حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود در این علم جایگاه ویژه ای دارد. در علم حسابداری دارایی‌ها به دو شکل فیزیکی(مشهود) و یا نامشهود می‌باشند. ثبت امر مربوط به این دارایی‌ها روال قانونی خاص خود را دارد. یک حسابدار خبره در مورد ثبت و امور حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود حساب خاص و ویژه مربوط به خود را برای آن باز می‌کند. در ادامه و در نوشته پیش رو از محک سافت به ثبت این دو نوع دارایی‌ها پرداخته و در مورد آن توضیحاتی خوهیم داد.
فهرست مطالب
تعریف دارایی‌های مشهود((Tangible Asset))
به کلیه دارایی‌هایی که شکل فیزیکی دارند و قابل روئیت می‌باشند دارایی مشهود گفته می‌شود. دارایی‌های مشهود شامل دارایی‌های ثابت نظیر ماشین آلات، زمین، ساختمان و دارایی‌های جاری مانند فهرست موجودی کالا‌ها می‌باشند. در نقطه دیگر دارایی‌های نامشهود نماد غیر فیزیکی دارند. در ادامه در مورد این نوع دارایی‌ها نیز توضیح خواهیم داد. هدف ما بررسی حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود است. پس باید اطلاعات دقیقی داشته باشیم.
دارایی‌های نا مشهود ((Intangible Asset) چیست؟
به دارایی‌هایی که ماهیت فیزیکی یا واقعی ندارند دارایی نامشهود گفته می‌شود. مالکیت فکری شرکت‌ها مانند حق ثبت اختراع، حقوق مالکیت و روش‌های منحصر به فرد تجاری، نام و برند تجاری و قراردادهایی که بعضا شرکت‌ها قبل از این بسته اند شامل دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها می‌باشند.
حسابداری دارایی‌های مشهود
در ارتباط با حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود، در این بخش مطالب خاصی را بیان می‌کنیم. موضوع اصلی حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود عبارتند از زمان شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری شناخت هزینه استهلاک مربوط و نحوه حسابداری. سایر موارد کاهش در مبلغ دفتری است. در تعریف دارایی‌های استهلاک پذیر می‌توان گفت مبلغ استهلاک پذیر عبارت است از بهای تمام شده یک دارایی یا سایر مبالغ جایگزین شده. بهای تمام شده در صورت‌های مالی به کسر ارزش اسقاط آن است.
عمر مفید در حسابداری دارایی‌های مشهود
عمر مفید عبارت است از:
زمان انتظاری که برای استفاده از یک واحد دارای قابل استفاده باشد. تعداد تولید یا سایر واحدهای مقداری مشابه که انتظار می‌رود در فرایند استفاده از دارایی توسط واحد تجاری تحصیل گردد.
بهای تمام شده در حسابداری دارایی‌های مشهود
حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود نیاز به جزئیات دقیق در هر زمینه دارد. بهای تمام شده عبارت است از وجه نقد پرداختی یا ارزش منصفانه سایر مابه ازاهایی که جهت تحصیل دارایی در زمان تحصیل آن واگذار شده است.
ارزش اسقاط در حسابداری دارایی‌های مشهود
عبارت است از مبلغ خالصی که انتظار می‌رود در پایان عمر مفید دارایی پس از کسر هزینه‌های مورد انتظار فروش آن دارایی عاید واحد تجاری گردد.
موارد مهم در حسابداری مشهود
حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود جزئیات را در راستای شرایط مختلف به چالش می‌کشد. در حسابداری دارایی‌های مشهود موار ددیگری نیز محاسبه می‌گردند که عبارتند از:
- ارزش منصفانه دارایی
- مبلغ دفتری دارایی
- مبلغ بازیافتنی دارایی
- بهای جایگزینی مستهلک شده دارایی مشهود
توضیحاتی در برخی موارد داده شد.
دارایی‌های نامشهود
در راستای اطلاع از حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود در این بخش قصد داریم دارایی‌های مشهود را بررسی کنیم. این دارایی‌ها عبارتند از:
حق اختراع
به واسطه داشتن این حق، متقاضی شرایط استفاده، تولید، فروش و کنترل اختراع خود را خواهد داشت.
حق تالیف
عبارت است از حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثری هنری یا نوشته ای که به مدت عمر پدید آورنده و سی سال بعداز فوت او به فرد صاحب اثر ارائه می‌گردد.
سرقفلی محل کسب
حقی است که واحد تجاری به جهت حق تقدم در اجاره موقعیت یا جذب مشتری نسبت به محل پیدا می‌کند. این حق در میان مردم با نام سرقفلی شناخته می‌شود. در حسابداری برای تمایز این حق و سرقفلی مربوط به تحصیل سایر واحد‌ها یا گروه دارایی‌ها واژه سرقفلی محل کسب مناسب تر است.
علائم تجاری و نام تجاری
علامت تجاری عبارت است از هر قسم علامتی اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر، لفاف‌و غیره که از آن برای امتیاز تشخیص محصول صنعتی، تجاری یا کشاورزی استفاده می‌شود.
حق امتیاز از خدمات عمومی
در بررسی روند حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود و دارایی‌های مشهود به حق امتیاز می‌رسیم. مانند حق امتیاز استفاده از آب، برق و تلفن که بعد از پرداخت حق انشعاب به دولت و یا ارگان‌های مربوط حق استفاده به نام شما صادر می‌گردد.
در مورد لیست حسابداری دارایی‌های نامشهود موارد دیگری نیز وجود دارند که به همین چند مورد بسنده خواهیم کرد.
سخن آخر
در این مقاله از وب سایت محک سافت ما به بررسی حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود پرداختیم. اما نکته آخر این که حسابداری دارایی‌های مشهود و نامشهود احتیاج به بررسی و نظارت یک حسابدار خبره دارد تا مرتکب اشتباه محاسباتی و یا از قلم افتادن مواردی نگردد. به همین علت بهتر است در انتخاب حسابدار خبره در این زمینه دقت عمل شود. در عین حال وجود انواع نرم افزار حسابداری و برنامه حسابداری هم کمک کننده است.
