بوم کسب و کار رستوران به شما کمک می‌کند تا ایده‌های منحصر به فرد درباره رستورانتان را عملی کنید. اگر ایده‌ای برای رستوران تازه تأسیس خود دارید اما نمی‌دانید که چگونه آن را محقق کنید، در این مقاله از گروه نرم افزاری محک به شما می‌آموزیم که چگونه یک بوم کسب و کار رستوران کامل ایجاد و ایده کسب و کار خود را به واقعیت نزدیک کنید.
فهرست مطالب
بوم کسب و کار چیست؟
بوم کسب و کار چیست ؟ بوم مدل کسب و کار یک نمای کلی بصری است که تمام بخش‌های کلیدی کسب‌وکار شما را در بر می‌گیرد و راه را به شما نشان می‌دهد. همان‌طور که میدانید، مدیریت کسب و کار مسیر پرپیچ‌وخمی دارد؛ مسیری که اگر چشم‌بسته در آن قدم بردارید، ممکن است گم شوید یا مقدار زیادی از وقتتان را بدون هدف تلف کنید. در صورتی که شما اگر یک نقشۀ راه داشته باشید عبور از این مسیر خیلی راحت‌تر می‌شود. مدل کسب و کار یا بوم مدل کسب و کار همان نقشۀ راهی است که کسب‌وکار شما را متحول می‌کند.
چرا باید مدل کسب و کار داشته باشیم؟
به‌طورقطع هر تجارت موفقی مدل کسب‌وکار خودش را دارد و برنامه‌ریزی‌های خود را بر اساس آن جلو می‌برد. صاحبان مشاغل با گذشت زمان، در مدل کسب و کار خود تغییرات ایجاد می‌کنند تا بتوانند تغییرات محیطی و شرایط بازار را به خوبی در آن منعکس کنند.
تفاوت مدل کسب و کار و بوم مدل کسب و کار در چیست؟
مدل کسب‌وکار به‌عنوان طرحی برای عملکرد موفق یک کسب و کار، شناسایی منابع درآمد آن، مشتری هدف، محصولات و جزئیات تأمین مالی به کار برده می‌شود. همچنین نمایش تطابق عوامل اصلی یک کسب و کار نیز از دیگر گزینه‌های مدل کسب و کار است . واضح است هنگام ثبت تمامی این موارد در یک سند دچار سردرگمی خواهید شد. اینجاست که بوم مدل کسب و کار به کار می‌آید. بوم کسب و کار به شما کمک می‌کند تا فقط در یک صفحه مدل کسب و کار واضحی را ارائه دهید و برای اجرایی کردن آن تلاش کنید.
مزایای استفاده از بوم کسب و کار رستوران چیست؟
حتی بزرگترین شرکت‌ها هم در جهت مدیریت اهداف جدید خود از بوم کسب و کار استفاده می‌کنند. پس دانستن مزایای استفاده از بوم کسب و کار رستوران برای شمایی که به تازگی رستوران خود را راه اندازی کرده‌اید نیز خالی از لطف نخواهد بود:
- قابل فهم است: بوم کسب و کار رستوران فقط یک صفحه و بسیار بصری است و به‌سادگی درک می‌شود.
- متمرکز است: تمام خطاهایی که ممکن است در یک مدل کسب و کار سنتی وجود داشته باشد، در بوم کسب و کار رستوران از بین می‌رود و از همه نظر عالی است.
- انعطاف‌پذیر است: بوم کسب و کار رستوران می‌تواند در مدل کسب و کارتان تغییر به وجود آورد و ایده‌های مختلف را ترسیم کند.
- مشتری‌مدار است: بوم کسب و کار رستوران مجبورتان می‌کند تا به ارزش خدماتی که به مشتریانتان ارائه می‌دهید و نحوه دستیابی به آنها فکر کنید؛
- نشان‌دهنده ارتباطات است: تک صفحه گرافیکی بوم نشان می‌دهد که قسمت‌های مختلف مدل کسب و کار رستوران چگونه با یکدیگر در ارتباط هستند.
- روان است: شما از طریق بوم کسب و کار به آسانی با مدل کسب و کار رستورانتان ارتباط خواهید گرفت و می‌توانید به‌راحتی اهداف کاری‌تان را با اعضای تیم خود به اشتراک بگذارید.
نحوه استفاده از بوم کسب و کار رستوران چگونه است؟
نمودار یا بوم مدل کسب و کار که بر اساس 9 بلوک سازنده ساخته شده است و یک ابزار است که صاحبان کسب و کار را قادر به طراحی، توسعه، بیان مفصل، به چالش کشیدن، تأسیس کردن و چرخاندن مدل کسب و کاری استراتژیک خودشان می‌کند.
9 بلوک‌های سازنده‌ی اشاره شده عبارت‌اند از تقسیم بندی مشتریان، گزاره ارزش، کانالها، ارتباطات مشتری، جریان‌های درآمدی، منابع کلیدی، فعالیت‌های کلیدی، شراکت‌های کلیدی و ساختارهای هزینه. به طور خلاصه، هر بخش سعی می‌کند به پرسش‌های زیر پاسخ بدهد:
- بخش مشتریان (Customer Segments): مشتریان رستوران شما چه کسانی هستند؟
- گزاره ارزش (Value Proposition): چرا مشتریان از شما خرید می‌کنند؟ رستوران شما چه نیازی را برای مشتری تأمین می‌کند؟
- کانالها (Channels): غذاها و خدمات رستوران شما چگونه به بازار عرضه می‌شود؟
- ارتباطات مشتری (Customer Relationships): چگونه مشتری‌های رستورانتان را جذب، حفظ و بیشتر می‌کنید؟
- جریان‌های درآمدی (Revenue Streams): رستوران شما چگونه درآمدزایی می‌کند؟
- منابع کلیدی (Key Resources):رستوران شما دارای کدام یک از منابع استراتژیک منحصربه‌فرد است یا به کدام‌یک نیاز دارد؟
- فعالیت‌های کلیدی (Key Activities): رستوران شما برای ارائه گزاره ارزش خود چه فعالیت‌های استراتژیک منحصربه‌فردی را انجام می‌دهد؟
- شراکت‌های کلیدی (Key Partnership): کدام‌یک از فعالیت‌های جزئی رستورانتان را می‌توانید برون سپاری کنید تا بیشتر روی فعالیت‌های اصلی متمرکز شوید؟
- ساختارهای هزینه (Cost Structures):عمده هزینه‌های صورت‌‌گرفته توسط رستوران شما چیست؟
نکته قابل توجه آن است که عناصر موجود در سمت چپ نمودار بالا هزینه‌های رستوران را نشان می‌دهند و عناصر سمت راست برای رستوران درآمدزایی می‌کنند. در ادامه به بررسی جزئیات هریک از این ۹ عنصر می‌پردازیم:
1. بخش مشتریان (Customer Segments)
اولین بخش از بوم مدل کسب و کار، بخش مشتریان ما است. همه چیز در اداره یک رستوران حول محور شناخت مشتریانمان می‌چرخد و هدف اصلی راه اندازی رستوران، برآورده کردن نیاز مشتریان و در نتیجه رسیدن به سود است.
در این قسمت از بلوک ساختاری بوم کسب و کار رستوران، لیستی از مشتریان هدف یا افرادی را که بعدها قصد دارید به آنها خدمت‌رسانی کنید را وارد می‌کنید. همچنین امکان تعریف پرسونای مخاطبان (persona) نیز در این گزینه وجود دارد. پرسونا توصیف مشتریانی است که به رستوران شما می‌آیند. این تعریف پرسونا «انگیزه‌ها» و «مشکلات» مشتریان را برجسته می‌کند و اطلاعاتی را درباره «ماهیت» آنها در اختیار شما می‌گذارد.
2. بخش گزاره ارزش (Value Proposition)
گزاره ارزش بوم مدل کسب و کار رستوران ارزش ویژه‌ای را توصیف می‌کند که شما برای مشتریان هدفتان قائل هستید. اینکه به کدام‌یک از مشکلات آنها رسیدگی می‌کنید یا چه نیازهایی از آنها را برایشان برآورده می‌کنید؟ در حقیقت گزاره ارزش پاسخگوی این سؤال است که: چرا مشتریان از ما خرید می‌کنند؟
نمونه‌ای از گزاره ارزش برای رستوران این است که مشتریان پس از کار بسیار سخت، بسیار گرسنه هستند. این یک مشکل است. ما این مشکل را با ارائه غذای با کیفیت بالا و منحصر به فرد در فضای شیک رستورانمان حل می‌کنیم. پس به این ترتیب برخی از رایج‌ترین گزاره‌های ارزش رستوران عبارت‌اند از:
- تازگی غذاها؛
- عملکرد چشمگیر کارکنان؛
- مشتری‌پسند بودن؛
- طراحی منحصر به فرد فضای رستوران؛
- برند/ اعتبار؛
- قیمت مناسب؛
3. کانالها (Channels)
کانال به نحوه فروش و عرضه غذا یا ارائه خدمات به مشتریان گفته می‌شود. برای تکمیل این بخش به عنوان صاحب یک رستوران خودتان سؤال کنید که در طول سفر خریدار چگونه مشتریان به رستورانتان دسترسی پیدا می‌کنند؟ شما از چه طریقی به آنها دسترسی دارید؟
نمونه‌ای از کانال یک رستوران ارائه غذا به صورت فیزیکی می‌باشد. همچنین امکان ارائه خدمات و برقراری ارتباط از طریق فیس بوک، اینستاگرام و وب سایت و پیامک نیز وجود دارد. به عبارتی حفظ ارتباط تخصصی با مشتری، مهم‌ترین عامل موفقیت رستوران‌ها است. شما به‌عنوان صاحب رستوران باید بتوانید در هر مرحله از ارتباط با مشتری علاوه بر رعایت اصول مشتری مداری، با او ارتباط برقرار کنید. تنها مدیریت این ارتباط درست در هر مرحله از تعامل با مشتری است که می‌تواند وفاداری مشتری را در پی داشته باشد. افزونه پیامک رسان محک به عنوان یک ابزار حرفه‌ای برای تعامل با مشتریان می‌تواند به رشد فروش و ارتقای کیفیت خدمات پس از فروش شما کمک شایانی نماید. این افزونه قابلیت افزودن به تمامی نسخه‌های نرم افزار حسابداری محک را دارد .
4. ارتباطات مشتری (Customer Relationships)
بخش ارتباط با مشتری در بوم کسب و کار رستوران به این سؤال پاسخ می‌دهد که چگونه مشتری‌هایتان را جذب، حفظ و بیشتر کنید؟
- جذب مشتری: چگونه مشتریان از وجود رستوران شما مطلع می‌شوند و اولین خریدشان را انجام می‌دهند؟ مثلاً این امر می‌تواند از طریق تبلیغات در گوگل و یا شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام صورت بگیرد.
- حفظ مشتری: چگونه مشتریانتان را حفظ می‌کنید؟ به‌عنوان مثال، سرویس‌دهی عالی در رستوران می‌تواند به حفظ مشتریان کمک کند؛
- افزایش مشتری: چگونه مشتریانتان را مجاب می‌کنید که بیشتر به رستوران شما سر بزنند؟ می‌توانید برای آنها به کمک افزونه پیامک رسان، به آنها پیام ارسال کنید تا از آخرین تخفیفات رستورانتان مطلع شوند.
5. جریان‌های درآمدی (Revenue Streams)
منبع درآمد رستورانتان از کجا تأمین می‌شود؟ در این بلوک از بوم کسب و کار رستوران مشخص می‌کنید که درآمدتان از کجا به دست می‌آید؟ در حقیقت جریان درآمدی به این موضوع می‌پردازد که صاحبان کسب و کار چگونه پول در می‌آورند و مشتریان رستوران چقدر مایل به پرداخت هستند؟
- راه اندازی اتوماسیون و سیستم‌های نرم افزار حسابداری: نرم افزار مدیریت رستورانی که استفاده می‌کنید مهم‌ترین بخش و هسته فعالیت‌های عملیاتی در یک رستوران محسوب می‌شود. سیستم نرم افزار حسابداری رستوران شما می‌بایست علائم حیاتی کسب و کارتان را در هر لحظه به‌روزرسانی کند. موجودی انبار، تعداد فاکتورها، میزان درآمد، تعداد پیک مورد نیاز و … مواردی هستند که باید برای مدیریت بهتر رستوران همیشه تحت نظر و کنترل شما باشند. عمل کردن بر اساس علایق و سلیقهٔ مشتریان، در آنها حس وفاداری نسبت به رستوران شما ایجاد کرده، باعث افزایش فروش و رضایت هر چه بیشتر مشتریان خواهد شد.
- تغییر منو: نمونه‌ای از جریان‌های درآمدی برای یک رستوران، کسب درآمد از طریق آیتم‌های منوی رستوران و یا پذیرایی از رویدادهای ویژه می‌باشد. تنظیم منو با قیمت‌های بالا با توجه به موقعیت مکانی رستوران نیز امکان‌پذیر است.
تا به اینجا با سمت راست بوم کسب و کار رستوران که برای آن درآمدزایی می‌کند آشنا شدیم. در ادامه، به سمت چپ بوم کسب و کار رستوران که هزینه‌های رستوران را برآورد می‌کند، می‌پردازیم.
6. منابع کلیدی (Key Resources)
منابع کلیدی به کاهش هزینه‌های ما کمک خواهند کرد. هرکسی که به ما در کاهش هزینه‌هایمان کمک می‌کند، می‌تواند یک منبع کلیدی در نظر گرفته شود، از تأمین‌کنندگان گرفته تا سازمان‌های دیگر که می‌توانیم با آنها ارتباط داشته باشیم. نمونه‌ای از منابع کلیدی برای یک رستوران نام تجاری، مجوز، دستورهای پخت، سیستم‌ها پخت و پز، کارمندان می‌باشد که به نوعی به کاهش هزینه‌های رستوران کمک می‌کند.
7. فعالیت‌های کلیدی (Key Activities)
بخش هفتم بوم مدل کسب و کار رستوران فعالیت‌های کلیدی شما است. چه فعالیت‌هایی برای ارائه ارزش به مشتریان خود انجام می‌دهید؟ این فعالیت‌ها می‌تواند فعالیت‌های روزانه یا فعالیت‌های ماهانه باشد. از فعالیت‌های کلیدی یک رستوران می‌توان به برون سپاری، خدمات مشتری، بازاریابی برندینگ، مدیریت رستوران، تضمین کیفیت اشاره کرد.
8. شراکت‌های کلیدی (Key Partnership)
در این بخش از بوم مدل کسب و کار رستوران، وظایف و فعالیت‌های مهمی را ذکر می‌کنید که خودتان آنها را انجام نمی‌دهید؛ در عوض، از شرکا و حامیانتان کمک خواهید گرفت تا مدل کسب و کار رستوران خود را تکمیل کنید. در بوم کسب و کار رستوران‌ها از برگزار کنندگان رویدادها و تأمین کنندگان به عنوان شرکای کلیدی استفاده می‌شود.
9. ساختارهای هزینه (Cost Structures)
نهمین و آخرین بخش از بوم مدل کسب و کار رستوران ، ساختار هزینه است. اینجا جایی است که می‌خواهیم بفهمیم فعالیت‌ها، منابع و مشارکت‌هایمان چقدر برای ما هزینه دارد. در این مرحله باید مطمئن شویم که هزینه‌ها با گزاره ارزش ما مطابقت دارد. برای اینکه بتوانید ساختار هزینه‌ها را مشخص کنید باید هزینه‌های متغیر، ثابت و مزایای سود خود را به صورت واضح تعیین نمایید. بهتر از برآورد هزینه‌ها را قبل از راه اندازی رستوران انجام دهید.
- هزینه‌های اولیه:
شما در گام نخست باید هزینه‌های اولیه را برآورد کنید. این هزینه‌ها شامل هزینه خرید تجهیزات، ابزار آلات و خرید نرم افزار حسابداری رستوران می‌باشد. دقت داشته باشید در این گام بهترین محصولات را خریداری کنید زیرا اگر تنها به قیمت پایین فکر کنید باید خیلی سریع به فکر تعویض یا تعمیر آنها باشید.
- هزینه‌های ثابت:
بعضی از هزینه‌ها همیشگی و ثابت هستند مانند هزینه‌هایی برای اجاره بها و یا حقوق کارمندان که هر ماه به صورت منظم باید پرداخت شود.گاهی اوقات محاسبات فیش حقوقی پرسنل نیز بسیار پیچیده و زمان‌گیر است و همچنین خطاهای محاسباتی نیز رخ می‌دهد. نرم افزار حسابداری محک و افزونه حقوق و دستمزد آن، شما را در انجام راحت این فرایند یاری می‌نماید. افزونه حقوق و دستمزد محک به شما کمک می‌کند که به راحتی روند صدور فیش حقوقی را در کم‌ترین زمان طی کرده و امکان نگهداری آنها را برای ماه‌های بعد داشته باشید.
- هزینه‌های متغیر:
بعضی از هزینه‌ها جاری و متغیر هستند مانند قبوض برق و گاز که هیچ قیمت مشخص و منظمی ندارند این هزینه‌ها معمولاً به صورت متغیر می‌باشد.
3 رویکرد مهم برای ایجاد مدل کسب و کار رستوران
در حین ایجاد مدل کسب و کار رستوران خود، باید چالش های بالقوه مربوط به کسب و کار خود را کشف کنید. انجام این کار به شما کمک می‌کند شکاف‌های موجود در مدل کسب و کار خود را شناسایی کنید و بهترین راه‌ها را برای دستیابی به مخاطبان هدف بیابید. برای ایجاد مدل کسب و کار رستوران خود به این 3 اصل توجه کنید:
1- بر پایداری و مقیاس پذیری تمرکز کنید
در زمان همه گیری کرونا، رستوران ها روزهای سختی را سپری کردند. اگرچه صاحبان برخی از مشاغل پیش از این نیز در دوران رکود یا شرایط اضطراری، رکودهایی را تجربه کرده‌اند، اما رویدادهای این چنینی، مثل تاثیر کرونا، با آنچه که بیشتر کارآفرینان قبلا تجربه کرده‌اند متفاوت است.
در طول هر مرحله از برنامه ریزی کسب و کار رستوران کوچک خود، باید دو معیار مهم، یعنی مقیاس پذیری و پایداری را در مدل خود لحاظ کنید. این کار را این گونه انجام دهید:
- هزینه ها و سود هر جریان درآمد را بسنجید
- پیش بینی کنید که در صورت از دست دادن بخش از درآمد آیا می‌توانید در تجارت خود باقی بمانید یا خیر
- پس از راه اندازی کسب و کار، نقطه سربه سر خود را شناسایی کنید
- برای شرایط اضطراری، یک طرح اضطراری داشته باشید
2- روی فناوری سرمایه گذاری هوشمندانه کنید
بسته به مدل کسب و کار رستوران شما، چندین نوع نرم افزار رستوران می‌تواند برای کسب و کار شما مفید باشد. با این حال، نیازی نیست تمام سیستم‌های موردنیاز خود را از همان ابتدا خریداری کنید.
ابتدا باید مشخص کنید که چه ابزارهایی در اولویت شما هستند. به عنوان مثال، شاید تشخیص دهید که باید یک اپلیکیشن موبایل برای رستوران خود طراحی کنید یا فروش را از طریق سیستم نقطه فروش (POS) خود انجام دهید. همچنین ممکن است نیاز داشته باشید از یک نرم افزار حسابداری حرفه‌ای، مثل نرم افزار حسابدری محک، کمک بگیرید.
اگر بودجه کمی برای به کارگیری فناوری‌های مختلف دارید بهتر است برنامه ریزی کنید و به مرور زمان و با توسعه و رشد رستوران خود، ابزارهای لازم را تدارک ببینید.
3- برای هر رویدادی آماده باشید
ورود به یک هر تجارتی ریسک های خاص خود را دارد. با بررسی و امکان سنجی مدل رستوران خود، عملی بودن طرح خود را آزمایش کنید. وقتی مطمئن شدید که طرح شما عملی است، بوم کسب و کار رستوران خود را با جزئیاتی که شامل موارد زیر است ایجاد کنید:
- ساختار سازمانی
- خدمات بیرونی
- پیش بینی های مالی
- استراتژی بازاریابی
- ملزومات استخدام
- منوی رستوران
- رقبا
- بازار هدف
- مکان و طراحی رستوران
تضمین موفقیت رستوران با بوم کسب و کار
فکر می‌کنیم تا به اینجا از اهمیت داشتن بوم کسب و کار رستوران برای تضمین صد در صدی موفقیت خود مطلع شدید. این ابزار به شما کمک می‌کند، کسب و کار خود را از نمای بالا بررسی کرده و نقص‌های خود را جبران کنید و در صورت لزوم از شرکا یا سرمایه گذاران دیگر استفاده نمایید.
برای اینکه بتوانید از یک بوم کسب و کار رستوران استفاده کنید، کافی است این نمونه بوم کسب و کار را از اینترنت به صورت رایگان دانلود کرده و بر روی یک برگه بزرگ پرینت بگیرید سپس بخش‌هایی را که شامل 9 پنجره به ترتیب و به صورت بخش مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانال‌های ارتباطی، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، شرکای کلیدی، فعالیت‌های کلیدی، منابع کلیدی و ساختار هزینه‌ها می‌باشد را پر کنید و از مزایای آن استفاده کنید.
منبع: mallorygraham
