بیمه عمر، وام صندوق، بازنشستگی جاری سرانه تعهدی، حسن انجام کار اشاره کرد که در این مقاله از گروه نرم افزاری محک به بررسی دقیق‌تر کسورات حقوق و دستمزد می‌پردازیم.
حسابداری حقوق و دستمزد چیست؟
به فرایند آماده‌سازی لیست حقوق و دستمزد و تعیین مبلغ خالص قابل پرداخت به کارکنان و ثبت و صدور اسناد مربوطه، حسابداری حقوق و دستمزد گفته می‌شود. از دیدگاه حسابداری، اطلاع از روش‌های محاسبه حقوق و دستمزد از اهمیت زیادی برخوردار است. دلیل این اهمیت آن است که مالیات بر حقوق و دستمزد به طور قابل توجهی بر درآمد خالص شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد. شرکت‌ها نیز بر اساس قوانین و مقررات اقدام به پرداخت مالیات می‌کنند.
پس از آنکه اطلاعات ثبت شده در قرارداد کاری هر یک از کارکنان در اختیار واحد حسابداری قرار می‌گیرد، حسابداران حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران موظف‌اند با محاسبه مزایا و کسورات حقوق و دستمزد که به نیروی کار تعلق می‌گیرد، مطابق با قوانین وزارت کار حقوق هر فرد را محاسبه و در دفاتر حسابداری ثبت کنند.
از اجزا و عناصر سیستم حقوق و دستمزد چه میدانید؟
به طور کلی اجزاء تشکیل دهنده سیستم حقوق و دستمزد بدون در نظر گرفتن اینکه سیستم برای مؤسسه خدماتی یا تولیدی و … طراحی شده است، به شرح زیر می‌باشد:
- دایره کارگزینی
- دایره ثبت ورود و خروج پرسنل
- دایره حسابداری حقوق و دستمزد
وظیفه دایره کارگزینی حقوق و دستمزد چیست؟
در هر مؤسسه وظیفه تهیه و تدوین دستورالعمل‌ها و آئین نامهٔ استخدامی پرسنل با رعایت قوانین حقوق و دستمزد و امور اجتماعی و سایر قوانین بر عهده واحد کارگزینی است. همچنین این واحد می‌تواند وظیفه آموزش به پرسنل نظیر نحوه استفاده از مرخصی، شرح وظایف و نحوه انتقال کارمند به واحد دیگر را بر عهده بگیرد.
وظیفه دایره ثبت ورود و خروج پرسنل چیست؟
وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به زمان انجام کار پرسنل و در واقع حضور و غیاب هر یک از کارکنان در واحدها بر عهده این بخش می‌باشد.
از وظایف دایره حسابداری حقوق و دستمزد چه میدانید؟
تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد، تعیین مبلغ ناخالص و خالص حقوق و تعیین کسورات حقوق و دستمزد به هر یک از کارکنان بر عهده این بخش است. در حقیقت اسناد و مدارک حقوق و دستمزد هر یک از کارکنان در این دایره نگهداری می‌شود. حسابداری هزینه حقوق و دستمزد نیز از وظایف این بخش است.
تفاوت حقوق خالص و ناخالص
یکی از مهم‌ترین کلمات در واژه‌نامه حقوق و دستمزد موضوع خالص و ناخالص بودن آن است. ابتدا درباره هر کدام از این مفاهیم به صورت مجزا صحبت می‌کنیم و سپس به تفاوت‌های آنها خواهیم پرداخت.
حقوق ناخالص چیست؟
میزان حقوق و دستمزد کارمندان و کارکنان پس از گذشتن از فیلترهایی مانند کسورات حقوق و دستمزد به میزان خالصی می‌رسد که به آن حقوق نهایی گفته می‌شود. منظور از درآمد ناخالص درآمدی است که کسورات حقوق و دستمزداز آن کسر نشده باشد و بعد از گذشتن از فیلترهای قانونی به طور کامل به کارمند برسد. در حقیقت شخص حقوق بگیر، پول خود را قبل از کسرهای قانونی مانند مالیات، بیمه و موارد دیگر دریافت می‌کند. به طور مثال کارمندی ساعتی 5000 تومان درآمد کسب می‌کند و به میزان 30 ساعت کار می‌کند. پرداخت ناخالص او 150 هزار تومان است.
حقوق خالص چیست؟
حقوق خالص آن میزان مبلغی است که کارمند و کارگر بعد از کسورات حقوق و دستمزد دریافت می‌کنند و این عدد در بخش مبلغ دریافتی کارمند و فیش حقوقی وی ذکر می‌شود. فیش حقوقی کارمندان می‌تواند موارد مشترکی داشته باشد که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد:
- حقوق خالص:
این رقم میزان پولی است که کارگر یا کارمند از کارفرما دریافت می‌کند و بعد از کسر مواردی از حقوق ناخالص دریافت می‌کند و در فیش‌های حقوقی معمولاً یک بخش با این نام وجود دارد.
- حقوق ناخالص:
حقوق ناخالص شامل حقوق مستمر ماهانه، پاداش‌ها، مزایای نقدی و غیر نقدی است که امکان دارد به صورت مستمر و غیر مستمر به کارمندان پرداخت شود. این مبلغ به صورت واضح در فیش حقوقی کارمند قید شده است.
- حقوق مشمول مالیات:
در این بخش از فیش حقوقی، مبلغی که بعد از محاسبه مالیات بر درآمد حقوق به دست می‌آید، قید می‌شود.
- کسورات حقوق و دستمزد:
کسورات حقوق و دستمزد اقلامی مانند مالیات، اقساط وام بانکی، حق عضویت در صندوق‌ها، انواع بیمه، جریمه دیرکرد و همچنین دیگر جریمه‌ها را در برمی‌گیرد. در فیش حقوقی چندین ستون برای قرار دادن موارد کسورات حقوق و دستمزد در نظر گرفته شده است که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
- حق بیمه کارفرما و کارمند:
در این بخش از فیش حقوقی کارمندان به میزان سهم بیمه کارمند و کارفرما حق بیمه به آنها پرداخت می‌شود.
کسورات حقوق و دستمزد به چند بخش تقسیم می‌شود؟
باتوجه به حقوق قانون کار کسورات حقوق و دستمزد به دو بخش تقسیم می‌شوند:
- کسورات توافقی
- کسورات قانونی
کسورات حقوق و دستمزد توافقی کدام‌اند؟
به مقدار وجهی که طبق قرارداد یا توافق بین کارمند و کارفرما موقع تهیه لیست حقوق و دستمزد از حقوق کارمند کسر می‌شود، کسورات توافقی حقوق گفته می‌شود. از کسورات حقوق و دستمزد توافقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اقساط وام مسکن
- اقساط وام ضروری
- بدهی به شرکت تعاونی
- مساعده
- پیش پرداخت‌ها
- پس‌انداز سهم کارگر یا کارمند
- حق عضویت‌ها (صندوق تعاون، انجمن‌ها و صندوق ذخیره کارکنان دولت و …)
- صندوق امداد و امور خیریه
- بیمه درمانی تکمیلی
کسورات حقوق و دستمزد قانونی کدام‌اند؟
به مقدار وجهی که کارفرما به نمایندگی از طرف سازمان‌های مربوطه و بر اساس مصوبه‌های قانونی یا حکم دادگاه از حقوق ناخالص کارمند کسر می‌کند و به سازمان‌های ذی‌ربط می‌پردازد، کسورات قانونی حقوق و دستمزد می‌گویند. از کسورات حقوق و دستمزد قانونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیمه اجتماعی سهم کارگر در بخش خصوصی و سرانه بیمه بابت بیمه شده اصلی و افراد تبعی درجه یک در بخش دولتی
- مالیات حقوق و دستمزد
- بدهی کارگر به صندوق اجرا (اجرائیات)
- حق بازنشستگی در بخش دولتی مشمول نظام
- اجرائیات (حکم قضایی)
وظایف حسابدار حقوق و دستمزد چیست؟
با توجه به اهمیت حسابداری حقوق و دستمزد، الزامی است که حسابدار علاوه بر حسابداری حقوق و دستمزد، نسبت به قوانین وزارت کار، قوانین بیمه تأمین اجتماعی، قوانین مالیاتی و کسورات حقوق و دستمزد اطلاعات جامع و کافی داشته باشد. در شرکت‌ها و مؤسسات بزرگ هر یک از موارد ذکر شده توسط واحدهای جداگانه‌ای انجام می‌شود اما در شرکت‌هایی که دارای پرسنل کمتری هستند، این وظیفه بر عهده حسابدار حقوق و دستمزد است.
در ادامه به بررسی وظایف یک حسابدار حقوق و دستمزد می‌پردازیم:
- کسب اطلاع و پیگیری وظایف و برنامه‌های کاری از مدیریت مجموعه
- کسب اطلاعات قرارداد کارکنان استخدام شده
- جمع آوری اطلاعات عملکردی و کارکردی و همچنین شرایط کار کارکنان استخدام شده
- تهیه و بررسی لیست کسورات دستمزد و حقوق کارکنان مطابق نکات ذکر شده
- ثبت اطلاعات ماهانه عملکردی و کارکردی کارمندان
- نظارت بر حقوق و دستمزد کلیه کارکنان
- تفکیک واحدهای کاری جهت بررسی دستمزد و حقوق افراد
- نظارت بر محاسبه و تأیید لیست دستمزد و حقوقی کارمندان
- دریافت لیست و بررسی اطلاعات کسورات بیمه با توجه به شعب بیمه ذکر شده
- دریافت لیست و بررسی اطلاعات کسورات مالیات با توجه به حوزه مالیاتی
- تنظیم فیش‌های حقوقی کارمندان
- ثبت حقوق و دستمزد با بیمه
- محاسبه اضافه کاری کارمندان
- محاسبه و بررسی مزایای اضافه کاری
- محاسبه افزایش حقوق
- محاسبه مزایای پایان خدمت، بازخرید و مرخصی کارمندان
- تحویل فیش‌های دستمزد و حقوق کارکنان به واحد مالی
- بررسی معوقات پرداختی کارکنان
- ثبت سند حقوق حسابداری
- ثبت سند حقوق و دستمزد
- بررسی اعتراضات حقوقی و مالی کارمندان
- ارائه اطلاعات لازم به کارکنان در خصوص نحوه محاسبه دستمزد و حقوق
- فعالیت بر اساس چارت اداری و دستورالعمل داخلی
- کسب آگاهی از پایه حقوق کارگری و پیگیری تصویب حقوق کارگران
- مطالعه و کسب آگاهی از بخشنامه حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران
- وظایف تعیین شده از سوی مافوق
افزونه حقوق و دستمزد پرسنل و کارمندان
گاهی اوقات محاسبات فیش حقوقی پرسنل از جمله کارهای بسیار پیچیده و زمان‌گیر برای حسابداران است. همچنین امکان بروز خطاهای محاسباتی نیز وجود دارد. افزونه حقوق و دستمزد نرم افزار محک، تمامی حسابداران را در انجام این فرایند یاری می‌کند.
در اکثر سازمان‌ها برای داشتن رضایتمندی پرسنل باید محاسبات پیچیده حقوق و دستمزد اعم از حقوق پایه، محاسبات بیمه، اضافه کار یا کسر کار، تأخیر و … در پایان هر ماه به درستی انجام بگیرد. این رویه می‌تواند بسیار زمان‌گیر باشد. افزونه نصب شده بر روی نرم افزار حسابداری محک به شما کمک می‌کند روند صدور فیش حقوقی در کمترین زمان و با قابلیت نگهداری برای ماه‌های بعد انجام گیرد و در وقت و هزینه صرفه جویی شود.
به کمک افزونه حقوق و دستمزد نرم افزار محک می‌توانید با دادن اطلاعات خام پرسنل مانند ساعت ورود و خروج و پاداش و جریمه، خروجی دقیقی شامل فیش حقوقی و خروجی بیمه و مالیات تحویل بگیرید. وظیفه محاسبه و پرداخت مالیات حقوق بر عهده کارفرما است. در این افزونه کافی است اطلاعات متغیر کارمندان مانند میزان کارکرد، وام، مساعده، تأخیر و اضافه کار را در سیستم وارد تا بقیه محاسبات به‌صورت خودکار انجام شود. در نهایت می‌توان فیش حقوقی پرسنل را به همراه یک خروجی تمام عیار و قابل ارائه به بیمه و مالیات تحویل داد. یکی از قابلیت‌های منحصر به فرد نرم افزار حسابداری محک و افزونه حقوق و دستمزد آن دریافت کارکرد از دستگاه‌های حضور و غیاب از طریق فایل اکسل می‌باشد.
منبع:
