حسابرسی مستقل و حسابداری شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند. درست است که اعتماد مدیران به حسابداران اصل اول موفقیت واحد مالی یک شرکت است اما ارزیابی عملکرد کلی حسابداران جهت اطمینان از فعالیت اصولی آنها نیز ضروری است. در حقیقت حسابرس مستقل، شخصی است که کلیه امور مالی و حسابداری یک شرکت یا سازمان را طبق قرارداد و در ازای دریافت حقوق انجام می‌دهد. حسابرس مستقل کارمند ثابت یک شرکت نیست و به درخواست مدیران یک شرکت به بازبینی کلیه فعالیت‌های مالی می‌پردازد. در ادامه این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک به بررسی ماهیت حسابرسی مستقل، وظایف حسابرسان مستقل و بررسی تفاوت حسابرس داخلی و مستقل می‌پردازیم.
فهرست مطالب
حسابرسی یعنی چه؟
به هرگونه رسیدگی و بازبینی دفاتر حسابداری، اسناد و مدارک مالی یک شرکت توسط شخصی به غیر از حسابدار تهیه کننده آن، حسابرسی گفته می‌شود. حسابرسی با هدف ممیزی و راستی آزمایی داده‌های مالی انجام می‌شود. حسابرسی‌ها اساس حوزه حسابداری هستند. شما به عنوان صاحب یک کسب و کار موظف به بررسی جزئیات مالی شرکت خود و همکاری با حسابرس‌ها هستید .
حسابرس کیست؟
حسابرس کسی است که مسئولیت حسابرسی صورت‌ها و اسناد مالی یک مؤسسه را بر عهده می‌گیرد. حسابرس باید شخصی مستقل از مجموعه تحت حسابرسی باشد و با هیچ کدام از افراد شاغل در بخش مالی شرکت‌ها ارتباط و منافذ مشترک نداشته باشد.
حسابرس باید تحصیلات حسابداری داشته باشد و به صورت تخصصی در رشته حسابرسی دانش و تجربه داشته باشد. یک حسابرس علاوه بر تسلط بر اصول و استانداردهای حسابداری باید از سازمان یا نهادی مشخص گواهینامه صلاحیت دریافت کند. لازم به ذکر است که اگر یک حسابرس در کار خود تخلفی انجام دهد، گواهی‌اش ابطال می‌گردد و مجازات سنگینی برای وی در نظر گرفته می‌شود.
انواع حسابرسی از نظر تابعیت سازمانی کدام‌اند؟
از نظر تابعیت سازمانی حسابرسی را به دو بخش حسابرسی مستقل و داخلی تقسیم می‌کنند:
- حسابرسی مستقل : حسابرسی مستقل توسط افرادی مستقل از شرکت انجام می‌گیرد که کارکنان آن سازمان نیستند و انتخاب آنها به عهده سازمان تحت حسابرسی نیست.
- حسابرسی داخلی: معمولاً حسابرسی داخلی در مؤسسات بزرگ مشاهده می‌شوند. حسابرسان داخلی در ارکان سازمان‌های تحت حسابرسی هستند و در چارت سازمانی سازمان جایی برای آنان در نظر گرفته شده است و هر کدام حدود وظایف و اختیارات روشن و مشخصی دارند. هدف اصلی حسابرسی داخلی، ارزیابی نحوه انجام وظایف محول بر واحدهای مختلف سازمان است. کارکنان حسابرسی داخلی معمولاً زیر نظر مدیر عامل یا مقام ارشد دیگر آن سازمان می‌باشند. لازمه این موقعیت در ساختار سازمانی، دسترسی به تمام واحدهای سازمان است. کارکنان یک شرکت هم می‌توانند پس از آموزش وظیفه حسابرسی داخلی را بر عهده بگیرند.
منظور از حسابرسی مستقل چیست؟
اصطلاح “حسابرسی مستقل ” به فعالیت ناشی از بررسی مستقل سوابق مالی یک مؤسسه یا سازمان خصوصی توسط حسابرسان حرفه‌ای گفته می‌شود. حسابرسان مستقل کارمند یک سازمان یا مؤسسه نیستند و توسط مدیران شرکت‌ها دعوت به همکاری می‌شوند تا در قالب یک قرارداد اقدام به حسابرسی مالی مجموعه کنند.
حسابرسی مستقل در واقع نتیجه کار حسابداران مشغول در واحد مالی یک شرکت یا سازمان را تحت بررسی قرار می‌دهد. حسابرس مستقل موظف است که نتیجه بررسی‌های انجام شده‌اش را به سهام‌داران، هیئت مدیره، بانک گزارش دهد. هدف از بررسی صورت‌های مالی توسط حسابداران مستقل بررسی صحت عملکرد حسابداران مطابق با اصول حسابداری است. انواع عملیات و خدمات حسابداری، کار با نرم افزار های حسابداری، تهیه و تنظیم سیستم‌های مختلف حسابداری، مشاوره در امور مالیاتی و ارائه گزارش‌های اختصاصی مالی به بانک‌ها بر عهده حسابرس مستقل است.
حسابرس مستقل چه کسی است؟
حسابرس مستقل فردی است که به دعوت مدیران شرکت‌ها، صاحبان سهام شرکت‌ها، اشخاص حقیقی و حقوقی ذی‌نفع و یا به دستور قانون، حساب‌ها و امور مالی آن مؤسسه مربوطه را بررسی کرده و نتیجه را کتباً به شخص دعوت کننده ابلاغ می‌دارد. حسابرس مستقل کارمند آن مؤسسه یا شرکت نخواهد بود و به‌صورت قراردادی همکاری خود را ادامه خواهد داد .
وظیفه حسابرسان مستقل چیست؟
طبیعی است که مدیران ارشد و صاحبان سرمایه به دنبال انجام هر کاری برای جلوگیری از هر گونه تقلب و سو استفاده در گزارشات مالی‌شان هستند. به همین منظور قرارداد با حسابرسان مستقل با هدف کشف هر نوع تقلب و سوءاستفاده منطقی به نظر می‌رسد.
معمولاً حسابرس مستقل وظیفه دارد که پس از بررسی اسناد و مدارک مالی و مطابقت آنها با استانداردهای حسابداری، گزارشی بی‌طرفانه به مدیران شرکت‌ها ارائه کنند و آنها را در راه رسیدن به اهدافشان یاری نمایند . به عنوان صاحب یک کسب و کار، باید تمام مدارک مورد نیاز حسابرسان مستقل را پس از عقد قرارداد، در اختیارشان قرار دهید تا موارد زیر را به خوبی بررسی کنند:
- بررسی دفاتر مودی از نظر قانونی.
- محاسبه درآمد واقعی نسبت به موارد درج شده در دفاتر حسابداری.
- مقایسه اظهار نظر دیگر مودیان که دفاتر را نگه داری می‌کنند با مندرجات دفاتر حسابداری.
- تطبیق ترازنامه، حساب سود و زیان، دیگر حساب‌ها و دفاتر با یکدیگر
- تعیین میزان درآمد مشمول مالیات مودی طبق قوانین و مقررات مالیاتی.
مهارت‌های مورد نیاز برای حسابرسی مستقل چیست؟
همچنین مهارت‌های ارتباطی، نوشتاری، کلامی را به خوبی آموزش دیده باشد. افراد به عنوان حسابرس مستقل باید بسیار منظم و دقیق باشند و توجه کافی به جزئیات را داشته باشد. یک حسابرس مستقل باید در انجام کلیه امور حسابرسی و تحلیل و محاسبات اطلاعات حسابداری مهارت بالایی داشته باشد. امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و سیستمی شدن کلیه اطلاعات مالی و حسابداری، تسلط حسابرسان مستقل به نرم افزارهای حسابداری و مالی نیز ضروری است. همچنین یک حسابرس مستقل باید کلیه مهارت‌های ارتباطی، نوشتاری و کلامی را فرا بگیرد و به صورت کاملاً مستقل و دقیق به بررسی اطلاعات مالی بپردازد.
حسابرسی چه تفاوتی با حسابداری دارد؟
حسابداری و حسابرسی دو رکن اساسی یک سازمان هستند. حسابداری و حسابرسی هر کدام به ترتیب توسط کارکنان داخلی و شخص ثالث مستقل به طور جداگانه انجام می‌شوند. تفاوت‌های حسابداری و حسابرسی زیاد است. حسابداری فعالیتی مستمر و همیشگی است و بر ثبت و تهیه دقیق کلیه تراکنش‌ها و صورت‌های مالی تمرکز می‌کند اما حسابرسی مستقل بر روی ارزیابی انتقادی صورت‌های مالی و ارائه نظر بی‌طرفانه در مورد صحت آنها تمرکز دارد.در ادامه بررسی دیگر تفاوت‌ها می‌پردازیم:
- از لحاظ تعریفی، حسابداری نگهداری سوابق معاملات مالی و تهیه صورت‌های مالی است. اما حسابرسی بررسی انتقادی صورت‌های مالی برای اظهار نظر در مورد عادلانه بودن آنهاست.
- از لحاظ زمانی، حسابداری به صورت مستمر با ثبت روزانه تراکنش‌های مالی انجام می‌شود. در حالی که حسابرسی اساساً یک فرایند دوره‌ای است و پس از تهیه حساب‌های نهایی و صورت‌های مالی معمولاً به صورت سالانه انجام می‌شود.
- از لحاظ نقطه شروع، حسابداری معمولاً از جایی شروع می‌شود که دفترداری به پایان می‌رسد. در حالی که حسابرسی همیشه از جایی شروع می‌شود که حسابداری به پایان می‌رسد.
- از لحاظ دوره زمانی، حسابداری عمدتاً بر معاملات و فعالیت‌های مالی جاری متمرکز است. در حالی که حسابرسی بر صورت‌های مالی گذشته متمرکز است.
- از لحاظ پوشش فعالیت‌ها، حسابداری کلیه معاملات، سوابق و صورت‌های دارای پیامدهای مالی را پوشش می‌دهد. در حالی که حسابرسی عمدتاً صورت‌های مالی و سوابق نهایی را پوشش می‌دهد.
- از لحاظ سطح جزئیات، حسابداری بسیار دقیق است و تمام جزئیات مربوط به تراکنش‌های مالی، سوابق و صورت‌های مالی را در بر می‌گیرد. در حالی که حسابرسی عموماً از صورت‌های مالی و سوابق بر اساس نمونه استفاده می‌کند.
- از لحاظ نوع بررسی، حسابداری شامل بررسی و تأیید جزئیات مربوط به کلیه صورت‌های مالی و سوابق است. در حالی که ممیزی ممکن است از طریق بررسی آزمایشی یا بررسی نمونه انجام شود.
- از لحاظ تمرکز، تمرکز اولیه حسابداری ثبت و ارائه دقیق کلیه تراکنش‌ها و صورت‌های مالی است. در حالی که تمرکز اولیه حسابرسی تأیید صحت و قابلیت اتکای صورت‌های مالی است و به قضاوت در مورد اینکه آیا صورت‌های مالی تصویر واقعی از وضعیت مالی واقعی واحد تجاری ارائه می‌دهد یا خیر می‌پردازد
- از لحاظ هدف، هدف حسابداری تعیین وضعیت مالی، سودآوری و عملکرد است. در حالی که هدف حسابرسی افزایش اعتبار به صورت‌های مالی و گزارش‌های شرکت است
- از لحاظ وضعیت حقوقی، حسابداری توسط استانداردهای حسابداری با درجه‌ای از صلاحدید اداره می‌شود. اما حسابرسی توسط استانداردهای حسابرسی اداره می‌شود و انعطاف پذیری زیادی ندارد.
- از لحاظ ضرورت، حسابداری برای همه سازمان‌ها در عملیات روزمره یا معمول ضروری است. در حالی که حسابرسی در عملیات روزمره ضروری نیست.
- از لحاظ ارائه گزارش، گزارش حساب‌ها به مدیریت سازمان ارائه می‌شود. در حالی که گزارش حسابرسی به سهام‌داران ارائه می‌شود.
- از لحاظ مسئولیت، مسئولیت حسابدار عموماً با تهیه حساب‌ها خاتمه می‌یابد. در حالی که حسابرس پس از تهیه و ارائه گزارش حسابرسی مسئولیت دارد.
با این حال، آنها همچنین در برخی موارد مکمل یکدیگر هستند. حسابداران می‌توانند از دانش حرفه‌ای حسابرس بیاموزند و بهترین شیوه‌ها را در کار حسابداری خود پیاده سازی کنند. حسابرس ممکن است برای آگاهی کامل از سیستم حسابداری یک سازمان و جنبه‌های فنی کسب و کار از حسابداران کمک بگیرد. اگر هر گونه تقلب یا خطا کشف نشده باقی بماند، حسابرس صرفاً مسئول خواهد بود.
تفاوت حسابرس داخلی و مستقل در چیست؟
حسابرسی مستقل و حسابرسی داخلی در ویژگی‌های زیر با یکدیگر متفاوت‌اند:
- “هدف”
حسابرسی مستقل: اظهار نظر و ارزیابی صورت‌های مالی هدف اصلی حسابرس مستقل است .
حسابرسی داخلی: ارزیابی و بهبود اثربخشی فرایندهای مدیریت ریسک و کنترل سازمان هدف اصلی حسابرس داخلی است. - “دامنه اسناد”
حسابرسی مستقل: مدارک و اسناد مالی شرکت را بررسی می‌کند.
حسابرسی داخلی: مدارک و اسناد مالی و غیرمالی شرکت را بررسی می‌کند. - “ماهیت خدمت”
حسابرسی مستقل: با هدف ارزیابی و ایجاد اطمینان انجام می‌شود.
حسابرسی داخلی: با هدف اطمینان دهی و مشاوره دادن ایجاد می‌شود. - “دانش‌های مورد نیاز”
حسابرسی مستقل: برای حسابرس مستقل شدن به دانش حسابداری و حسابرسی نیاز است .
حسابرسی داخلی: برای حسابرس داخلی شدن علاوه بر دانش حسابداری، حسابرسی به دانش‌های تخصص تری نیاز است. - “جهت گیری زمانی”
حسابرسی مستقل: این نوع از حسابرسی، داده‌های مالی گذشته را بررسی می‌کند.
حسابرسی داخلی: این نوع از حسابرسی، داده‌های مالی را بررسی می‌کند و برای مدیریت مالی آینده نیز برنامه ریزی می‌کند. - “مخاطبین”
حسابرسی مستقل: نتیجه بررسی‌های حسابرس مستقل به مدیران، سهام‌داران و سایر گروه‌های ذی‌نفع ارائه می‌شود.
حسابرسی داخلی: نتیجه بررسی‌های حسابرس داخلی به کمیته حسابرسی، هیئت مدیره و مدیریت ارائه می‌شود. - “ضرورت انجام”
حسابرسی مستقل: حسابرس مستقل به درخواست مدیریت مجموعه و یا از روی الزامات قانونی شروع به کار می‌کند.
حسابرسی داخلی: حسابرس داخلی از روی الزامات قانونی و یا درخواست هیئت مدیره و کمیته حسابرسی شروع به کار می‌کند.
شرایط حسابرس مستقل شدن چیست؟
در پاسخ به این سؤال که چگونه حسابدار رسمی شویم باید گفت برای رسیدن به این مقام باید حداقل 6 سال سابقه کار حسابرسی (پس از دریافت مدرک کارشناسی) داشته باشید و در آزمون‌های گزینه‌ای و تشریحی حسابداری، حسابرسی و قوانین (مالیات‌ها، تجارت، محاسبات و…) پذیرفته شوید.
درآمد حسابرس مستقل چقدر است؟
بعضی از حسابرسان مستقل به استخدام دولت در می‌آیند و برخی از آنها در شرکت‌ها به عنوان حسابرس مشغول به کار می‌شوند. حقوق هر کدام از حسابرسان بسته به نوع فعالیتشان متفاوت است اما بر اساس تحقیقات عمل آمده، حقوق حسابرسان در شرکت‌های کوچک و بزرگ بین 11 میلیون تومان تا 55 میلیون تومان در ماه است. این تفاوت فاحش بین درآمدها به تفاوت بین سابقه کار افراد، تجربه و تخصصشان و نوع شرکت و محل فعالیت شرکت برمی‌گردد.
شفافیت مالی با نرم افزار حسابداری محک
یکی از راه‌های مهم در شفافیت و افزایش نظارت در حسابداری، استفاده از نرم افزارهای حسابداری است. نرم افزارهای حسابداری در موارد متعددی به عنوان حسابرس عمل می‌کنند و مدیر شرکت و یا حتی نهادهای دولتی می‌توانند با الزام کسب و کارها به استفاده از یک نرم افزار حسابداری مطمئن که قابلیت حسابرسی را نیز داشته باشد، تا حد زیادی از استخدام نیروی انسانی و بالتبع از خطای انسانی جلوگیری کنند؛ همچنین با این کار می‌توان قدم خوبی در مسیر شفافیت گذاشت و ابهامات را کاهش داد.
نرم افزار حسابداری محک با امکانات پیشرفتهٔ خود می‌تواند برای کسب و کار شما هم حسابدار باشد و هم حسابرس!
منبع: councilofnonprofits
