حسابهای انتظامی به حساب هایی گفته میشود که جهت حفط و نگهداری اطلاعات غیر مالی مثل اسناد ضمانت، انجام میشود. به این نوع حسابها اصطلاحاً حسابهای بدون ماهیت نیز گفته میشود.
حساب های انتظامی در حسابداری جایگاه ویژه‌ای دشته و حسابداران هنگام تهیه و ارائه صورت‌های مالی باید توجه بسیار زیادی به این نوع حساب ها داشته باشند. از آنجا هر حسابداری حتماً در مسائل کاری خود با حساب های انتظامی برخورد می‌کند، به شما توصیه می‌کنیم در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک با ما همراه باشید و هر آنچه را که درباره حساب انتظامی لازم است بدانید، فرا بگیرید.
فهرست مطالب
حساب انتظامی چیست؟
حساب انتظامی در یک‌کلام یعنی حسابی که هیچ‌گونه واقعیتی در محیط بیرون نداشته و صرفاً به جهت اطمینان خاطر طرفین در یک معامله اقتصادی از آن استفاده میشود.
حساب های انتظامی با سایر حساب ها تفاوت دارند که در ادامه به برخی از تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم:
- در حکم وثیقه هستند.
- ارزش مادی ندارند.
- در متن ترازنامه منعکس نمی‌شوند و اگر هم قرار باشد مشخص شوند، در یکی از دو مکان زیر افشا خواهند شد:
- ذیل ترازنامه
- یادداشت‌های توضیحی
کاربرد حساب های انتظامی در کسب و کارها و ضرورت آن
در بسیاری از معاملات، یکی از طرفین یا هر دو قادر به ارائه کالا، پول یا خدمت خود در لحظه نیستند. از این رو نیاز به گذشت زمان برای رسیدن به منفعت معامله دارد. در همین راستا حساب های انتظامی به وجود آمدند تا هرکدام از طرفین حسن‌نیت خود را به‌طرف دیگر نشان دهد. این موضوع سندی جهت تأیید پایبندی طرفین به کلام خود بوده و باعث میشود تا در زمان مقرر طرف مقابل منفعت خودش را دریافت می‌کند.
انواع حساب های انتظامی
حساب های انتظامی انواع مختلفی دارند که در اینجا 4 مورد از آنها بررسی میشود:
- چک: چک بیشترین استفاده را در میان سایر حساب های انتظامی دارد. چک‌ها یا توسط اشخاص ارائه می‌شوند یا خود بانک چک را ارائه می‌کند که هرکدام از قوانین خاص خودش پیروی می‌کند.
- سفته: هرچند این روزها افراد بیشتر از چک استفاده می‌کنند اما سفته هنوز کاربرد خودش را دارد. بین چک و سفته تفاوت‌هایی وجود دارد؛ از جمله این که هر سفته تا یک سقف مشخصی اعتبار داشته و می‌تواند تضمین‌کننده باشد؛ درحالی‌که چک‌ها این‌گونه نیستند.
- ضمانت نامه بانکی اگر معامله‌ای بسیار بزرگ باشد (مانند معاملات دولتی) دیگر چک و سفته کافی نبوده و از ضمانت‌نامه بانکی برای این کار استفاده میشود.
- اسناد ملکی: اسناد ملکی در مواردی مانند آزادکردن زندانی و … کاربرد دارد. همچنین برای دریافت وام‌های کلان نیز رد پای اسناد ملکی را مشاهده می‌کنیم.
- وجه نقد: در این حالت مبلغی از پولی که قرار است مثلاً دو ماه آینده پرداخت شود، فی‌المجلس به‌صورت ضمانت نگهداری میشود.
کاربرد حساب های انتظامی در حسابداری چیست؟
حساب های انتظامی در حسابداری دولتی بیشترین کاربرد را دارند. چون دولت‌ها بزرگ‌ترین خریدار و مصرف‌کننده در کشورها بوده و ازآنجا که همان امکان پرداخت و دریافت کالا یا پول وجود ندارد؛ درنتیجه بیشترین استفاده در آنجا صورت می‌گیرد.
مورد بعدی حساب های انتظامی در حسابداری، حسابداری بازرگانی است. بازرگانان برای انجام معاملات کلان خود ناچارند از حساب های انتظامی استفاده کنند.
حساب های انتظامی در حسابداری مالیاتی هم کاربرد دارد. خیلی از افرادی که معوقه مالیاتی دارند یا موظف به پرداخت مالیات‌های کلان هستند و فی‌المجلس نمی‌توانند همه آن را پرداخت کنند، باید از حساب انتظامی استفاده کنند.
رد پای حساب های انتظامی در حسابداری مدیریتی هم دیده میشود. بسیاری از شرکت‌های خدماتی برای خرید مایحتاج خود و یا فروش خدمات گران‌قیمت خود باید ضمانت بگیرند یا ضمانت بدهند.
حساب های انتظامی در حسابداری عمومی نیز کاربرد فراوان دارد. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک (مانند مغازه‌های کیف و کفش، پوشاک و …) برای انبارگردانی و خرید کالای جدید نیاز به پرداخت چک دارند.
همه موارد مطرح‌شده نشان می‌دهد که حساب های انتظامی در حسابداری بسیار اهمیت داشته و یک حسابدار حرفه‌ای باید شیوه ثبت یک حساب انتظامی را به‌درستی فرابگیرد.
نحوه ثبت حساب های انتظامی در حسابداری (حسابداری ثبت چک)
نرم افزار چک و بانک که در حسابداری شرکت‌ها بسیار پرکاربرد بوده و یکی از زیرسیستم‌های نرم افزار های حسابداری به شمار می‌رود که در آن تمامی چک‌هایی که از سوی مشتریان دریافت می‌شوند. چک‌هایی که در آن صادر می‌گردند، ثبت می‌شوند و پس از طی مراحل ضروری برای روند ثبت آنها در، صدور سند حسابداری مراحلی انجام می‌گیرد. در این بخش ثبت یک حساب انتظامی را در صورت‌های مالی نشان می‌دهیم.
فرض کنید شرکت محک قرار است درازای دریافت وام بانکی از بانک ملی ایران، مبلغ 20 میلیون تومان چک بدهد. نگارش حسابداری این چک در صورت‌های مالی به شرح زیر است:
| سرفصل | شرح سند | بدهکار | بستانکار |
| حسابداری انتظامی به عهده شرکت مشاور نرم افزار محک | چک بانکی شماره 200 نزد بانک ملی | 200.000.000 ریال | |
| طرف حساب انتظامی (بانک ملی ایران) | چک بانکی شماره 200 نزد بانک ملی | 200.000.000 ریال |
همچنین فرض کنید شرکت محک درازای فروش قسطی یک نسخه از نرم‌افزار خود به یک کسب‌وکار، چکی به مبلغ 3 میلیون تومان دریافت می‌کند. نگارش علمی و حسابداری این چک در صورت‌های مالی به شرح زیر است:
| سرفصل | شرح سند | بدهکار | بستانکار |
| حسابداری انتظامی به نفع شرکت مشاور نرم افزار محک | چک بانکی شماره 400 به نام آقای X | – | 30.000.000 ریال |
| طرف حساب انتظامی | چک بانکی شماره 400 به نام آقای X | 30.000.000 ریال | – |
رابطه تنگاتنگ حساب های انتظامی و نرم افزارهای حسابداری!
نرم‌افزارهای حسابداری بهترین راه برای ثبت و یادآوری حساب های انتظامی بوده و شما با استفاده از یک نرم‌افزار حسابداری دیگر نگران فراموشی و یا گم‌شدن چک‌ها نخواهید بود.
نرم افزار حسابداری محک با محصولات و بسته های متنوع خود (عمومی و تجاری، فروشگاهی و تولیدی و مدیریتی) به شما کمک می‌کند تا حساب های انتظامی خود را به‌راحتی ثبت و بایگانی کنید. البته شما به‌عنوان یک شهروند عادی برای ثبت چک و سفته‌های شخصی خود لازم نیست حتماً نرم‌افزار داشته باشید؛ بلکه می‌توانید از کیف پول محک استفاده کنید. نرم افزار حسابداری شخصی محک به شما کمک می‌کند تا تاریخ چک‌های دریافتی و پرداختی را ثبت کنید. همچنین کیف پول محک روز پرداخت یا وصول چک را به شما یادآوری می‌کند و با این کار شما توانایی بیشتر و بهتری برای مدیریت هزینه‌های روزانه خواهید داشت.
در استفاده از حساب های انتظامی باید واقع‌بین باشید. اگر خریدی انجام دهید و ضمانتی بدهید که قادر نیستید آن را ادا کنید، باید برای همیشه با اعتبار خود خداحافظی کنید. شما با اعتبار خودتان در بازار معامله می‌کنید و باید برای حفظ اعتبار خود تلاش کنید.
